موزه لوور (به فرانسوی: Musée du Louvre) در شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده است. بیش از ۳۵هزار اثر هنری در هشت بخش مختلف موزه لوور نگهداری میشود. موزه لوور یکی از بزرگترین موزه های جهان است که در انتهای خیابان شانزه لیزه ی پاریس قرار دارد و به مرور زمان از یک کاخ سلطنتی به موزه ملی کشور فرانسه در سال 1793 میلادی تبدیل گردید .
موزه لوور از سال 1793 میلادی، تا امروزه به عنوان «موزه عمومی» فعال بوده است. تمرکز موزه‌ی لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است و آثار بسیاری در این زمینه‌ها در این موزه جای گرفته‌اند که از آن جمله می توان به لوح حمورابی ، تابلوی بانوی صخره ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد.
این موزه دارای 4 طبقه زیرزمینی است که دارای قسمتهای مختلفی از جمله مصر،ایران و اروپاست. در قسمت ورودی این موزه یک هرم شیشه ای قرار دارد که سمبل این موزه بشمار می رود.
پیشینه
ساختمان این موزه قبل از انقلاب کبیر فرانسه یکی از کاخ‌های سلطنتی بود،که در آن آثار باارزش هنری نگهداری می‌شد(به عنوان موزه سلطنتی) پس از انقلاب کبیر،در سال 1789 موزه و آثار موجود به مردم فرانسه اهدا شد و در سال ۱۷۹۳ تبدیل به موزه ملی فرانسه شد.
مجموعه‌ها
در مجموعه‌های مختلف این موزه آثاری از دوران پیش از تاریخ تا کنون نگهداری میشود، میتوان گفت معروف ترین آثار هنری و تاریخی جهان را در این موزه نگهداری می‌کنند.این محل قبل از تبدیل به موزه یکی از کاخ‌های سلطنتی فرانسه بود. در پشت این کاخ باغ زیبایی به نام باغ تویلری وجود دارد و رو به روی باغ نیز میدان کنکورد قرار‌گرفته است.این مکان نزدیک خیابان معروف شانز الیزه است.
درقسمت ایران می توان مجسمه بالدار دو گاو بزرگ را مشاهده کرد که در واقع سر پادشاهان آشوری را دارند. به اين مجسمه ها ظاهرا لاماسو گفته مي شود. در اساطير زرتشتي به اين موجود گوبد شاه گفته مي شود كه هم پاسدار آبهاي زمين است و هم نگهبان گاو هدیوش كه در آخر زمان به همراه سوشیانس ظهور مي كند تا با اهريمن نبرد كند.
نکته جالب این مجسمه ها یا همان لاماسوها این است که کلا ۵ پا دارند ولی وقتی از پهلو به آنها نگاه می کنید ۴ پا دارند و وقتی از روبرو به آنها نگاه می کنید ۲ پا دارند! این لاماسوها از عراق به اینجا آورده شده اند و بعدها هخامنشیان از روی این لاماسوها مجسمه ها و نقش برجسته های تخت جمشید را ساختند که در نگاه اول عامه مردم می پندارند که این مجسمه ها از تخت جمشید آورده شده اند که صد البته اشتباه است.
لوح قانون حمورابی نیز دربخش مجاور قراردارد.این لوح روی تخته سنگ سیاهی با خط میخی حک شده است و براستی وجود بخش تاریخ ایران اعتبار و جلال خاصی به این موزه اعطا کرده که نمونه آن را در کمتر جایی می توان نظاره کرد.
