سوره غافر چهلمین سوره قرآن است و در جزء بیست و چهارم آن قرار دارد.
سوره غافر یا سوره مومن درباره مومن آل فرعون سخن می‌گوید. موضوع اصلی این سوره باطل نشان‌دادن جدال کفار برای از بین بردن حق (قرآن) است.
خداوند در آیه شصت سوره غافر می‌فرماید: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. در کتاب‌های تفسیری این آیه درباره اهمیت دعا و موانع استجابت دعا صحبت شده است.
پیامبر (ص) درباره فضیلت سوره غافر می‌فرماید: اگر کسی سوره غافر را بخواند، در روز قیامت امیدش قطع نخواهد شد و از کسانی خواهد بود که در دنیا از خداوند می‌ترسیدند.
همچنین پیامبر (ص) فرمودند: اگر کسی می‌خواهد در باغ‌های بهشت قدم بزند، سوره‌هایی را که با «حم» آغاز می‌شود، در نماز شب بخواند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
حم ﴿١﴾
حاء، میم (۱)
تَنزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّـهِ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ ﴿٢﴾
فرو فرستادن این کتاب از جانب خداى ارجمند داناست (۲)
غَافِرِ الذَّنبِ وَ قَابِلِ التَّوْبِ شَدِیدِ الْعِقَابِ ذِی الطَّوْلِ ۖ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ إِلَیْهِ الْمَصِیرُ ﴿٣﴾
که گناه‌بخش و توبه‌پذیر و سخت‌کیفر و فراخ‌نعمت است. خدایى جز او نیست. بازگشت به سوى اوست (۳)
مَا یُجَادِلُ فِی آیَاتِ اللَّـهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُ‌وا فَلَا یَغْرُ‌رْ‌کَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلَادِ ﴿٤﴾
جز آنهایى که کفر ورزیدند کسى در آیات خدا ستیزه نمى‌کند پس رفت و آمدشان در شهر‌ها تو را دستخوش فریب نگرداند (۴)
کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ الْأَحْزَابُ مِن بَعْدِهِمْ ۖ وَ هَمَّتْ کُلُّ أُمَّةٍ بِرَ‌سُولِهِمْ لِیَأْخُذُوهُ ۖ وَ جَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ ۖ فَکَیْفَ کَانَ عِقَابِ ﴿٥﴾
پیش از اینان قوم نوح و بعد از آنان دسته‌هاى مخالف دیگر به تکذیب پرداختند و هر امّتى آهنگ فرستاده خود را کردند تا او را بگیرند و به[وسیله باطل جدال نمودند تا حقیقت را با آن پایمال کنند. پس آنان را فرو گرفتم؛ آیا چگونه بود کیفر من؟ (۵)
وَ کَذَٰلِکَ حَقَّتْ کَلِمَتُ رَ‌بِّکَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُ‌وا أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ ﴿٦﴾
و بدین سان فرمان پروردگارت در باره کسانى که کفر ورزیده بودند، به حقیقت پیوست که ایشان همدمان آتش خواهند بود (۶)
الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْ‌شَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَ‌بِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ یَسْتَغْفِرُ‌ونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا رَ‌بَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَیْءٍ رَّ‌حْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ ﴿٧﴾
کسانى که عرش خدا را حمل مى‌کنند و آنها که پیرامون آنند، به سپاس پروردگارشان تسبیح مى‌گویند و به او ایمان دارند و براى کسانى که گرویده‌اند طلب آمرزش مى‌کنند: پروردگارا، رحمت و دانش تو بر هر چیز احاطه دارد؛ کسانى را که توبه کرده و راه تو را دنبال کرده‌اند ببخش و آنها را از عذاب آتش نگاه دار (۷)
