امامزاده اسماعیل یکی از مشهورترین مکان های زیارتی قزوین است که در چهارراه شهربانی قزوین (بافت تاریخی که در آن مجموعه باغ دولت صفوی قرارگرفته است) واقع شده است. درهای این امامزاده از یکسو به خیابان سپه (اولین خیابان ایران) و از سوی دیگر به خیابان شهید انصاری (کوروش) باز میشود.
این مکان متعلق به اسماعیل فرزند حضرت امام صادق(ع) است که در دوران حیاتش اسماعیل کوچک نامیده میشد. بنا بر آنچه از اسناد و منابع تاریخی بهدستآمده است امامزاده اسماعیل در دوران خلفای عباسی مجبور میشود که عازم سفری طولانی شود. در میانه راه برای فرار از مزدوران منصور دوانقی و حکومت ظالمانهی آن دوران به منزل نجار متدینی پناه میبرد؛ اما آنجا براثر بیماری فوت میکند و صاحبخانه پیکر ایشان را در سرداب خانه خود دفن میکند و آن محل همین امامزاده کنونی است.
البته مقبره امامزاده اسماعیل تا پیش از ظهور صفویه و رسمی شدن مذهب شیعه در ایران ناشناخته بوده و بنای اصلی آن در دوران حکومت صفویان ساخته شد و در دوران حکومت ناصرالدینشاه قاجار مورد مرمت قرار گرفت.
این زیارتگاه از سالیان دور از معتبرترین مکان های زیارتی قزوین به شمار میرفت. بهگونهای که میرزا محمدحسین فراهانی در سفرنامه خود در سال 1303 هجری شمسی درباره بقعه امامزاده اسماعیل مینویسد: «یکی بقعه امامزاده اسماعیل است که مردم قزوین خیلی به او معتقدند و میگویند نذر و قسم او درنهایت تاثیر است و کرامات او بارها به ظهور رسیده است».
امامزاده اسماعیل دو حیاط و ایوان در شمال و جنوب و یک ایوانچه در قسمت شرقی و پنج رواق کوچک در پیرامون حرم دارد. فضای داخلی بنا مزین به گچبری و آیینهکاری است و در آن نقوش گوناگون نظیر گل و گیاه و ابروباد بهکاررفته است. حیاط جنوبی باوجود حوض آب فیروزهای در میان خود، در زمان اذان حال و هوای ملکوتی به خود میگیرد. همچنین ایوانها بهوسیله ارسیهای منقش از یکدیگر جداشدهاند و در طبقه بالای هرکدام از ایوانها یک شاهنشین قرار دارد. در حیاط شمالی بنا درخت کهنسالی به چشم میخورد که بیش از نیمقرن است سایه سر حاجتمندان و زائران است و گوشهایش پر از نوحه و دعا است.
هرساله با آمدن محرم و صفر مردم قزوین از گوشه و کنار شهر بنا بر وسعشان دیگها و لقمههای نذری خود را برمیدارند و راهی مکان های زیارتی قزوین بهویژه این امامزاده میشوند تا فقرا و نیازمندان را از سفره خود بهرهمند کنند. نذر شمع و نمک نیز از نذوراتی است که در این زیارتگاه بهوفور دیده میشود.
امامزاده اسماعیل در ایام سوگواری سیدالشهدا لبریز از مردمی میشود که با نور دعا قلب وزندگی خود را روشن میکنند. با نذرهای کوچک و بزرگ خود از مهمانان بارگاه امامزاده اسماعیل پذیرایی میکنند و برای آنها لحظاتی سرشار از معنویت برکت رقم میزنند.