تابلوی مشهور لبخند ژوکوند یکی از پربازدیدکننده ترین تابلوهای نقاشی این موزه است. فرانسوی ها به آن ژوکوند می گویند چون نام شوهر خانم لیزا(مونالیزا) آقای فرانسیسکو ژوکوند بوده است در حالیکه ایتالیایی ها آن را به همان نام مادام لیزا می شناسند. لبخندی که روی چهره مونا لیزا هست دارای حالت مرموزی هست که وقتی مستقیم به آن نگاه می کنی بنظر نمیاد خوشحال باشه ولی وقتی از کنار به آن نگاه می کنی، چهره متبسمی دیده می شود. این اثر به مدت 2 سال توسط یکی از کارکنان موزه لوور دزدیده شد.زمان جنگ جهانی هم از موزه به جای امن تری منتقل شد. مدتی هم در اتاق خواب ناپلئون بود و حتی یکبار هم یک نفر به آن اسید پاشیده بود و به همین خاطر امروزه می توان آن را از پشت یک حفاظ شیشه ای مقاوم دید. مجسمه میکل آنژ هم یکی دیگر از آثار پرطرفدار این موزه بشمار می رود.
تمامی توضیحاتی که برای مجسمه ها و آثار هنری وجود دارد تماما به فرانسوی است.علت هم حساسیت فوق العاده فرانسوی ها به زبانشان است.آنها از اینکه زبان انگلیسی بجای زبان آنها کاربرد بین المللی یافته است دل خوشی ندارند.
معتبرترین آثار موزه
- مونالیزا (لئوناردو داوینچی)
- بانوی صخره ها (لئوناردو داوینچی)
- لوح حمورابی
- گاو بالدار آشوری
- لوح پیروزی نارام سین
- نقش برجسته های آشوری
- ظروف گلی آشوری
- بخش های قابل توجهی از تخت جمشید
- بز بالدار طلایی(هخامنشی)
- کاتب نشسته(سقاره - مصر)
- ونوس میلو
تصویری از دیوارهای هخامنشی در بخش «ایران باستان» در موزه لوور.
شرح برخی از آثار
بانوی صخره‌ها
(
Virgin of the Rocks
)
: نامی است که بر روی دو اثر با ساختار و ترکیبی تقریباً مشابه نهاده شده‌است و هر دو به احتمال نزدیک به یقین از آثار نقاش، پیکرتراش، معمار، شاعر و نویسندهایتالیاییلئوناردو داوینچی (۱۴۵۲ - ۱۵۱۹ میلادی) است.این اثر، ملاقات عیسی مسیح در کودکی را با یوحنا تعمید دهنده در جریان گریز به مصر به تصویر کشیده‌است. در این اثر، مریم مقدس در حالی که در مرکز تصویر قرار گرفته‌است یوحنا را به سمت عیسی مسیح راهنمایی میکند، عیسی تقریباً در مرکز تصویر روی زمین نشسته‌است و با اشاره دست به یوحنا برکت می‌دهد و عزرائیل در هیبت یک دختر، در گوشه‌ای شاهد این ماجراست.بانوی صخره‌ها در دو نسخه با اختلاف زمانی تقریباً ۲۰ سال از یکدیگر کشیده شده‌اند. نسخه قدیمی در موزه لوورپاریس و دیگری در گالری ملی لندن نگهداری میشود.
مونالیزا : تابلوی نقاشی مونالیزا که به لبخند ژوکوند نیز شهرت دارد، شاهکار لئوناردو داوینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است.این اثر استثنایی در طول تاریخ چندین بار ربوده شده، و با اینکه ۵۰۰ سال از زمان خلقش می‌گذرد اما آسیب چندانی ندیده‌است.تابلوی مشهور لبخند ژوکوند به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو داوینچی در آن زمان، به شهرت جهانی رسید.گفته شده‌است که داوینچی سفارش نقاشی این اثر را بین سالهای ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۶ دریافت کرد، اما آن را به موقع تحویل نداد و چند بار آن را عوض کرد.هم اینک اصل تابلو در موزه لوور در فرانسه نگهداری میشود.
