در مورد خوراکی هایی که در دوران شیردهی باعث ایجاد نفخ می‎شود اطلاعات می‎خواستم.

پرسش: بنده یک نوزاد 10 روزه دارم. با شیر خودم تغذیه اش میکنم. در مورد خوراکی هایی که در دوران شیر دهی باعث ایجاد نفخ می‎شود اطلاعات می‎خواستم.
احساس میکنم هر وقت لبنیات نمیخورم نوزادم ارامتر است. از طرفی هم مصرف ان در شیر دهی توصیه می‎شود.
همچنین در مورد مصرف سبزیجات. از طرفی توصیه میشود از طرفی من با اینکه سبزیجاتی از قبیل بروکلی، گل کلم و ... را به صورت بخار پز حتی، مصرف میکنم نوزادم بیقراری میکند و دچار  دلدرد میشود.
توصیه تغذیه ای شما در دوران شیر دهی چیست؟ که هم شیر خوبی تولید کنم هم نوزادم اذیت نشود؟

پاسخ: نفخ نوزادان حالتی است که با کولیت نوزادی مرتبط است. کولیت دل درد و دل پیچه همراه با قولنج در نوزادان است و نوزادان تازه متولد شده ای که از شیر مادر تغذیه می کنند از هفته دوم به بعد با این مشکل درگیر می شوند.دلیل این مشکل، نبود باکتری در دستگاه گوارش نوزاد و کم بودن فلور میکروبی در بدن است و پس از شکل گیری فلور میکروبی، مشکل نوزاد نیز رفع می شود. مشکل نفخ در بیشتر کودکان ایجاد و تا ماه سوم و چهارم زندگی رفع می شود و نیازی به استفاده از دارو ندارد و جایی برای نگران شدن مادران نیست.
دل درد، نا آرامی و کولیت که برخی از شیرخواران دچار آن می ‌شوند، می ‌تواند بر اثر غذایی که مادر خورده است، به وجود آمده باشد.
همچنین بو و طعم مواد غذایی وارد شده در شیر مادر ممکن است، شیرخوار را نسبت به خوردن شیر بی‌ میل کند.
مادران شیرده از مصرف غذاهای نفاخ، مواد بودار و مقادیر زیاد کافئین خودداری کنند‌ زیرا ترکیبات موجود در این مواد غذایی ممکن است از طریق شیر وارد بدن نوزاد شده و او را دچار ناراحتی‌های گوارشی می‌کند.
البته می ‌توان گفت که چنین رخدادهایی به طور دقیق قابل پیش ‌بینی و پیشگیری نیستند اما این مادران با توجه به نوع مواد غذایی مصرفی و عکس‌العمل فرزند شان، می ‌توانند تصمیم بگیرند که کدام ماده غذایی را حذف کنند یا از میزان مصرف‌ شان بکاهند.
برخی از مواد غذایی می‌ تواند طعم و بوی شیر مادر را تغییر دهد که می ‌توان به سیر، پیاز، کلم، شلغم، لوبیای سبز، حبوبات، ریواس و زردآلو اشاره کرد و احتمال دل‌ دردهای 24 ساعته شیرخوار را به وجود ‌آورد.
در ضمن مصرف زیاد هندوانه، خربزه، هلو و دیگر میوه‌ های نوبرانه، نرسیده و کال در ایجاد اسهال و دل ‌درد کودکان تأثیر می ‌گذارند.
در بعضی خانواده ‌ها مصرف برخی مواد غذایی توسط مادر در فرزند شیرخوارشان ایجاد حساسیت و آلرژی می ‌کند که می ‌توان به شیر گاو، تخم‌ مرغ، فرآورده‌ های گوشتی، بادام ‌زمینی و فرآورده ‌های سویا اشاره کرد که بهتر است از برنامه غذایی حذف شوند.

