در آستانه سال نو هستیم ولی به علت پیشگیری از شیوع ویروس کرونا به پیشنهاد وزارت بهداشت، این عید با عید سال‌های گذشته تفاوت‌هایی دارد. از عدم زیارت مشاهد متبرکه و دید و بازدیدها گرفته، تا منع گشت و گذار در طبیعت و مسافرت. در این شرایط غم و اندوه مردم را فرا گرفته و بدنبال جایگزینی هستند تا بتوانند آن کمبودها را جبران کرده و دل خود را آرام کنند. برای یافتن راهکاری درست، این سوال را با حجت‌الاسلام محمود ابوالقاسمی، کارشناس مسائل دینی در میان گذاشتیم تا راه‌های برون‌رفت از این غم و اندوه را بیان کنند.
بسیاری از مردم مقید هستند که سال نو را در حرم‌های ائمه و امامزادگان(علیهم‌السلام) آغاز کنند. در شرایط امسال چه جایگزینی برای مردم معرفی می‌کنید؟
برای پاسخ به این سوال روایتی را بیان می‌کنم. روزی حمران بن اعین یکی از شاگردان و اصحاب امام باقر(علیه‌السلام) به امام عرض کرد: وقتی خدمت شما هستم حالم خوب است و نشاط دارم و دوست دارم آدم خوبی باشم ولی وقتی از خدمت شما می‌روم حالم تغییر می‌کند. آیا در من عیب و نقصی وجود دارد؟ امام باقر(علیه‌السلام) پاسخ این سوال را با نقلی از پیامبر اکرم(ص) جواب دادند، فرمودند که عده‌ای از پیامبر اکرم(ص) همین سوال را کردند. پیامبر(ص) فرمودند: اگر همین حالی که وقتی پیش ما هستید را زمانی که نزد ما نیستید، ادامه دهید، یعنی دائم احساس کنید که در محضر ما هستید نه تنها این حالت همیشه با شما خواهد بود، بلکه اثرات بسیاری در زندگی خود را تجربه خواهید کرد.(1)
امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرمایند نوروز ما را به یاد ظهور امام زمان(عج) می‌اندازد. وقتی که زمین سرسبز شده و طبیعت زنده می‌شود مشابه زمان ظهور است که زمین گنج‌های خود را برون می‌ریزد و و با ظهور آقا، عالم و آدم طعم زنده بودن را می‌چشند
هر سال بسیاری از مردم به حرم امام رضا(ع)، حرم امام حسین(ع) و حرم امامزادگان می‌رفتند امسال که به علت تدابیر بهداشتی این اتفاق نیافتاده و جسمشان در آن اماکن نیست؛ می‌توانند محضرشان را درک کنند یعنی با پای دل به حرم‌های ایشان بروند و در هر مکانی که هستند، احساس حضور در محضر امام را داشته باشند.
مانند اویس قرنی، همه می‌دانیم که محل سکونتش در یمن بوده ولی با دلش نزد پیامبر(ص) بود. پیامبر خدا(ص) می‌فرمودند من بوی خدای مهربان را از جانب یمن احساس می‌کنم؛ چون اویس احساس حضور داشت و دائما خودش را در محضر پیامبر(ص) می‌دانست. به تعبیر ما دلش با پیامبر(ص) بود.
البته که وقتی به حرم امام مشرف می‌شویم هم، به میزانی که حواسمان به امام است و ایشان را حس می‌کنیم، بهره می‌بریم. اثر و بهره از زیارت امام با تماس جسم مادی نیست کما اینکه بسیاری جسمشان پیش امام بود ولی در پی آن بودند که چگونه به او لطمه بزنند.
اگر کسی به حرم برود وقتی دلش پیش امام(ع) نباشد و احساس حضور نداشته باشد بهره کمتری می‌برد نسبت به کسی که با فاصله مکانی نسبت به مولا هست ولی خود را در محضر ایشان می‌داند. البته به این معنا نیست که به حرم نرویم بلکه دستور داریم با جسم مادی خود را به حرم ائمه نزدیک کنیم چون از مشغله‌های مادی خودمان را رها می‌کنیم و فرصت بیشتری برای درک محضر خواهیم داشت.
