روزنامه خراسان -صبا امینی: شیوع کرونا، زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار داده است. بسیاری از ما ناچار از کاهش رفت و آمد‌های خودمان شده‌ایم و بیشتر ما برنامه سفر نوروز خود را لغو کرده‌ایم، اما آیا این تغییرات در سبک زندگی ما، جز کاهش احتمال انتقال بیماری، فایده دیگری هم دارد؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد به دنبال تغییرات در سبک زندگی به واسطه شیوع کرونا، اتفاقات خوبی در گوشه و کنار جهان و البته کشور ما روی داده است. اما منظور از این اتفاقات مثبت چیست؟ و آیا می‌توان امیدی به ادامه این تغییرات مثبت داشت؟
کاهش آلودگی هوا از شرق تا غرب
تصاویر ماهواره‌ای از ووهان و سایر مناطق چین که به واسطه شیوع کرونا، قرنطینه شده بودند، نشان می‌دهد آلودگی هوا در این مناطق در مقایسه با سال قبل، کاهش محسوسی داشته است. درباره میزان کاهش آلودگی هوا در چین در این مدت، البته متخصصان تا به امروز برآورد‌های متعددی داشته‌اند. برخی برآورد‌ها حاکی از کاهش حدود ۲۵ درصدی تولید گاز‌های آلاینده در ماه فوریه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در چین دارد. این کاهش ۲۵ درصدی به زبان دیگر عبارت است از کاهش تولید حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعبی گاز دی‌اکسید کربن در این زمان. البته کاهش آلودگی هوا در نتیجه کاهش رفت و آمد‌ها و تعطیلی صنایع، نه فقط در چین که در دیگر کشور‌های درگیر هم گزارش شده است.
در ایتالیا هم طی چند هفته اخیر، آلودگی هوا کاهش محسوسی داشته است. طبق آنچه ایندیپندنت گزارش داده است در مناطق شمالی ایتالیا که بیشترین میزان شیوع کرونا در آن گزارش شده و بیشترین محدودیت رفت و آمد هم در آن اعمال شده است، میزان گاز اکسید نیتروژن به شدت کاهش یافته است، اما آیا این کاهش آلودگی هوا تاثیری هم بر سلامت مردم دارد؟
شنبه همین هفته سایت فوربس در مقاله‌ای اعلام کرد طبق محاسبات یکی از متخصصان همکار با این پایگاه، به واسطه کاهش آلودگی هوا در بخش‌هایی از چین در نتیجه تغییر سبک زندگی به دنبال شیوع کرونا، حدود چهار هزار کودک زیر پنج سال و ۷۳ هزار سالمند بالای ۷۰ سال از مرگ ناشی از عوارض آلودگی هوا نجات یافته اند. هر چند در مقایسه با مرگ بیش از یک میلیون نفر در سال به واسطه عوارض آلودگی هوا در چین (گزارش پایگاه scmp) این رقم شاید عدد بزرگی نباشد، اما بهتر است به این نکته توجه کنیم که این رقم جدای از محاسبات مربوط به نجات افراد گروه سنی بین ۵ تا ۷۰ سال هستند که به واسطه کاهش آلودگی هوا، از مرگ زودرس نجات پیدا کرده‌اند.
کاهش تصادفات و سوانح در ایران
هر چند به نظر نمی‌رسد در ایران و به ویژه در تهران، کرونا توانسته باشد تاثیر چشمگیری بر کاهش آلودگی هوا داشته باشد، اما در بخش‌های دیگر تغییر رفتار مردم به واسطه شیوع کرونا، توانسته نتایج مثبتی را به بار بیاورد.
مثلا به واسطه کاهش تردد‌های درون شهری و برون شهری، میزان مصرف بنزین از اواخر بهمن در کشور کاهش یافته است. این طور که مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی در اواسط اسفند ماه به ایسنا گفته است، از اواخر بهمن به این طرف شاهد حدود ۱۰ درصد کاهش مصرف بنزین در کشور بوده‌ایم، اما کاهش ترددها، جدای از کاهش مصرف بنزین، باعث کاهش سوانح رانندگی در بخش‌هایی از کشور هم شده است.