نفاخ ها 
موز نفاخ است و زیادخوردن آن خصوصا در سرد مزاجان تولید گاز معده می کند .
خیار نفاخ است .
مصرف زیاده از حد گوجه سبز باعث نفخ معده می شود .
انار برای کسانیکه دچار نفخ معده هستند ، ضرر دارد .
زردآلو به طور کلی دیرهضم و نفاخ است و علاج نفخ آن ، خوردن هسته زرد آلوی شیرین می باشد .
تمام حبوبات نفاخ هستند .
تخم مرغ بدلیل گوگرد موجود ، ایجاد نفخ در شکم می کنند .
پسته خصوصاً پسته خام ، نفاخ است .
شاه توت نفاخ است .
گیلاس طبیعتی سرد دارد و مصرف زیاد آن باعث نفخ معده می شود .
مصرف زیاد خربزه باعث نفخ می شود .
زرشک نفاخ است .
عسل برای کسانی که به نفخ شکم مبتلا هستند توصیه می شود .
شیر نفاخ است .
پوست انگور دیر هضم است و موجب دل درد ، نفخ و عوارض دیگر می گردد .
زیاده روی در مصرف انجیر تولید نفخ شکم و اسهال کرده و برای چشم نیز مضر است .
مصرف زیاد خاکشیر ، ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم شود .
زیاده روی در خوردن فندق ، ایجاد نفخ و گاز شکم می کند .
کشک نفاخ است .
تره ، ترب و پیاز ، نفاخ هستند .
کاهو دارای مقدر زیادی الیاف است که تولید گاز و نفخ در معده می کند .
زیاده روی در مصرف کلم موجب ایجاد نفخ و افزایش فشار خون می شود .

غیر نفاخ ها 
شلغم اشتها آور و بی نفخ است .
ماش بسیار زود هضم و غیر نفاخ است .
هلو با هر معده ای سازگار است و نفخ ایجاد نمی کند .
چغندر ، آرام بخش و خنک است و اگر پخته شود ایجاد نفخ نمی کند .
شوید نفخ شکم را از بین می برد .
گشنیز ضد نفخ است و دل درد را بر طرف می کند .
جعفری نفخ را کاهش می دهد .
عرق نعنای خالص بسیار ضدنفخ است .
مرباى پوست هندوانه مبارز سرسخت نفخ معده است .
از فلفل قرمز به عنوان داروی ضد نفخ استفاده می شود .
زیره سیاه خاصیت ضد نفخ دارد .
چای سبز باعث تقویت معده شده و ضمن دفع سموم بدن ، نفخ معده را نیز برطرف می کند .
آویشن کوهی ناراحتیهای معده را از نظر هضم و نفخ به طور کلی برطرف می کند .
کنگر فرنگی ، گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .
رازیانه خاصیت ضد نفخ دارد .
نوشیدن یک فنجان دم کرده ریحان ، نفخ و گاز معده را از بین می برد .

توصیه می شود در فرایند شیردهی نکات زیر رعایت شود
مادران باید در موقعیت راحتی به نوزاد شیر بدهند. باید بنشینند و تکیه بدهند و بالشی زیر دستشان بگذارند و به نوزاد شیر بدهند تا هم خودشان در شرایط مناسبی باشند و خسته نشوند و هم نوزاد راحت باشد و با آرامش شیر بخورد، به اصطلاح مادران باید روی یک تخت چهار بالش بنشیند و بچه شیر بدهند چرا که شیر دهی یک مکانیسم ذهنی - جسمی می باشد.
همچنین به زور نباید سینه را داخل دهان کودک گذاشت چرا که نوزادان مقدار کمی شیر که می خورند، نفس می گیرند و مجدداً شیر می خورند و این امر نیاز به صبر و حوصله مادر دارد.
پس از شیردادن حتماً آروغ نوزاد را بگیرید. سر نوزاد را روی شانه خود قرار دهید و آرام آرام به پشت او بزنید تا باد گلو بزند.
برای رفع نفخ نوزادان نیز مادر هر روز یک لیوان جوشانده رازیانه و زیره همراه با عسل میل کنند.
همچنین مادران می توانند برای رفع نفخ در نوزاد، خودشان نیز عرق نعناع استفاده کنند .
برای کاهش نفخ نوزادان بهتر است مادر شیرده از غذاهای نفاخ استفاده نکند، آرامش داشته باشد و هنگام شیر دادن به کودک نیز استرس و نگرانی نداشته باشد.
بهترین درمان مشکل نفخ، بغل کردن نوزاد و نوازش است. می توان ازموسیقی ملایم نیز برای آرام کردن نوزاد استفاده کرد. در صورتی که نوزاد بیش از حد بی قرار بود می توان حوله گرم را روی شکم او قرار داده و او را نوازش کرد.
بنابراین شما می توانید همراه با غذاهای نفاخی که در بالا ذکر شد، غذاهای ضد نفخ مانند عرق نعناع و غیره را مصرف کنید. در این صورت نفخ نوزاد برطرف می شود. در هر صورت هرگز شیرمادر را قطع نکنید. تولید شیر فقط به مکیدن نوزاد مربوط است و هر چه نوزاد بیشتر مک بزند، شیر بیشتری تولید می شود. بنابراین در صورتی که هر گاه نوزاد شیر خواست به او شیر بدهید و از دادن هر چیز دیگری مانند آب قند به او خودداری کنید، شیر کافی تولید می کنید و نیازهای نوزاد را تا 6 ماهگی برطرف می سازید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
چه غذاهایی باعث نفخ نوزاد می‌شوند ؟ نفخ مشکلی است که عموما در بسیاری از نوزادان به وجود می‌آید و اصلی‌ترین علت این موضوع غذاهای مصرفی مادر است که می‌تواند بر شیر او تاثیرگذار باشد و ایجاد نفخ کند. باید این مواد غذایی را شناخت و در استفاده از آن‌ها پرهیز کرد.
در مقابل غذاهایی که مانع از ایجاد نفخ می‌شوند هم باید شناخته شوند تا با استفاده از آن‌ها بخشی از این مشکل برطرف شود. در صورت مشاهده بعضی از علائم باید به پزشک مراجعه کرد تا به اتفاقاتی حاد منجر نشود.
در ادامه مقاله به بررسی کامل این موضوع خواهیم پرداخت.

