شاید کمتر کسی به خاصیت تصفیه‌ کنندگی گیاهان خانگی دقت کرده باشد. اغلب ما از گیاهان برای زیبایی و تزئین خانه استفاده می‌کنیم. وجود گلدان‌های گل و گیاه در خانه باعث ایجاد نشاط و سرزندگی در ساکنان آن می‌شود. اما وجود این گیاهان غیر از اینکه باعث زیبایی محیط می‌شود، فواید دیگری نیز به همراه دارد. تصفیه هوای خانه از آلاینده‌های مختلف هوا و رفع آلودگی از جمله آن فواید است.

اینکه با بستن در و پنجره‌ها مانع ورود آلودگی هوا به داخل خانه می‌شویم و تصور پاک بودن هوای درون خانه نه تنها تصوری اشتباه است، بلکه آلودگی هوای خانه تا ۵ برابر بیشتر از آلودگی هوای محیط بیرون است! این آلودگی‌ها باعث ابتلا به بیماری‌های مختلف تنفسی از جمله آسم می‌شوند و حتی ممکن است باعث عدم تمرکز و اختلال در خواب شوند.

برای رفع این مشکل راه‌حل‌های مختلفی پیشنهاد شده است اما بهترین راهکار برای از بین بردن تمام آلاینده‌ها، استفاده از دستگاه تصفیه هوا در خانه است. این دستگاه‌ها با فیلترهای قدرتمندی که دارند آلودگی هوا را از بین می‌برند و هوای خانه را کاملا پاک نگه می‌دارند. فیلترهای هپا (HEPA) و فیلتر کربن اکتیو منحصربه‌فرد هانیول یعنی HiSiv می‌توانند تا ۹۹.۹۷% آلودگی‌های موجود در هوا را تصفیه.کند.

بهترین گیاهان تصفیه کننده هوای خانه به پیشنهاد ناسا

اما در کنار دستگاه‌های تصفیه هوا می‌توان از گیاهان خانگی نیز برای مقابله با آلودگی هوا استفاده کرد. اخیرا سازمان فضایی ناسا تحقیقاتی را درباره گل و گیاهانی که باعث تصفیه هوای خانه، اداره و فضای بسته می‌شوند انجام داده است و تعدادی از این گیاهان را در مقاله‌ای معرفی کرده است.


این گیاهان که در عکس نیز مشخص‌اند شامل موارد زیر هستند:

دراسینا درمنسیس، ژربرا، نخل راپیس، آگلونما (همیشه سبز)، گل عنکبوتی (گندمی)، سرخس آبلیتراتا، اسپاتی فیلوم، دراسِنا، لیریوپ، آنتوریوم، پوتوس، فیکوس بنجامین (بنجامین انجیری)، آنتوریوم آندرانوم، سانسِوریا، پاپیتال، سرخس برگ شمشیری، نخل ققنوس، نخل مرداب.

در ادامه مطلب برخی از گیاهانی که برای تصفیه هوا مفیدند معرفی و شرایط نگهداری گیاهان نیز ارائه می‌شود.

۱. پاپیتال



پاپیتال یا عَشَقه‌ی معمولی یا پیچک معمولی یا داردوستِ معمولی با نام علمی Hedera helix یک گیاه گل‌دار و دولپه‌ای است. این گیاه پیچنده و بالارونده است و اگر آن را در کنار ستون، دیوار، داربست، درخت و صخره قرار دهید از آن‌ها بالا می‌رود. در صورتی که اجسام عمودی در کنار پاپیتال نباشند، به صورت افقی و بر روی زمین رشد می‌کند.

طبق تحقیقات انجام شده، این گیاه قادر است هوای یک اتاق کوچک را در نصف روز پاک کند و برخی از آلودگی‌ها را از بین ببرد.