از تاریخ این چنین بر می آید که فردی بنام فرانسیسکو بارتولومئو (به
انگلیسی
:
Francesco di Bartolommeo
) از اشراف شهر فلورانس از داوینچی خواسته است که پرتره همسر سوم خود یعنی لیزا آنتونیو ماریا (به
انگلیسی
:
Lisa di Antonio Maria
) را برای او نقاشی کند. داوینچی نزدیک به چهار سال روی این اثر هنر کار کرد و پس از اتمام نقاشی در سال ۱۵۰۷ این تابلوی زیبا را به فرانسیسکو نفروخت،
فلورانس
را ترک کرد و آنرا نزد خود نگاه داشت.
برخی معتقد هستند از آنجایی که لئوناردو تابلو را تمام نکرده بود آنرا به فرانسیسکو نفروخت و بسیاری دیگر معتقد هستند که لئوناردو عاشق این تابلو بود.البته در این مورد مطالعه ی کتاب راز داوینچی اثر دن براون خالی از لطف نخواهد بود. داوینچی در سال ۱۵۱۶ هنگامی که تابلو مونالیزا را در چمدانهای خود داشت وارد فرانسه می شود و آنرا به پادشاه وقت
فرانسه
فرانسیس اول (به
انگلیسی
:
Francis I
) می فروشد. پس از آن به مرور زمان این اثر زیبا در شهرهای مختلف فرانسه نقل مکان می کند تا اینکه پس از انقلاب فرانسه، مونالیزا
موزه لوور
را به‌عنوان خانه خود انتخاب می کند.
ناپلئون
آنرا از موزه برمی دارد و به اطاق خواب خصوصی خود می برد و پس از تبعید
ناپلئون
این اثر دوباره به لوور باز گردادنده می شود.
لوح حمورابی :
لوح حمورابی اولین قانون مدون جهان شامل قوانین خانوادگی، تجاری، اقتصادی، اجتماعی، کیفری و
حقوق زنان
است که ۲۵۰۰ سال پیش توسط
حمورابی
پادشاه
بابِل
وضع شده‌است.
این لوح که در حفاری‌های
باستان شناسی
آکروپل
شهر
شوش
یافت شد، نماد یکی از برجسته ترین پیشرفت‌های بشری در
تاریخ
است. اصل آن در
موزه لندن
و نسخه بدل آن در
موزه ایران باستان
نگهداری میشود.این لوح در زمان خود در مرکز
بابل
و در برابر دید عموم قرار داشت تا همگان نسبت به مفاد آن آگاه باشند.
ونوس میلو :
مجسمه ونوس ميلو (
Venus de Milo ) يا آفروديت ميلوس (
Aphrodite of Milos). آفروديت در فرهنگ يوناني الهه زيبايي و عشق است. در فرهنگ رومي همين نقش را ونوس به عهده دارد. اين مجسمه که آفروديت يا ونوس را تصوير مي کند بعنوان مشهور ترين اثر هنري يونان باستان شناخته مي شود. این مجسمه به همراه موناليزا با ارزش ترين آثار موزه لوور بشمار ميروند. دستها و ستوني که در حالت اصلي وجود داشته اند به مرور زمان از بين رفته است. ونوس در دوران رنسانس موضوع نقاشيهاي متعددي بوده است از جمله نقاشي تولد ونوس (
The Birth of Venus ) اثر ساندرو بوتيچلي (
Sandro Botticelli ). مجسمه بي دست ونوس هم در فرهنگ معاصر غرب به عنوان سمبل زيبايي شناخته مي شود. اين مجسمه پيش از اين به مشهورترين مجسمه ساز يونان باستان پراکسيتلس (
Praxiteles ) نسبت داده مي شد اما با نوشته اي که در روي پايه ستون کشف شده است مشخص شده که متعلق به الکساندروس (
Alexandros of Antioch ) است. درست مشخص نيست که مجسمه اصلي به چه شکلي بوده است. تصويري در پايين آورده شده است بازسازي ذهني اين مجسمه است. توجه کنيد که در دست چپ مجسمه يک سيب قرار دارد. اين سيب نشان دهنده سيبي است که توسط پاريس به آفروديت داده شد. ماجرا از اين قرار است که بين آفروديت هرا (
Hêra ) و آتنا (
Athena ) بحثي در مي گيرد که چه کسي زيباتر است. براي قضاوت در اين مورد از پاريس دعوت مي کنند که با عنوان قضاوت پاريس (
The Judgment of Paris) مشهور است . او هم با دادن سيب طلا به آفروديت او را انتخاب مي کند. همين عمل باعث بوجود آمدن جنگ تروا (
Troy ) شد که هومر (
Homer ) داستان آنرا در کتاب ايلياد (
Iliad ) آورده است. يکي از مسائل جالب درمورد مجسمه اين است که ستون کناري آن بصورت اسرارآميزي پيش از ارائه آن به لوور ناپديد شد. قطعاتي از سيب در دست مجسمه و دست آن نيز پيدا شده است. جالب اينجاست که در زمان خود اين مجسمه با رنگ و جواهرات تزئين شده بوده است که هنوز بعضي از قسمتهاي آن در روي مجسمه قابل تشخيص است.
