برخی بر این باورند که غذای کمکی کودک را می توان در کمتر از شش ماهگی شروع کرد و اما برخی دیگر هم غذا دادن به کودک را به دوران بعد از شش ماهگی موکول می کنند. البته اگر بچه غذای ساده ای رو که بهش میدین میتونه هضم کنه و براش مشکلی به وجود نمیاد شما هم می تونید بهش غذای کمکی بدید، اگر نه صبر کنید تا شش ماه تمام شود و بعد شروع به غذا دادن به کودک کنید. در این مقاله ۵ تا از بهترین و مقوی ترین غذاها برای نوزادان ۱ تا ۶ ماهه را به شما والدین عزیز معرفی خواهیم کرد.
ابتدا نکات زیر را در نظر داشته باشید:
غذایی که برای کودک به عنوان غذای کمکی انتخاب میشود باید خصوصیات زیر را دارا باشد:
- مقوی و مغذی باشد.
- نرم و سهل الهضم باشد.
- تازه، پاکیزه و بهداشتی باشد.
- کاملا” پخته و بعد از خنک شدن مصرف شود.
- از مقدار کم شروع و به تدریج بر مقدار آن افزوده شود.
- مواد غذایی باید از نظر مقدار و نوع بتدریج به غذای شیر خوار اضافه شود.
- ابتدا از یک نوع غذای ساده شروع و بتدریج به مخلوطی از چند نوع غذا تغییر داد.
- بین اضافه کردن مواد غذایی مختلف حدود ۷- ۵ روز فاصله لازم است. زیرا شیرخوار باید به یک نوع غذا عادت کند و بعد غذای جدید اضافه شود. اضافه کردن یک به یک مواد سبب می شود اگر ناسازگاری به یک ماده غذایی داشته باشد شناخته شود همچنین دستگاه گوارش کودک فرصت پیدا می کند تا به غذا عادت کند.
- ابتدا باید غذا رقیق باشد مثلاً غلظت آن کمی بیشتر از شیر مادر باشد سپس به تدریج بر غلظت آن افزوده شود. سفت کردن تدریجی غذا سبب یاد گرفتن عمل جویدن می شود.
- اگر در شروع غذای تکمیلی شیر خوار به غذای خاصی بی میل بود در خوردن آن نباید پا فشاری کرد می توان یک تا دو هفته آن غذا را حذف و سپس دوباره به او داد.
غذای کودک یک ماهه:
متخصصان بر این باورند که شیر مادر یا شیر خشک، قطره مولتی ویتامین و A+D بعد از روز پانزدهم بهترین تغذیه برای نوزاد یک ماهه است. از این زمان تا وقتی کودکتان شش ماهه می شود، هر هفته حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم وزن اضافه می کند و قدش هم حدود دو و نیم سانتی متر در ماه بلند می شود. در این ماه باید کودکتان را ۸ تا ۱۲ وعده در روز با شیر خود یا شیرخشک تغذیه کنید. بهتر است به جای اینکه حجم زیادی شیر در یک وعده به کودک تان بدهید، فاصله شیر دادن ها را کوتاه و تعداد وعده ها را بیشتر کنید. فاصله بین دو تا نهایتا سه ساعت می تواند به حفظ سلامت فرزندتان کمک بیشتری کند.
غذای کودک دو ماهه:
شیر مادر یا شیر خشک، قطره مولتی ویتامین یا A+D بهترین غذاها برای تغذیه نوزاد دو ماهه است. میزان وزنی که کودک تان در هر هفته می گیرد، می تواند به شما بگوید تغذیه اش کافی است یا نه. اگر فرزندتان دو برابر آنچه گفتیم وزن اضافه کرد، خوشحال نشوید؛ شما با بیش از اندازه شیر دادن به او معده اش را آزار می دهید و احتمال چاق شدنش در سال های آینده را هم به وجود می آورید. اگر هم کودک تان نتوانسته وزنی نزدیک به آنچه گفته شد را اضافه کند، باید با کمک متخصص دلیلش را بررسی کنید، شاید چیزی به غیر از کم بودن میزان شیرش دلیل توقف رشد او بوده است.
نوزاد در سن دو ماهگی روزانه پنج نوبت شیر میخورد که ترکیب و اندازه های آن میتواند به شرح زیر باشد:
۱۳۵ گرم آب + ۲/۱ ۴ پیمانه شیر
۱۵۰ گرم آب + ۵ پیمانه شیر
۱۶۵ گرم آب + ۲/۱ ۵ پیمانه شیر
شب هنگام نیز میتوان از مواد آردی استفاده کرد.
غذای کودک سه ماهه:
سرعت افزایش وزن کودک تان از این ماه کاهش پیدا می کند و حدودا به ۱۰۰ تا ۱۲۰ گرم در هفته می رسد؛ پس نگران نباشید و سعی نکنید با بیشتر شیر دادن به او، سرعت وزن گرفتنش را بالا ببرید.
کودک در این سن روزانه پنج نوبت غذا می خورد . مقدار غذای هر نوبت او بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ گرم است. میتوان در ساعت ۱۴ سوپ شیر ، در ساعت ۱۷ تا ۱۸ کمی کمپوت و شب هنگام نیز مواد آردی به غذای او اضافه کرد. برنامه غذایی او را میتوان به شرح زیر انتخاب کرد:
• صبح: یک شیشه شیر. اگر کودک صبح زود بیدار شد و اشتهای زیادی داشت مقداری آب میوه و یا کمپوت به او بدهید.
• ظهر: سوپ غلیظ شیر. غلظت سوپ شیر را باید کم کم بیشتر کنید و هماهنگ با افزایش سن کودک از مقدار شیر آن تا مرحله حذف کامل بکاهید. به جای شیر مقدار بسیار کمی کره به غذای او اضافه کنید. از روغن هایی مانند روغن آفتابگردان و روغن ذرت نیز میتوان به اندازه نصف قاشق مرباخوری استفاده کرد.