نفخ نوزاد و تشخیص آن
نفخ نوزاد را بسیار سخت و دشوار می توان تشخیص داد. نفخ، گازی است که با دل‌پیچه و قلنج در نوزاد همراه می‌شود. این درد برای نوزاد بسیار دردآور است و می‌تواند موجب بی‌قراری‌های شبانه روزی‌اش بشود. وقتی که نفخ در او به وجود می‌آید شکم‌اش تا حدودی باد می‌کند و متورم می‌شود.
در این حالت او پاهایش را به سمت سینه‌اش جمع می‌کند و دست‌وپا می‌زند. سپس کمرش را خم می‌کند و ممکن است با گریه کردن باد بیشتری را وارد معده خودش کند.

چه غذاهایی باعث نفخ نوزاد می‌شوند ؟
در دوران شیردهی ممکن است بعضی از غذاها در بو و مزه شیر مادر تاثیراتی ایجاد کنند و اگر این موادغذایی نفخ داشته باشند می‌توانند موجب نفخ نوزاد شوند. ممکن است بعضی از غذاها برای مادر نفاخ نباشند اما در نوزاد ایجاد نفخ کنند.

میوه‌ها
تعدادی از میوه‌ها توسط مادر یا دادن آن به کودک به عنوان غذای کمکی می‌تواند ایجاد نفخ کند.
1.خوردن موز به دلیل این که باعث سردی مزاج می‌شود در کودک ایجاد نفخ می‌کند.
خیار به این دلیل که به سرعت فاسد می‌شود می‌تواند موجب نفخ شود مخصوصا اگر با پوست خورده شود.
گوجه سبز جز میوه‌هایی است که مصرف به اندازه آن توسط مادر نمی‌تواند تا حد زیادی در فرزندش ایجاد نفخ کند اما اگر زیاد مصرف شود می‌تواند گازهایی در روده او ایجاد کند.
انار جزء میوه‌هایی است که تب سرد دارد و به طبع می‌تواند ایجاد نفخ کند، مصرف انار می‌تواند باعث ایجاد یبوست شود که یکی از دلایل ایجاد نفخ در نوزاد است.
زردآلو به طور کلی در افراد ایجاد نفخ می‌کند و به هیچ وجه به مادرانی که شیر می‌دهند توصیه نمی‌شود از این میوه استفاده کنند.
شاه توت هم جزء میوه‌هایی است که بر سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارد و موجب بروز نفخ در نوزاد می‌شود.
انگور به دلیل پوستی که روی آن قرار دارد می‌تواند ایجاد نفخ کند. پوست انگور دیرهضم است و به طور کلی باعث دل‌درد و نفخ می‌شود.
گیلاس نیز جزء میوه‌هایی است که خوردن آن باعث نفخ در نوزاد می‌شود.

سبزیجات
بروکلی، تره، ترب، پیاز، کاهو، کلم و هویج دارای نوعی قند به نام رافینوز هستند که فقط بر اثر باکتری‎های موجود در معده و روده تجزیه و هضم می‌شوند. نوزاد نیز مقداری کافی از این باکتری‌‌ها را در بدنش ندارد که بتواند به خوبی آن‌ها را هضم کند پس دچار نفخ می‌شود.

حبوبات
همه حبوبات مثل نخود، لوبیا، عدس به دلیل وجود نوعی قند در آن‌‌ها که هضم نمی‌شوند و بعد از وارد شدن به روده تجزیه نمی‌شوند کودک را دچار نفخ می‌کنند.

لبنیات
لبنیاتی مثل شیر و کشک دارای مقداری لاکتوز است. مادر نوزاد اگر از لبنیات استفاده کند لاکتوز موجود در آن به شیر او منتقل می‌شود و از این راه به بدن کودک می‌رسد و آنزیم‌های هضم لاکتوز در بدن نوزاد به درستی وجود ندارد و ممکن است باعث نفخ او شود.

