حضرت امامزاده علی اشرف از نوادگان حضرت امام زین العابدین(ع) است.نام شریفش علی اشرف، فرزند عمر اشرف بن امام زین العابدین (ع) ، از علماء علم حدیث بوده است . وی جد اعلی مادری سید مرتضی و سید رضی(گردآورنده نهج ابلاغه) است و ناصر کبیر ، پادشاه دیلم و طبرستان فرزند اوست . بقعه متبرکه حضرتش در محلات خیابان امام حسین(ع) زاوقان و در غرب شهر سمنان واقع شده است .
عمر اشرف پدر علی اشرف از روحانیون و عباد و زهاد عالیقدر بود. مادر امامزاده اشرف ، ام سلمه دختر حضرت امام حسن (ع) است و از این رو امامزاده علی اشرف از طرف مادر حسنی و از طرف پدر حسینی است.
شیخ مفید درباره علی اشرف می گوید : " او فاضل جلیل،پارسا،باسخاوت و متولی صدقات حضرت رسول(ص) و حضرت علی(ع) بوده است. "
صاحب کتاب بحر الانساب در ذکر اولاد حضرت امام زین العابدین (ع) می نویسد : "... اما رضی و اشرف در شهر سمنان افتادند و در محلۀ زاوقان وطن ساختند و ذریات ایشان بسیار شد به القاب حسینی ".
بقعه امامزاده علی اشرف:
بنای بقعه شامل حرم، رواق،ایوان و صحن و گنبد است.
حرم مطهر به صورت محوطه چهارگوشی است به ضلع ۴,۵ × ۴.۵ متر که در سال ۶۴ پس از ساخت و نصب ضریح فلزی مشبک نفیس اقدام و ضمن ساخت درب چوبی بزرگ و بازسازی قبر با سنگ مرمر در قسمت جلوی درب ورودی به داخل حرم توسعه یافته نصب شده است .
در طرفین حرم دو رواق وجود دارد که رواق سمت چپ حرم را اتاقی به طول ۷ متر و عرض ۴ متر و رواق سمت راست مستطیل شکل که درب جدیدی نیز در ضلع شمالی آن نصب و آن را به گورستان جدید ارتباط داده است دارای طول ۶ متر و عرض ۳,۵متر است . این رواقها به دو گوشواره طرفین ایوان باز می شود .
در چهار گوشۀ حرم چهار تربنه و در چهار ضلع حرم چهار طاقنما دیده می شود که گنبد بر روی آن ساخته شده و بر وسط طاقنماهای بالای حرم پنجره هایی برای نورگیری تعبیه شده است.
گنبد دارای گریو کوتاه و استوانه ای شکل است که گنبد مخروطی کوتاهی بر روی آن استوار است . نمای خارجی گنبد را کاشی های فیروزه ای زیبایی می پوشاند.
صحن امامزاده مستطیل شکل و محل دفن اموات و شهدای گرانقدر محلات سمنان است ، به همین دلیل هر هفته تعداد زیادی از زائرین و خانواده های معظم شهداء خصوصاً در ایام تعطیل به زیارت امامزاده علی اشرف می شتابند.
امور بقعه توسط هیئت امناء منتخب زیر نظر مدیریت اوقاف و امور خیریه استان سمنان اداره می شود. همه امامزاده های شهرستان سمنان دارای ۵ هیئت امنا هستند که این افراد مراکز فرهنگی و قرآنی امامزاده ها را نیز اداره می کنند.
حضور گلزار شهدا باعث شده هر روزه تعداد زیادی زائر به دیدار این امامزاده بشتابند خاطر نشان کرد: نزدیکی مکانی این امامزاده به دو امامزاده زین الدین و امامزاده سید مهدی از دیگر دلایل استقبال مردم از زیارت این امامزده شریف است.
در تمامی امامزاده های استان به فراخور ایام و مناسبتهای مختلف برنامه های متفاوت برپا می شود و امسال نیز در طرحی با عنوان آرامش بهاری مراسم تحویل سال در این امامزاده نیز بر پاست و مردم با حضور در این مکان مقدس سال جدید خود را آغاز می کنند.
در سال های اخیر نسبت به تملک باغات مقابل امامزاده و بازگشایی و احداث بلوار از خیابان اصلی به محل بقعه با همکاری شهرداری و بنیاد شهید اقدام گردیده و سر درب جدیدی جلوی درب ورودی به صحن آستانه نیز به طرز زیبائی در دست ساخت است.
گفتنی است این امامزاده شریف با شماره ۲۴۲۰ در تاریخ یکم شهریور سال ۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