رَ‌بَّنَا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَ عَدتَّهُمْ وَ مَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّ‌یَّاتِهِمْ ۚ إِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿٨﴾
پروردگارا، آنان را در باغهاى جاوید که وعده‌شان داده‌اى با هر که از پدران و همسران و فرزندانشان که به صلاح آمده‌اند داخل کن زیرا تو خود ارجمند و حکیمى (۸)
وَ قِهِمُ السَّیِّئَاتِ ۚ وَ مَن تَقِ السَّیِّئَاتِ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَ‌حِمْتَهُ ۚ وَ ذَٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿٩﴾
و آنان را از بدی‌ها نگاه دار و هر که را در آن روز از بدی‌ها حفظ کنى البته رحمتش کرده‌اى و این همان کامیابى بزرگ است (۹)
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا یُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّـهِ أَکْبَرُ مِن مَّقْتِکُمْ أَنفُسَکُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِیمَانِ فَتَکْفُرُ‌ونَ ﴿١٠﴾
کسانى که کافر بوده‌اند مورد ندا قرار مى‌گیرند که: قطعا دشمنى خدا از دشمنى شما نسبت به همدیگر سخت‌تر است آنگاه که به سوى ایمان فرا خوانده مى‌شدید و انکار مى‌ورزیدید (۱۰)
قَالُوا رَ‌بَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَ‌فْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَىٰ خُرُ‌وجٍ مِّن سَبِیلٍ ﴿١١﴾
مى‌گویند:پروردگارا، دو بار ما را به مرگ رسانیدى و دو بار ما را زنده گردانیدى به گناهانمان اعتراف کردیم؛ پس آیا راه بیرون‌شدنى از آتش هست؟ (۱۱)
ذَٰلِکُم بِأَنَّهُ إِذَا دُعِیَ اللَّـهُ وَحْدَهُ کَفَرْ‌تُمْ ۖ وَ إِن یُشْرَ‌کْ بِهِ تُؤْمِنُوا ۚ فَالْحُکْمُ لِلَّـهِ الْعَلِیِّ الْکَبِیرِ ﴿١٢﴾
این کیفر از آن روى براى شماست که چون خدا به تنهایى خوانده مى‌شد، کفر مى‌ورزیدید؛ و چون به او شرک آورده مى‌شد آن را باور مى‌کردید. پس امروز فرمان از آن خداى والاى بزرگ است (۱۲)
هُوَ الَّذِی یُرِ‌یکُمْ آیَاتِهِ وَ یُنَزِّلُ لَکُم مِّنَ السَّمَاءِ رِ‌زْقًا ۚ وَ مَا یَتَذَکَّرُ إِلَّا مَن یُنِیبُ ﴿١٣﴾
اوست آن کس که نشانه‌هاى خود را به شما مى‌نمایاند و براى شما از آسمان روزى مى‌فرستد و جز آن کس که توبه‌کار است کسى پند نمى‌گیرد (۱۳)
فَادْعُوا اللَّـهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِ‌هَ الْکَافِرُ‌ونَ ﴿١٤﴾
پس خدا را پاکدلانه فرا خوانید هر چند ناباوران را ناخوش افتد! (۱۴)
رَ‌فِیعُ الدَّرَ‌جَاتِ ذُو الْعَرْ‌شِ یُلْقِی الرُّ‌وحَ مِنْ أَمْرِ‌هِ عَلَىٰ مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ لِیُنذِرَ یَوْمَ التَّلَاقِ ﴿١٥﴾
بالابرنده درجات خداوند عرش به هر کس از بندگانش که خواهد آن روح فرشته را به فرمان خویش مى‌فرستد تا مردم را از روز ملاقات با خدا بترساند (۱۵)
یَوْمَ هُم بَارِ‌زُونَ ۖ لَا یَخْفَىٰ عَلَى اللَّـهِ مِنْهُمْ شَیْءٌ ۚ لِّمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ۖ لِلَّـهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ ﴿١٦﴾
آن روز که آنان ظاهر گردند چیزى از آنها بر خدا پوشیده نمى‌ماند. امروز فرمانروایى از آن کیست؟ از آن خداوند یکتاى قهار است. (۱۶)
