مسجد حیدریه که به مسجد جامع صغیر نیز معروف است یکی از کهن‌ترین مکان های زیارتی قزوین است.
این مسجد درگذر بلاغی و محله پنبه ریسه واقع‌شده است و زمان ساخت آن به دوره‌ی سلجوقیان (قرن ششم هجری) بازمی‌گردد. بر اساس برخی از منابع این مکان در دوران پیش از اسلام یک آتشکده زرتشتی بوده است که به دستور سلطان ملکشاه سلجوقی تبدیل به مسجد می‌شود. در حال حاضر این بنا در داخل مدرسه‌ی قدیمی حیدریه و در کتابخانه آن قرارگرفته است و به شکل یک موزه اسلامی درآمده است که به مجموعه مدرسه_مسجد حیدریه شهرت دارد.
درباره سبک معماری این بنا می‌توان گفت مسجد حیدریه یکی از نمونه‌های کامل مسجد چهارطاقی است و محراب و تزیینات آن از بهترین نمونه‌های گچ‌بری ایرانی در عصر خود محسوب می‌شوند. همچنین کتیبه‌های بسیاری در این مسجد به چشم می‌خورند که با خط کوفی نگاشته شده‌اند و طرح‌های مختلف آن نظیر کوفی گل‌دار، کوفی گلبرگ دار، کوفی مارپیچ و کوفی پیچیده را می‌توان در این مکان یافت.
مسجد حیدریه ازجمله مساجدی است که تنها با آجر ساخته‌شده است و درز آجرها نیز با گچ بندکشی شده‌اند؛ اما متأسفانه این شاهکار اسلامی در دوره‌های مختلف تاریخی دستخوش حوادث و بلایای طبیعی چون زلزله شده و قسمت‌های مهمی از آن مانند گنبد و مناره فروریخته تبدیل به ویرانه شده است. ولی جبهه محراب و طاق‌نماهای زیر گنبد که مزین به خط ثلث است تا حدودی سالم مانده‌اند.
نفیس‌ترین محراب این مسجد محراب جنوبی آن است که یکی از بهترین نمونه‌های محراب کریم با گچ کاری برجسته درزمینه آبی لاجوردی است. روی کتیبه‌هایی که در طاق‌نماها تعبیه‌شده‌اند سوره‌هایی از قرآن ازجمله سوره حشر به‌صورت برجسته گچ کاری شده‌اند و بر یکی از کتیبه‌ها نیز نام خلفای زمان حک‌شده است و به صفات پسندیده پیامبر اسلام (ص) اشاره‌شده است.
سرتاسر فضای مسجد نیز به کاشی‌های آبی و لاجوردی آراسته‌شده‌اند که نوعی آرامش بصری در بیننده ایجاد می‌کنند. درمجموع می‌توان گفت مسجد حیدریه نه‌تنها یک مسجد، بلکه موزه و پژوهشگاه جامعی برای مطالعه تاریخ اسلام و سبک‌های معماری است.
مجموعه‌ی حیدریه از آن دست آثار تاریخی است که به علت آسیب‌پذیری و اهمیت قابل‌توجهش تحت تدابیر حفاظتی سازمان میراث فرهنگی قزوین است و تنها در روزهای تعطیل درب‌هایش به روی مردم گشوده می‌شود؛ بنابراین تعطیلات محرم و صفر بهترین زمان بازدید از این اثر تاریخی و تامل و تعمق در آن است.
شهر قزوین تاجی است که زیارتگاه‌هایش را همچون نگین در برگرفته است و ملجایی است برای نیایش، راز و نیاز و آسودگی از بند تعلقات دنیوی. شهری که سنت‌های محرم و صفرش را باگذشت سال‌ها و کمرنگ شدن عقاید همچنان زنده و پابرجا نگه‌داشته است و مشتاق زائران حسینی خویش است.
