مرزها مشخص‌کننده کشورها و تعیین‌کننده مسائل جغرافیایی و سیاسی هستند، شهرهای مرزی ایران، به دلیل مسافت زیاد کمتر مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرند.

کشور عزیزمان ایران بیش از ۶ هزار کیلومتر با کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و عراق مرز مشترک زمینی دارد. مرز آبی کشورمان هم ۲۷۰۰ کیلومتر است که از سمت دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان است. گستردگی مرزهای خشکی و بیشتر بودن نسبت این مرز، به مرز آبی باعث شده است تا تعداد شهرهای مرزی ایران قابل‌توجه باشد.

در این مطلب به سراغ شهرهای زیبای مرزی ایران رفته‌ایم تا با شناخت بیشتر آن‌ها، تمایل سفر به آن‌ها را بیشتر کنیم.

آستارا

آستارا شهری بندری و مرزی که امروز به‌عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی کشور شناخته می‌شود. آستارا در مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد، این شهر از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارا در جمهوری آذربایجان، از غرب به استان اردبیل و از جنوب به شهرستان تالش می‌رسد. آستارا همچنین از شمار شهرهای گردشگرپذیر ایران است و ازنظر اقامت مسافر در استان گیلان، رتبه اول را دارد. بندر آستارا اولین بندر خصوصی کشور و پنجمین بندر فعال ترانزیتی در شمال کشور است. مرز آستارا سومین مرز فعال کشور در زمینه صادرات و واردات است. آستارا تنها منطقه مرزی ایران است که در ۸۰ سال گذشته هیچ‌گونه تنشی نداشته و یکی از امن‌ترین مرزها است، به همین دلیل بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد. طبیعت زیبا و خوبی آب‌وهوا باعث شده که گردشگری هم در این منطقه رونق خوبی داشته باشد.

جاذبه‌های گردشگری و به‌خصوص جاذبه‌های طبیعی آستارا کم نیست، حتی ممکن است برای بازید از تمام جاذبه‌ها وقت کم بیاورید! از جمله زیباترین جاذبه‌های طبیعی می‌توانیم به آبشار لاتون، تله‌کابین حیران، گردنه حیران، پناهگاه حیات‌وحش لوندویل، باغ پرندگان، تالاب استیل، ساحل صدف، باغ ملی، ساحل شریعتی و سورتمه حیران اشاره کنیم.

در خاک آستارا بناهای تاریخی متعلق به عصر ایلخانی و صفویه و قاجاریه دیده می‌شود. از قلعه‌های تاریخی آستارا می‌توانیم به قلعه شیندان، قلعه تک آغاج یاد کنیم.

جلفا

جلفا شهری مرزی در آذربایجان شرقی است که در جنوب ساحل رود مرزی ارس در ۱۳۵ کیلومتری تبریز قرار دارد. جلفا در مرز مشترک ایران و ارمنستان و آذربایجان قرار دارد و امروز منطقه آزاد تجاری ارس به یکی از قطب‌های تجاری و صنعتی تبدیل شده است. شهر جلفا به دلیل داشتن مرز مشترک با سه کشور، بازارچه‌های زیادی دارد و بسیاری از مراکز خرید محصولات برندهای معتبر را به فروش می‌رسانند.

شهر جلفا، طبیعت بسیار زیبایی دارد و آثار تاریخی دیدنی را در دل خود جای داده است. از دیدنی‌های جلفا می‌توان از جاده مرزی ارس-جلفا، حمام جلفا، رودخانه ارس، سد ارس، آبشار ماهاران، پارک ملی کمتال، کلیسای چوپان، مجموعه کردشت، کاروانسرای خواجه نظر، روستای اشتبین، کلیسای سن استپانوس و آبشار آسیاب خرابه اشاره کرد.

کلیسای سن استپانوس دومین کلیسای مهم ارامنه است که در شش کیلومتری روستای دره شام در ۱۵ کیلومتری غرب جلفا قرار دارد. این کلیسا بعد از قره کلیسا، از مهم‌ترین کلیساهای ایران است.

ماکو

ماکو از دیگر شهرهای زیبا و هم‌مرزی است، ماکو در نزدیکی مرز گمرک بازرگان قرار دارد و بسیاری از مسافران برای سفر زمینی به ترکیه از این شهر عبور می‌کنند.

در منطقه تجاری ماکو، باقی‌مانده‌های شهر قدیمی «دامبات» و «خاورزمین» یافت شدهو آثاری از زندگی ساسانیان در این منطقه وجود دارد. کلاویخو (جهانگرد اسپانیایی) از ماکو دیدن کرده و در سفرنامه‌اش می‌نویسد که ماکو قلعه بزرگی داشته که حاکم آن مسیحی بوده است.

از جمله آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری ماکو می‌توان به کلیسای مریم مقدس، دریاچه سد بارون، آبشار قلعه جوق، پل قلعه جوق، کاخ‌موزه باغچه جوق، تالاب آق گل، کلیسای گئورک مقدس، پل قره کورپو و قره کلیسا اشاره کرد.

زاهدان

زاهدان کلان‌شهری در مرکز استان سیستان و بلوچستان است که با افغانستان و پاکستان مرز مشترک دارد. نام قدیمی زاهدان «دزآپ» بود که در دوره حکومت رضاشاه پهلوی به زاهدان تغییر کرد.

زاهدان از جنوب به خاش، از شرق به افغانستان و پاکستان، از غرب به فهرج محدود می‌شود. مرز زاهدان به دلیل نزدیکی به دو کشور ملتهب منطقه، از مرزهای خطرناک کشور است. اما شهر زاهدان، شهری زیبا و دوست‌داشتنی با مردمانی خون گرم است. ذهنیت بدی که در ذهن بسیاری از ایرانی‌ها در رابطه با این منطقه وجود دارد، مانع از سفر کردن به آن می‌شود. بدون شک نیروهای مرزبانی شهر را از هرگونه خطری حفظ می‌کنند و این خطر مربوط به نواحی مرزی است.

از جاذبه‌های تاریخی زاهدان می‌توانیم به مسجد زرنج، موزه منطقه جنوب شرق ایران، موزه پست و ارتباطات، روستای لادیز، تالاب هامون، مسجد شاه علی اشاره کنیم.