الْیَوْمَ تُجْزَىٰ کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ ۚ لَا ظُلْمَ الْیَوْمَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ سَرِ‌یعُ الْحِسَابِ ﴿١٧﴾
امروز هر کسى به موجب آنچه انجام داده است کیفر مى‌یابد. امروز ستمى نیست؛ آرى، خدا زودشمار است (۱۷)
وَ أَنذِرْ‌هُمْ یَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ کَاظِمِینَ ۚ مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَ لَا شَفِیعٍ یُطَاعُ ﴿١٨﴾
و آنها را از آن روز قریب الوقوع بترسان آنگاه که جان‌ها به گلوگاه مى‌رسد در حالى که اندوه خود را فرو مى‌خورند. براى ستمگران نه یارى است و نه شفاعتگرى که مورد اطاعت باشد (۱۸)
یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ ﴿١٩﴾
خدا نگاههاى دزدانه و آنچه را که دل‌ها نهان مى‌دارند، مى‌داند (۱۹)
وَ اللَّـهُ یَقْضِی بِالْحَقِّ ۖ وَ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا یَقْضُونَ بِشَیْءٍ ۗ إِنَّ اللَّـهَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ﴿٢٠﴾
و خداست که به حق داورى مى‌کند و کسانى را که در برابر او مى‌خوانند عاجزند و به چیزى داورى نمى‌کنند؛ در حقیقت، خداست که خود شنواى بیناست (۲۰)
أَوَلَمْ یَسِیرُ‌وا فِی الْأَرْ‌ضِ فَیَنظُرُ‌وا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ کَانُوا مِن قَبْلِهِمْ ۚ کَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ آثَارً‌ا فِی الْأَرْ‌ضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّـهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ مَا کَانَ لَهُم مِّنَ اللَّـهِ مِن وَاقٍ ﴿٢١﴾
آیا در زمین نگردیده‌اند تا ببینند فرجام کسانى که پیش از آنها زیسته اند چگونه بوده است؟ آنها از ایشان نیرومندتر بوده و آثار پایدارترى در روى زمین از خود باقى گذاشتند با این همه خدا آنان را به کیفر گناهانشان گرفتار کرد و در برابر خدا حمایتگرى نداشتند (۲۱)
ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانَت تَّأْتِیهِمْ رُ‌سُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَکَفَرُ‌وا فَأَخَذَهُمُ اللَّـهُ ۚ إِنَّهُ قَوِیٌّ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿٢٢﴾
این کیفر از آن روى بود که پیامبرانشان دلایل آشکار برایشان مى‌آوردند ولى آنها انکار مى‌کردند. پس خدا گریبان آنها را گرفت زیرا او نیرومند سخت‌کیفر است (۲۲)
وَ لَقَدْ أَرْ‌سَلْنَا مُوسَىٰ بِآیَاتِنَا وَ سُلْطَانٍ مُّبِینٍ ﴿٢٣﴾
و به یقین موسى را با آیات خود و حجتى آشکار فرستادیم (۲۳)
إِلَىٰ فِرْ‌عَوْنَ وَ هَامَانَ وَ قَارُ‌ونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ کَذَّابٌ ﴿٢٤﴾
به سوى فرعون و هامان و قارون اما آنانگفتند: افسونگرى شیاد است (۲۴)
فَلَمَّا جَاءَهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ وَ اسْتَحْیُوا نِسَاءَهُمْ ۚ وَ مَا کَیْدُ الْکَافِرِ‌ینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ ﴿٢٥﴾
پس وقتى حقیقت را از جانب ما براى آنان آورد، گفتند: پسران کسانى را که با او ایمان آورده‌اند بکشید و زنانشان را زنده بگذارید. ولى نیرنگ کافران جز در گمراهى نیست (۲۵)