• بعد از ظهر: کمپوت رقیق. این کمپوت را با شیشه به کودک بدهید. دادن کمپوت و شیر غذای کودک را کامل میکند. میتوان ترکیب زیر را برای عصرانه او در نظر گرفت:
کمپوت مخلوط با ماست + شیر
وقتی کودک ماست شیرین شده را بخورد معمولا اشتهایی برای خوردن شیر نخواهد داشت.
• شب: شیر + مواد آردی مخصوص سنین اول
غذای کودک چهار ماهه:
پزشکان معتقدند که شیر مادر یا شیر خشک و لعاب برنج بهترین گزینه ها برای تغذیه نوزاد ۴ ماهه می باشد. با وارد شدن به چهار ماهگی، کودکتان کم کم برای مصرف غذاهای جامدتر آمادگی پیدا می کند. نشانه هایی مثل توانایی بالا نگه داشتن سر، نگاه کردن به دهان شما وقتی چیزی می خورید و نشستن با کمک و حمایت شما می گوید کودکتان برای وارد شدن به این مرحله آماده شده است.
حواس تان باشد:
گفتیم کودکتان از این ماه می تواند غذاخور شود، اما قرار نیست با سوپ و آش به استقبالش بروید، بلکه پس از مشورت با پزشک می توانید لعاب برنج را که نمک و افزودنی دیگری ندارد به شیر او اضافه کنید. احتمالا اگر در این ماه بخواهید با قاشق به کودک تان لعاب برنج بدهید، هرچه با قاشق به او داده اید را بیرون می ریزد و همه لباس هایش را کثیف می کند. بچه ها از چهار تا هفت ماهگی چنین عادتی دارند.
غذای کودک پنج ماهه:
شیر مادر یا شیر خشک، فرنی با آرد برنج و حریره بادام بهترین گزینه ها برای تغذیه نوزاد ۵ ماهه می باشند. با وارد شدن به پنج یا شش ماهگی، کودک شما باید به وزنی معادل دو برابر وزن زمان تولدش رسیده باشد؛ در غیر این صورت، با کمک متخصص از دلایل رشد کم یا بیش از اندازه اش باخبر شوید.
اگر کودک تان به شیر گاو آلرژی دارد، نمی توانید فرنی را با شیر برایش درست کنید. راه حلی که به شما پیشنهاد می کنیم، درست کردن فرنی با آب و پس از برداشتن از روی اجاق گاز و اضافه کردن کمی شیرخشک ضدآلرژی به آن است. البته مراقب باشید پس از اضافه کردن هر غذای تازه به رژیم کودک تان، در صورت مشاهده نشانه مشکوکی مثل یبوست، اسهال، خون در مدفوع، او از این ماه باید فرق غذای کمکی و شیر را بداند.
غذای کودک شش ماهه:
هرچند برای یک نوزاد تا سن دو سالگی یا همان بیست و چهار ماهگی شیر مادر غذای اصلی محسوب می شود اما می توانید به کودک شش ماهه شیر خشک، فرنی با آرد برنج و سوپ، آب جوشیده سرد شده بدهید. از این ماه به بعد، قد کودکتان احتمالا بین یک تا یک و نیم سانت در ماه بلند می شود و هر هفته ۱۰۰ گرم وزن اضافه می کند.
شما باید در قابلمه ای جدا یک سوپ پایه که از سینه مرغ، هویج و برنج تشکیل شده را بپزید و پس از اینکه خوب پخت و لهش کردید، با قاشق به کودکتان بدهید. کافی است این سوپ را دو بار در روز به کودک تان بدهید و یک بار در وعده صبحانه و یکبار هم قبل از خواب می توانید به او فرنی بدهید. شما می توانید پس از گذشت هر هفت روز، یک ماده تازه به این سوپ پایه با مقدار بسیار کمی نمک اضافه کنید. ابتدا سیب زمینی، سپس گشنیز و جعفری تازه، بعد هم رشته فرنگی را به این سوپ اضافه کنید.
تغذیه نوزاد بعد از شش ماهگی:
بعد از ۶ ماهگی نیاز های غذایی شیرخوار به تنهایی با شیر برآورده نمی شود و لازم است علاوه بر شیر مادر، تغذیه کودک با غذاهای نیمه جامد نیز شروع شود. علاوه بر تامین انرژی، تغذیه تکمیلی، دوران بسیار حساسی برای ایجاد عادات صحیح غذایی و استفاده از غذای سفره خانواده است. بهترین سن شروع غذای کمکی بعد از پایان ماه ششم زندگی است. اصولا”شروع غذای کمکی قبل از پایان ۶ ماهگی به دلیل آماده نبودن دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهای دیگر غیر از شیر اقدام نادرستی است، چون دستگاه گوارش کودک هنوز تکامل نیافته است و با کوچکترین آلودگی به علت عدم رعایت بهداشت امکان ابتلاء به عفونتها از جمله اسهال، افزایش می یابد و باعث کاهش یا توقف رشد شیر خوار می شود. از طرف دیگر شروع زودرس تغذیه تکمیلی سبب کاهش مدت زمان مکیدن پستان مادر توسط کودک ودر نتیجه کاهش شیر مادر می شود، بعلاوه ممکن است غذای کمکی در مقایسه با شیر مادر انرژی و مواد مغذی کمتری به کودک برساند که موجب اختلال رشد کودک و نهایتا”سوء تغذیه او می شود. همچنین زود شروع کردن تغذیه تکمیلی احتمال بروز حساسیت را در کودک افزایش می دهد.