در فراز آخر دعای تحویل سال "حول حالنا الی احسن الحال" اگر توجه کنیم سوالی پیش می‌آید که حالمان چه موقع بهترین حال می‌شود؟ مگر نه اینکه زمان ظهور امام، بشر بهترین حال را دارد در واقع معنای دعای هنگام تحویل سال همان "عجل لولیک الفرج" است
خیلی اوقات با خود می‌گویم اگر به زیارت امام مشرف می‌شدی، اگر وقت غذا، خواب و امورات معمول زندگی را کنار بگذاری چه میزان وقت خود را در حرم امام صرف می‌کردی؟ حالا همان میزان بلکه نیمی از آن را که مشرف نشدی، برای توجه به امام صرف کن و احساس کن در حرم امام هستی هر چند وقتی این احساس درست است که در رفتار تو اثر بگذارد و هر رفتاری که شایسته محضر مولا نیست را انجام ندهی.
این خود را در محضر امام دیدن و با پای دل به زیارت رفتن، گوهر و درّ گرانبهایی است که ریشه در اعتقادات شیعه دارد. که هم شدنی و هم شیرین و لذت‌بخش و تاثیرگذار است و مقدمه‌ای می‌شود که این حس در محضر امام بودن را ادامه داده و برکاتش حس کنیم که بسیار قیمتی است.
آیا در مورد امام زمان(عج) هم می‌شود چنین نگاهی داشت؟
بله برای همه حضرات این معنا صادق است مخصوصا درباره امام زمان(عج). اگر سعی کنیم خود را در محضر امام زمان(عج) ببینیم منظور خیلی از آیات و روایات را بهتر متوجه می‌شویم.
مثلا دعای تحویل سال را همه می‌خوانند اما چقدر به آن توجه می‌شود؟ در فراز آخر این دعا "حول حالنا الی احسن الحال" اگر توجه کنیم سوالی پیش می‌آید که حالمان چه موقع بهترین حال می‌شود؟ مگر نه اینکه زمان ظهور مولا، بشر بهترین حال را دارد در واقع معنای دعای هنگام تحویل سال همان "عجل لولیک الفرج" است.
امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرمایند نوروز ما را به یاد ظهور امام زمان(عج) می‌اندازد. وقتی که زمین سرسبز شده و طبیعت زنده می‌شود مشابه زمان ظهور است که زمین گنج‌های خود را برون می‌ریزد و و با ظهور آقا، عالم و آدم طعم زنده بودن را می‌چشند.
وقتی به حرم امام مشرف می‌شویم هم، به میزانی که حواسمان به امام است و ایشان را حس می‌کنیم، بهره می‌بریم. اثر و بهره از زیارت امام با تماس جسم مادی نیست کما اینکه بسیاری جسمشان پیش امام بود ولی در پی آن بودند که چگونه به او لطمه بزنند
البته امسال که با هجمه این ویروس زندگی مردم مختل شده در محضر امام بودن، طعم مضاعفی پیدا می‌کند. امام زمان(عج) می‌فرمایند: انا غیر مهملین لمراعاتکم ولا ناسین لذکرکم؛ ما شما را به حال خود وا نمی‌گذاریم و شما را فراموش نمی‌کنیم وگرنه دشمنان به طرق مختلف شما را از بین خواهند برد.
امسال دعا برای فرج مولا برای دوستان قیمت بیشتری پیدا می‌کند چون امام زمان(عج) خود توصیه فرمودند: أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُم...؛ برای فرج من بسیار دعا کنید که باعث می‌شود مشکلات خودتان حل شود. و مشکل امروز جامعه بشری هم با توجه به امام که مقدمه همراهی با اوست ان شاء الله برطرف خواهد شد.
روز اول سال نو مصادف با شهادت امام کاظم(علیه‌السلام) است. چه توصیه‌ای برای این روز دارید؟
نقل شده دو نفر به بهانه مباحثه علمی هر روز قرار داشتند و می‌دیدند در آن طرف دیگر هم هر روز فردی می‌نشست و به دیوار روبرویش خیره می‌شد. به او گفتند چرا وقت خود را بیهوده تلف می‌کنی بیا و با ما مباحثه علمی کن.
آن فرد گفت من وقتم را تلف نمی‌کنم در پشت آن دیوار، ساختمانی است که امام موسی کاظم (ع) زندانی هستند. هر روز در اینجا می‌نشینم و فکر می‌کنم که چگونه می‌توانم امام را از حبس نجات دهم.
ما هم امروز متوجه امام زمان(عج) شویم و فکر کنیم که با چه کارهایی می‌توانیم امام را از پس پرده غیبت بیرون آوریم.
پی‌نوشت:
1- بحارالأنوار، ج70، ص56.