سرزمین فرعون در موزه لوور
درقسمت مصر هم انواع و اقسام تابوت مومیایی و مجسمه های مصر باستان وجود دارد که درنوع خود بی نظیرند. یکی از جذابترین اشیاء به نمایش درآمده در بخش مصر شناسی موزه لوور (Louvre) مجموعه چهار کوزه است که گفته میشود محتوی اعضای مومیایی شده بزرگترین فرعون مصر، رامسس دوم بوده است. اما متاسفانه مشخص شده است که این کوزه ها از سابقه ای با جذابیت بسیار کمتر برخوردارند. در موزه لوور مجموعه زیبایی از آثار باستانی و مومیایی های مصر نگهداری می شود.
این ظروف زیبای سفالی فیروزه ای که نام رامسس با خط هیروگلیف و تصاویری از خدایان مصر باستان موت و آمون، زینت بخش آن است واقعی و متعلق به زمان یاد شده هستند، اما این اعتقاد که اعضاء داخلی بدن فرعون به قصد آسان نمودن سفر فرعون به جهان دیگر، در آنها قرار داده شده نادرست است.
گروهی از محققین به سرپرستی شیمی دانی به نام ژاک کونان (Jacques Connan) از دانشگاه لویی پاستور آزمایشهای مولکولی و رادیو کربن را بر روی دو نمونه از رسوبهای موجود در کوزه ها انجام داده اند. عملیات کروماتوگرافی (جدا کردن عناصر رنگی از یکدیگر به منظور تشخیص آنها) و طیف سنجی جرمی نشان داده است که یکی ازاین نمونه ها نوعی مرهم یا روغن معطر است که از روغن کاج و چربی حیوانی تهیه شده است.
این کوزه و محتویات آن متعلق به سال 1035 ± 50 سال قبل از میلاد است، رامسس در سال 1213 درگذشته است که به این ترتیب بین 128 تا 228 سال قبل از این زمان بوده است.
یکی دیگر از نمونهای آزمایش شده که ماده ای زرد - نارنجی است، صمغ خالص گیاهی است که برای مومیایی کردن استفاده میشده است. با آزمایش کربن، تاریخ این کوزه و محتویات آن به دوران سلطنت سلسله بطالسه و در حدود 275 قبل از میلاد برآورد شده است.
کونان اعتقاد دارد که کوزه ها در ابتدا استفاده ابزاری داشته و برای نگهداری لوازم آرایشی مقدس در معبد رامسس دوم به کار میرفته است و دلیل وجود نشانه هایی از روغن در آن همین است. این ظروف مدتها بعد از این به عنوان ظروف مخصوص نگهداری احشاء مومیایی شده به کار رفته اند.