وَ قَالَ فِرْ‌عَوْنُ ذَرُ‌ونِی أَقْتُلْ مُوسَىٰ وَلْیَدْعُ رَ‌بَّهُ ۖ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْ‌ضِ الْفَسَادَ ﴿٢٦﴾
و فرعون گفت:مرا بگذارید موسى را بکشم تا پروردگارش را بخواند من مى‌ترسم آیین شما را تغییر دهد یا در این سرزمین فساد کند (۲۶)
وَ قَالَ مُوسَىٰ إِنِّی عُذْتُ بِرَ‌بِّی وَ رَ‌بِّکُم مِّن کُلِّ مُتَکَبِّرٍ لَّا یُؤْمِنُ بِیَوْمِ الْحِسَابِ ﴿٢٧﴾
و موسى گفت: من از هر متکبرى که به روز حساب عقیده ندارد به پروردگار خود و پروردگار شما پناه برده‌ام (۲۷)
وَ قَالَ رَ‌جُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْ‌عَوْنَ یَکْتُمُ إِیمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَ‌جُلًا أَن یَقُولَ رَ‌بِّیَ اللَّـهُ وَ قَدْ جَاءَکُم بِالْبَیِّنَاتِ مِن رَّ‌بِّکُمْ ۖ وَ إِن یَکُ کَاذِبًا فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ ۖ وَ إِن یَکُ صَادِقًا یُصِبْکُم بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ ۖ إِنَّ اللَّـهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِ‌فٌ کَذَّابٌ ﴿٢٨﴾
و مردى مومن از خاندان فرعون که ایمان خود را نهان مى‌داشت، گفت: آیا مردى را مى‌کشید که مى‌گوید: پروردگار من خداست؟ و مسلما براى شما از جانب پروردگارتان دلایل آشکارى آورده و اگر دروغگو باشد دروغش به زیان اوست و اگر راستگو باشد برخى از آنچه به شما وعده مى‌دهد به شما خواهد رسید چرا که خدا کسى را که افراطکار دروغزن باشد هدایت نمى‌کند (۲۸)
یَا قَوْمِ لَکُمُ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ظَاهِرِ‌ینَ فِی الْأَرْ‌ضِ فَمَن یَنصُرُ‌نَا مِن بَأْسِ اللَّـهِ إِن جَاءَنَا ۚ قَالَ فِرْ‌عَوْنُ مَا أُرِ‌یکُمْ إِلَّا مَا أَرَ‌ىٰ وَ مَا أَهْدِیکُمْ إِلَّا سَبِیلَ الرَّ‌شَادِ ﴿٢٩﴾
اى قوم من، امروز فرمانروایى از آن شماست و در این سرزمین مسلطید ولى چه کسى ما را از بلاى خدا اگر به ما برسد حمایت خواهد کرد؟» فرعون گفت: جز آنچه مى‌بینم، به شما نمى‌نمایم و شما را جز به راه راست راهبر نیستم (۲۹)
وَ قَالَ الَّذِی آمَنَ یَا قَوْمِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُم مِّثْلَ یَوْمِ الْأَحْزَابِ ﴿٣٠﴾
و کسى که ایمان آورده بود، گفت: اى قوم من، من از روزى مثل روز دسته‌هاى مخالف خدا بر شما مى‌ترسم (۳۰)
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عَادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِینَ مِن بَعْدِهِمْ ۚ وَ مَا اللَّـهُ یُرِ‌یدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ ﴿٣١﴾
از سرنوشتى ظیر سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانى که پس از آنها آمدند وگرنه خدا بر بندگان خود ستم نمى‌خواهد (۳۱)
وَ یَا قَوْمِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ یَوْمَ التَّنَادِ ﴿٣٢﴾
و اى قوم من، من بر شما از روزى که مردم یکدیگر را به یارى هم ندا درمى‌دهند بیم دارم (۳۲)
یَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِ‌ینَ مَا لَکُم مِّنَ اللَّـهِ مِنْ عَاصِمٍ ۗ وَ مَن یُضْلِلِ اللَّـهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ ﴿٣٣﴾