خشکبار
زیاده روی در خوردن بعضی از خشکبار و آجیل‌ها مثل فندق و پسته و بادام می‌تواند باعث نفخ در نوزاد شود. مخصوصا اگر این خشکبار به صورت خام مصرف شود.

مواد غذایی دیگر
- زرشک: زرشک هم جزء مواردی است که تب سرد دارد و استفاده از آن می‌تواند ایجاد نفخ کند.
- تخم مرغ: در تخم‌مرغ مقداری گوگرد وجود دارد که این گوگرد می‌تواند ایجاد نفخ کند.
- خاکشیر: تصور بسیاری از افراد این است که خوردن خاکشیر باعث از بین رفتن یبوست می‌شود اما باید بدانید که مصرف زیاد از حد آن باعث شدت یافتن یبوست می‌شود و اگر بر شیر مادر تاثیر بگذارد باعث ایجاد یبوست در نوزاد و در نهایت نفخ می‌شود.
غذاهایی که مانع نفخ نوزاد می‌شود
همان‌طور که مصرف بعضی از مواد غذایی نفاخ توسط مادر می‌تواند روی طعم و بوی شیر تاثیر بگذارد و باعث نفخ نوزاد بشود، بعضی از موادغذایی هم می‌توانند از شدت این نفخ بکاهند.
خوردن سبزیجاتی مثل شلغم پخته،، چغندر، شوید، گشنیز، جعفری، کنگر فرنگی می‌تواند از شدت نفخ کم کند و آن را از بین ببرد.
دمنوش‌های آویشن‌کوهی، چای سبز،ریحان می‌تواند به از بین بردن نفخ کمک کند.
استفاده از ادویه‌جات و دانه‌هایی مثل فلفل، رازیانه و زیره سیاه از بین برنده نفخ است.
در میان حبوبات تنها ماش است که ایجاد نفخ نمی‌کند.
هلو جزء میوه‌هایی است که برای از بین بردن نفخ هیچ تاثیری ندارد اما به خودی خود ایجاد نفخ نمی‌کند.
عرق نعنای خالص می‌تواند نفخ را به خوبی از بین ببرد اما به دلیل تاثیری که بر بو و مزه شیرمادر می‌گذارد باعث می‌شود طعمش را برای نوزاد ناخوشایند کند و از خوردن شیر دوری کند.

نفخ در شیردهی
گاهی ممکن است همه نکات رعایت شود اما کودک بازهم دچار نفخ شود. در اینجا ممکن است علت نفخ در خود شیر مادر و نحوه شیردهی باشد. اگر مادر در هنگام شیردهی وضعیت مناسبی نداشته باشد و کودک را در موقعیتی مناسب در آغوش نگیرد باعث می‌شود او بخشی از هوا را ببلعد و دچار نفخ شود و اگر بعد از شیرخوردن آروغ او گرفته نشود مطمئنا نوزاد نفخ می‌کند.
استرس مادر هم بر شیر او تاثیر می‌گذارد و موجب نفخ می‌شود.
همچنین اگر در زمانی که کودک گرسنه نیست بخواهید به علت ساکت کردنش به او شیر دهید به احتمال زیاد دچار نفخ می‌شود. دادن شیرخشک به کودک می‎تواند باعث حساسیت روده او شود و در کودک ایجاد نفخ کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اگر با رعایت کردن رژیم غذایی و خوردن مواد ضد نفخ و رعایت نحوه صحیح شیردادن هنوز کودکتان نفخ داشت و این نفخ با علائمی مثل تب، مدفوع خونی، اسهال، استفراغ، کاهش‌اشتها، ناتوانی در شیرخوردن، سخت نفس کشیدن و یا ناراحت شدن هنگام دست زدن به او همراه شد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید یا این که به اورژانس زنگ بزنید.

سوالات متداول
برای کم کردن نفخ حبوبات برای نوزاد چه کاری میشه کرد؟
برای کم‌ کردن نفخ حبوبات می‌توان آن را از چندروز قبل از پخت خیس کرد و چند بار آبش را تعویض کرد. در آخر آب آن را دور بریزید و بپزید.
‎نوزاد من بعد از چهار ماه هنوز نفخ داره چیکار باید بکنم؟
دوره نفخ کردن در کودکان متفاوت است و ممکن است این مدت برای بعضی از نوزادان بیشتر باشد که جای نگرانی نیست. فقط با رعایت کردن موارد گفته شده می‌توان به شدت نیافتن آن کمک کرد.