۲. سرخس برگ شمشیری (سرخس بوستون)



این گیاه که به سرخس بوستون نیز شناخته می‌شود یک گیاه آپارتمانی است که در نور کم هم رشد می‌کند اما نیاز به نور غیرمستقیم خورشید دارد. سرخس برگ شمشیری قادر است تا فرمالدِهید موجود در هوا را از بین ببرد.

همچنین رطوبت‌ساز است و هوای خشک را که برای پوست مضر است از بین می‌برد.

۳. آلوئه‌ورا



آلوئه‌ورا یکی از گیاهانی است که در شب اکسیژن زیادی آزاد می‌کند و از نظر سازمان فضایی آمریکا (ناسا) از جمله بهترین گیاهان تصفیه‌کننده هوا به حساب می‌آید. این گیاه بنزن و فرمالدهید موجود در هوا را از بین می‌برد و یک خواب راحت را برای ساکنان خانه به ارمغان می‌آورد.

تکثیر این گیاه به راحتی انجام می‌گیرد و به راحتی می‌توان یک گلدان آلوئه ورا را در خانه تکثیر داد. همچنین گیاه آلوئه‌ورا به نور خورشید نیاز دارد.

۴. گیاه عنکبوتی



گیاه عنکبوتی سرعت رشد خوبی دارد و می‌تواند آلاینده‌های موجود در هوا از جمله فرمالدهید، بنزن و مونوکسید کربن را تصفیه کند.

این گیاه، دود و بوی ناشی از پخت‌وپز را از بین می‌برد بنابراین بهترین محل برای نگهداری آن در آشپزخانه است. همچنین می‌توان از گیاه عنکبوتی برای کمک به بهبود افرادی که دچار حساسیت و آلرژی هستند استفاده کرد.

۵. گل داوودی



گل داوودی رنگ‌های شاد بنفش و صورتی دارد و باعث نشاط و شادابی در افراد می‌شود. این گل، تصفیه‌کننده هوای بسیار خوبی نیز هست و مواد سمّی مانند فرمالدهید، بنزن، آمونیاک، زایلن و تولوئن را از بین می‌برد. گل داوودی مقدار زیادی اکسیژن را در شب آزاد می‌کند و یک خواب راحت را برای اعضای خانه به همراه می‌آورد.

این گیاه به نور خورشید نیاز دارد و مستعد ابتلا به قارچ است. بنابراین باید در نگهداری و میزان آبیاری آن دقت کرد.

۶. اکالیپتوس



اکالیپتوس Eucalyptus گیاه بومی کشور استرالیا است و از آن می‌توان استفاده‌های دارویی داشت. از این گیاه برای ضدعفونی کردن مجاری تنفسی، بخور و خوشبو کردن محیط استفاده می‌شود. بنابراین فراورده‌های این گیاه برای درمان سرماخوردگی مفید است. این گیاه را می‌توان در اتاق خواب قرار داد.

اکالیپتوس برای رشد به نور خورشید نیاز دارد. همچنین باید توجه داشت که این گیاه سمی است و مصرف خوراکی آن باعث بروز مسمومیت می‌شود.

۷. نخل پروانه



نخل پروانه شامل ساقه‌های نازک و متعدد و متراکم است. این گیاه می‌تواند برای رفع آلودگی هوا بسیار مفید باشد. به آن نخل بامبو یا نخل شامادورا نیز می‌گویند. نخل پروانه باعث ایجاد رطوبت در هوا می‌شود و برای محیط‌های آپارتمانی خشک بسیار مناسب است. این گیاه قادر است تا مواد سمی و سرطان‌زای موجود در هوا مانند تری کلرو اتیلن، بنزن، کلروفرم، مونوکسید کربن و زایلن را از بین ببرد.

نخل بامبو برای رشد خود باید در معرض نور غیرمستقیم خورشید قرار گیرد.