روزى که پشت‌کنان به عنف بازمى‌گردید براى شما در برابر خدا هیچ حمایتگرى نیست و هر که را خدا گمراه کند او را راهبرى نیست (۳۳)
وَ لَقَدْ جَاءَکُمْ یُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَیِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِی شَکٍّ مِّمَّا جَاءَکُم بِهِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا هَلَکَ قُلْتُمْ لَن یَبْعَثَ اللَّـهُ مِن بَعْدِهِ رَ‌سُولًا ۚ کَذَٰلِکَ یُضِلُّ اللَّـهُ مَنْ هُوَ مُسْرِ‌فٌ مُّرْ‌تَابٌ ﴿٣٤﴾
و به یقین یوسف پیش از این دلایل آشکار براى شما آورد و از آنچه براى شما آورد همواره در تردید بودید تا وقتى که از دنیا رفت، گفتید: خدا بعد از او هرگز فرستاده‌اى را برنخواهد انگیخت. این گونه، خدا هر که را افراط‌گر شکاک است، بى راه مى‌گذارد (۳۴)
الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّـهِ بِغَیْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ ۖ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّـهِ وَعِندَ الَّذِینَ آمَنُوا ۚ کَذَٰلِکَ یَطْبَعُ اللَّـهُ عَلَىٰ کُلِّ قَلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ ﴿٣٥﴾
کسانى که در باره آیات خدا بدون حجتى که براى آنان آمده باشد مجادله مى‌کنند این ستیزه در نزد خدا و نزد کسانى که ایمان آورده‌اند مایه عداوت بزرگى است. این گونه خدا بر دل هر متکبر و زورگویى مهر مى‌نهد (۳۵)
وَ قَالَ فِرْ‌عَوْنُ یَا هَامَانُ ابْنِ لِی صَرْ‌حًا لَّعَلِّی أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ ﴿٣٦﴾
و فرعون گفت: اى هامان، براى من کوشکى بلند بساز شاید من به آن راه‌ها برسم(۳۶)
أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰ إِلَـٰهِ مُوسَىٰ وَ إِنِّی لَأَظُنُّهُ کَاذِبًا ۚ وَ کَذَٰلِکَ زُیِّنَ لِفِرْ‌عَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِیلِ ۚ وَ مَا کَیْدُ فِرْ‌عَوْنَ إِلَّا فِی تَبَابٍ ﴿٣٧﴾
راههاى دستیابى به آسمانها تا از خداى موسى اطلاع حاصل کنم و من او را سخت دروغپرداز مى‌پندارم و این گونه براى فرعون زشتى کارش آراسته شد و از راه راست بازماند؛ و نیرنگ فرعون جز به تباهى نینجامید (۳۷)
وَ قَالَ الَّذِی آمَنَ یَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِکُمْ سَبِیلَ الرَّ‌شَادِ ﴿٣٨﴾
و آن کس که ایمان آورده بود گفت: اى قوم من، مرا پیروى کنید تا شما را به راه درست هدایت کنم (۳۸)
یَا قَوْمِ إِنَّمَا هَـٰذِهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا مَتَاعٌ وَ إِنَّ الْآخِرَ‌ةَ هِیَ دَارُ الْقَرَ‌ارِ ﴿٣٩﴾
اى قوم من، این زندگى دنیا تنها کالایى ناچیز است و در حقیقت آن آخرت است که سراى پایدار است (۳۹)
مَنْ عَمِلَ سَیِّئَةً فَلَا یُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا ۖ وَ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـٰئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْ‌زَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ ﴿٤٠﴾
هر که بدى کند جز به مانند آن کیفر نمى‌یابد و هر که کار شایسته کند چه مرد باشد یا زن در حالى که ایمان داشته باشد در نتیجه آنان داخل بهشت مى‌شوند و در آنجا بى‌حساب روزى مى‌یابند (۴۰)