اینکه احشاء مومیایی شده شخصی در کوزه ای که دارای نشان اختصاصی رامسس دوم بوده است، قرار داده شده، مشخص میکند که این فرد شخصیت مهمی بوده است.
به گفته کونان: "این نتایج میتواند تکلیف مباحثه ای که در طی یک قرن اخیر ادامه داشته، را روشن نماید."
"کوزه های بدل چینی با لعاب آبی مشهورشان، کوزه های مومیایی رامسس دوم نبوده اند اما مسلم است که این ظروف حداقل دو مرتبه مورد استفاده قرار گرفته اند، اول برای نگهداری مرهم و روغنهای مقدس و پس از آن برای حفظ اندامهای مومیایی شده شخصی ناشناس در دوران سلطنت بطالسه."
ادعای اینکه کوزه های حاوی احشاء مومیایی شده رامسس دوم بوده اند به سال 1906 و یک سال پس از ورود این ظروف به مجموعه لوور بازمیگردد. دوتا از کوزه ها دست نخورده باقی مانده و دو تا از آنها باز شده اند.
پزشکی از اهالی لیون (Lyons) مسئول بررسی کوزه ها بوده است، او بسته ای پارچه پیچ را از یک کوزه خارج نموده که حاوی جسمی با بافت ماهیچه ای و بنا به تشخیص وی یک قلب بوده است. از آنجایی که نشان رامسس بر کنار کوزه وجود داشته است اولین حدس این بوده که این کوزه ها، برای مومیایی رامسس دوم به کار رفته اند. با این حال تعدادی از مصر شناسان به این تشخیص مشکوک بودند. در مراسم مومیایی مصر باستان، مومیایی کنندگان تنها یک عضو، قلب را داخل بدن مومیایی باقی میگذاشتند که در دنیای بعدی توسط توث (Thoth خدایی با سر لک لک که داور اصلی خیر و شر بوده) برای سنجش اعمال او مورد استفاده قرار بگیرد. موضوع هنگامی بیشتر مطرح و جالب شد که در سال 1985 مشخص شد مومیایی رامسس واقعا حاوی قلب او هم هست.رامسس دوم طی 6 دهه سلطنت خود امپراتوری مصر را توسعه داد و تعدادی از بزرگترین بناهای تاریخی را به وجود آورد که از جمله آنان میتوان به معبد سنگی ابو سیمبل و مجموعه های الاقصر و کارناک اشاره نمود.او در دره پادشاهان واقع در الاقصر دفن شد و جسد مومیایی شده او اکنون در موزه مصر واقع در قاهره نگهداری میشود.
یکی دیگر از آثار متعلق به مصر که در موزه لوور قرار دارد کاتب نشسته ی مصری است که به آن سقاره نیز میگویند وبه شکل زیر است.
مجموعه هنر اسلامی
این بخش برای اولین بار در ده تالار و در سال 1993 ایجاد شد و در سال 2002 ژاک شیراک (رئیس جمهور وقت فرانسه) پس از بازدید از موزه لوور ،تصمیم به ایجاد بخشی مجزا جهت نمایش هنر اسلامی گرفت. به دنبال این تصمیم وی فرانسیس ریشار (رئیس بخش کتب فارسی در کتابخانه ملی فرانسه)را به مسئولیت ایجاد بخش هنر اسلامی در موزه برگزید. برای ساخت این بنا در یکی از حیاط‌های متروک موزه،یک مسابقه بین المللی معماری برگزار میشود،به گفته ریشار این مجموعه در سال 2009 افتتاح خواهد شد،گفته شده آثار ایرانی در این مجموعه جایگاه مهمی خواهد داشت و بیش از نیمی از آثار را به خود اختصاص می‌دهد .