۸. گیاه مارپیچی (زبان مادر شوهر)



گیاه مارپیچی می‌تواند به خوبی هوای آلوده را تصفیه کند و کیفیت هوای خانه و دفتر کار را بهبود ببخشد. این گیاه یکی از بهترین گیاهان برای تصفیه هوا به شمار می‌رود چرا که علاوه بر تولید اکسیژن در شب، دی‌اکسید کربن را نیز به مقدار قابل‌توجهی جذب می‌کند. گیاه زبان مادر شوهر به عنوان یک فیلتر تصفیه هوا عمل می‌کند و آلاینده‌های سمی هوا مانند فرمالدهید، اتیل، بنزن و تری کلر را از بین می‌برد.

این گیاه همیشه سبز است و از جمله گیاهان زینتی خانگی نیز به حساب می‌آید. همچنین نگهداری از آن بسیار آسان است و نیاز به مراقبت ویژه‌ای ندارد.

۹. آگلونِما



آگلونما (با نام علمی Aglaonema) یا نخشید یکی دیگر از گیاهان آپارتمانی یا خانگی است که برای استفاده در اتاق خواب مناسب است. این گیاه قادر است تا در مدت زمانی کوتاه‌تر هوای آلوده خانه را تصفیه کند.

این گیاه در نور کم و حتی تاریکی نیز به رشد و فعالیت خود ادامه می‌دهد. توجه داشته باشید که گیاه آگلونما را نباید در معرض نور مستقیم خورشید و یا گرمای شوفاژ و بخاری قرار داد.

۱۰. فیکوس بنجامین



فیکوس بنجامین با نام علمی Ficus benjamina یکی دیگر از گیاهان خانگی است که علاوه بر کاربرد تزئینی و استفاده در دکوراسیون خانه قابلیت تصفیه کردن آلودگی هوا را نیز دارد. این گیاه برای مکان‌های سرپوشیده از جمله اتاق خانه و اداره بسیار مناسب است. فیکوس بنجامین می‌تواند آلاینده‌های مختلف مانند بنزن، فرمالدهید و تری کلرو اتیلن را از بین ببرد.

این گیاه آپارتمانی به نور غیرمستقیم خورشید نیاز دارد و نسبت به کم آبی نیز حساس است.

آلاینده‌هایی که توسط گیاهان در خانه تصفیه می‌شوند

برخی از آلاینده‌های هوا که گیاهان خانگی قادر به تصفیه آن‌ها هستند در زیر معرفی شده‌اند.

فرمالدهید Formaldehyde

فرمالدهید از جمله ترکیبات آلی فرّار (VOCها) به حساب می‌آید. این ماده به دلیل سوختن ناقص مواد کربن‌دار به وجود می‌آید. سوختن چوب‌های شومینه، دودهای ناشی از پخت‌وپز، رنگ، چسب، اسپری‌های خوشبوکننده هوا و چوب‌های فشرده مانند چوب مبلمان از جمله عوامل و دلایل انتشار فرمالدهید هستند.

این ماده یکی از مواد سرطان‌زای موجود در هوا است. همچنین می‌تواند باعث سوزش چشم و گلو و ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم و سرفه شود.

بنزن Benzene

بنزن یک ماده‌ی بی‌رنگ است که برای تولید مواد صنعتی مانند شوینده‌ها، چسب، لاک، رنگ، نایلون و سایر مواد پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این ماده نیز یکی از عوامل ابتلا به سرطان است و باعث آسیب رساندن به بافت‌های سازنده خون مخصوصا سلول‌های مغز استخوان می‌شود. ضعف سیستم ایمنی، ناباروری، سرگیجه و سردرد از دیگر نتایج برخورد با بنزن است.

تری کلرواتیلن Trichloroethylene

از تری کلرو اتیلن به عنوان یک حلال صنعتی استفاده می‌شود. استفاده از این ماده در صنایع غذایی و دارویی ممنوع است اما در برخی محصولات خانگی مانند چسب، رنگ، جوهر و لاک‌ها از آن استفاده می‌شود.

تنفس هوایی که تری کلرو اتیلن در آن وجود دارد باعث بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های کبد، سرگیجه و سردرد، تهوع و سوزش چشم می‌شود.