طبق آن چیزی که پلیس استان گیلان گزارش داده است، به واسطه کاهش ترددها در استان بعد از شیوع کرونا، در این مدت شاهد حدود ۱۰ درصد کاهش تصادفات منجر به فوت در مقایسه با سال گذشته بوده‌ایم البته متاسفانه کاهش تصادفات و سوانح در تمامی استان‌ها روی نداده است، اما جدای از تصادفات رانندگی، به نظر می‌رسد بروز سوانح دیگر نیز در این مدت کاهش یافته است.
طبق آن چه ایرنا از استان اصفهان گزارش کرده است، تعداد تماس‌های مردم با سامانه‌های ۱۲۵ و ۱۱۵ در این مدت کاهش یافته و حوادثی از قبیل آتش‌سوزی یا دیگر سوانح در روز‌های بعد از شیوع کرونا، کاهش محسوسی پیدا کرده است.
آیا این تغییرات پایدار خواهند ماند؟
واقعیت این است که گروهی از کارشناسان محیط زیست چندان از این تغییرات هیجان‌زده نشده و بر این باورند که بعد از گذر از دوره شیوع کرونا، زمانی که کارخانه‌ها دوباره با تمام قوا شروع به کار خواهند کرد، همه چیز به جای اول خود بازخواهد گشت. البته برخی از این کارشناسان معتقدند حتی ممکن است کارخانه‌ها بخواهند برای جبران زمان تعطیلی، بیشتر از قبل کار کنند و به این ترتیب میزان تولید مواد آلاینده در آن‌ها افزایش یابد. اما در مقابل این دید، گروهی دیگر از کارشناسان هستند که دید خوش بینانه‌تری در این باره دارند.
پایگاه پولیتکو در این زمینه نظر دیگری را مطرح کرده است. کارشناسان این پایگاه می‌گویند تا پیش از این کمتر کسی تصور می‌کرد این میزان تغییر در زمانی کوتاه امکان‌پذیر باشد. تغییر سبک زندگی به این شدت را ما تا پیش از این تجربه نکرده بودیم. این تجربه می‌تواند باعث ریخته شدن ترس افراد، شرکت‌ها و سیاستمداران از تغییر سبک زندگی شود. این تجربه می‌تواند به ما کمک کند تا وقتی صحبت از تغییر برای بهبود وضعیت محیط زیست می‌شود، این بار ترس کمتری از تغییر در دل خود احساس کنیم.
تغییر برخی باور‌های غلط
در این میان انتشار تصاویر و ویدئو‌هایی از رفتار مردم کشور‌های توسعه یافته اعم از هجوم به فروشگاه‌ها و زد وخورد بر سر ماسک و اقلام بهداشتی، بازار سیاه این اقلام و... تصویر آرمانی ساخته شده از سوی برخی افراد درباره این جوامع را خدشه دار کرد و به عبارتی آب سردی بر حس خود تحقیری بود که خیلی‌ها به ویژه در فضای مجازی به ویژه پس از کوچک‌ترین اتفاق یا نقصی در داخل کشور بر آن می‌دمیدند.
ایمان بیاوریم به زندگی مجازی
شیوع کرونا و ضرورت قطع زنجیره گسترش این ویروس، افراد بسیاری را مجبور به ماندن در خانه و استفاده از الگوی دور کاری و همچنین پیگیری کار‌ها و نیاز‌های خود از راه دور با استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی کرده است. به عبارتی یکی دیگر از دستاورد‌های کرونایی این بوده که باید زیر ساخت‌ها و رویکرد‌های استفاده گسترده‌تر از فضای مجازی در زندگی روزمره را جدی بگیریم.
تصاویر ناسا از تغییرات آلودگی هوا در ووهان چین
برخلاف سال ۲۰۱۹، امسال بعد از اتمام تعطیلات سال نو، میزان گاز دی‌اکسید نیتروژن در این منطقه افزایش نیافته است.
(تصویر سمت چپ، کمی پیش از تعطیلات سال نو چینی، تصویر وسط در حدود زمان تعطیلات سال نو و تصویر سمت راست، بعد از اتمام تعطیلات سال نو است)
منابع: ایرنا، ایسنا، independent ،politico ،forbes ،scmp