هرم جلوی موزه ی لوور (Louvre pyramid)
هرم موزه لوور(Louvre Pyramid) :. این هرم به سفارش فرانسوا میتران (François Mitterrand) طولانی مدت ترین رئیس جمهور فرانسه (۱۹۸۱-۱۹۹۵) توسط ای.ام.پای (I. M. Pei) (( با نام اصلی لیو میتگ پی)) معمار آمریکایی - چینی ٬ برنده جایزه معماری پریتزکر (Pritzker Prize) و یکی از مشهورترین معمارهای سبک مدرنیسم ساخته شده است. میتران برطبق برنامه عظیمی که برای ساختن بناهای جدید در پاریس اجرا کرد قصد داشت محور تاریخی پاریس (Axe historique) را با هرم لوور ٬ دروازه پیروزی (Arc de Triomphe ) و دروازه بزرگ برادری (Grande Arche de la Fraternité) به هم متصل سازد. این بنا ورودی جدید موزه لوور را تشکیل می دهد. از زمان ساخته شدن این بنا انتقادهای فراوانی نسبت به آن صورت گرفته است. بعضی معماری مدرن این هرم را ناهماهنگ با معماری کلاسیک موزه تصور می کنند. در عین حال بعضی دیگر از منتقدین معتقدند این بنا می تواند تضاد بین معماری مدرن و کلاسیک را بخوبی نشان دهد. در ضمن شایعه جالبی در مورد تعداد شیشه های بکار رفته در این بنا وجود دارد. بعضی تعداد آنرا ۶۶۶ عدد (شماره شیطان) می دانند. منتقدین میتران معتقد بودند که فرانسوا میتران می خواسته است خود را ملقب به قدرت شیطانی معرفی کند. این شایعه در کتاب پرفروش دن براون (Dan Brown) بنام رمز داوینچی (
The Da Vinci Code) نیز نقل شده است. اما در واقع به گفته ای.ام.پای و روابط عمومی موزه لوور تعدا واقعی این شیشه ها ۶۷۲ عدد است.
این هرم که به هرم «پی» معروف است، نمای ورودی موزه است و بازدید کنندگان از طریق این ورودی به سرسرای گالری‌های اصلی موزه وارد می‌شوند. ظاهر غیر معمول اهرام «پی» تقابل ساختار تاریخی موزه لوور را با مدرنیته نمایش داده و نشان دهنده احساس سازنده آن از برداشت متناسب، توجه کامل به جزئیات و دقت وی در مداخله هرم با راهروی معروف «کور ناپلئون» در لوور است. 
این طرح به عنوان مکمل و نقطه تعادل موزه عمل کرده و موازنه در آن به طور کامل رعایت شده و به صورتی بسیار ساده در ارتفاعی حدود بیست و پنج متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است. با وجود این که در یک نگاه، ظاهر سازه از ساختاری موقتی و زود‌گذر برخوردار است، اما در آن با شیوه‌ای استادانه و ماهرانه در ایجاد شبکه‌ای سه‌گوش از تکیه‌گاه‌های مزین به رنگ خاک سرخ استفاده شده است. شیشه‌هایی که با رنگ‌های ملایم سایه‌دار شده‌اند، به گونه‌ای هستند که با سنگ‌های عسلی رنگ به کار رفته در دومین سر در اصلی موزه قدیمی همخوانی دارد و در مجموع همه این عوامل دست به دست یکدیگر داد تا در سال 1985 عنوان «پروژه باشکوه» را کسب کند. کاملاً مشهود است که هرگونه ضمیمه‌سازی و ساخت بخش اضافه در موزه مورد نقد افرادی قرار گرفته که خود را در قید و بند بکر و غیر قابل تغییربودن مجموع نمای ظاهری کلاسیک لوور قرار داده‌اند.
منابع :
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87_%D9%84
%D9%88%D9%88%D8%B1
http://alimehdipour.blogfa.com/cat-6.aspx
http://www.iran-eng.com/showthread.php?t=37390&page=15
http://tarikhema.parsiblog.com/-447464.htmhttp://www.taraneha.com/news/detail.asp?id=5275 