وَ یَا قَوْمِ مَا لِی أَدْعُوکُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَ تَدْعُونَنِی إِلَى النَّارِ ﴿٤١﴾
و اى قوم من، چه شده است که من شما را به نجات فرا مى‌خوانم و شما مرا به آتش فرا مى‌خوانید؟ (۴۱)
تَدْعُونَنِی لِأَکْفُرَ بِاللَّـهِ وَ أُشْرِ‌کَ بِهِ مَا لَیْسَ لِی بِهِ عِلْمٌ وَ أَنَا أَدْعُوکُمْ إِلَى الْعَزِیزِ الْغَفَّارِ ﴿٤٢﴾
مرا فرا مى‌خوانید تا به خدا کافر شوم و چیزى را که بدان علمى ندارم با او شریک گردانم و من شما را به سوى آن ارجمند آمرزنده دعوت مى‌کنم (۴۲)
لَا جَرَ‌مَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِی إِلَیْهِ لَیْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِی الدُّنْیَا وَ لَا فِی الْآخِرَ‌ةِ وَ أَنَّ مَرَ‌دَّنَا إِلَى اللَّـهِ وَ أَنَّ الْمُسْرِ‌فِینَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ ﴿٤٣﴾
آنچه مرا به سوى آن دعوت مى‌کنید، به ناچار نه در دنیا و نه در آخرت درخور خواندن نیست و در حقیقت برگشت ما به سوى خداست و افراطگران همدمان آتشند(۴۳)
فَسَتَذْکُرُ‌ونَ مَا أَقُولُ لَکُمْ ۚ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِ‌ی إِلَى اللَّـهِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ﴿٤٤﴾
پس به زودى آنچه را به شما مى‌گویم به یاد خواهید آورد و کارم را به خدا مى‌سپارم خداست که به حال بندگان خود بیناست (۴۴)
فَوَقَاهُ اللَّـهُ سَیِّئَاتِ مَا مَکَرُ‌وا ۖ وَ حَاقَ بِآلِ فِرْ‌عَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ ﴿٤٥﴾
پس خدا او را از عواقب سوء آنچه نیرنگ مى‌کردند حمایت فرمود و فرعونیان را عذاب سخت فرو گرفت (۴۵)
النَّارُ یُعْرَ‌ضُونَ عَلَیْهَا غُدُوًّا وَ عَشِیًّا ۖ وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْ‌عَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ ﴿٤٦﴾
اینک هر صبح و شام بر آتش عرضه مى‌شوند و روزى که رستاخیز بر پا شود فریاد مى‌رسد که: فرعونیان را در سخت‌ترین انواع عذاب درآورید (۴۶)
وَ إِذْ یَتَحَاجُّونَ فِی النَّارِ فَیَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِینَ اسْتَکْبَرُ‌وا إِنَّا کُنَّا لَکُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا نَصِیبًا مِّنَ النَّارِ ﴿٤٧﴾
و آنگاه که در آتش شروع به آوردن حجت مى‌کنند زیردستان به کسانى که گردنکش بودند، مى‌گویند: ما پیرو شما بودیم پس آیا مى‌توانید پاره‌اى از این آتش را از ما دفع کنید؟(۴۷)
قَالَ الَّذِینَ اسْتَکْبَرُ‌وا إِنَّا کُلٌّ فِیهَا إِنَّ اللَّـهَ قَدْ حَکَمَ بَیْنَ الْعِبَادِ ﴿٤٨﴾
کسانى که گردنکشى مى‌کردند، مى‌گویند: اکنون همه ما در آن هستیم. خداست که میان بندگان خود داورى کرده است (۴۸)
وَ قَالَ الَّذِینَ فِی النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَ‌بَّکُمْ یُخَفِّفْ عَنَّا یَوْمًا مِّنَ الْعَذَابِ ﴿٤٩﴾
و کسانى که در آتشند به نگهبانان جهنم مى‌گویند: پروردگارتان را بخوانید تا یک روز از این عذاب را به ما تخفیف دهد (۴۹)
قَالُوا أَوَلَمْ تَکُ تَأْتِیکُمْ رُ‌سُلُکُم بِالْبَیِّنَاتِ ۖ قَالُوا بَلَىٰ ۚ قَالُوا فَادْعُوا ۗ وَ مَا دُعَاءُ الْکَافِرِ‌ینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ ﴿٥٠﴾
مى‌گویند: مگر پیامبرانتان دلایل روشن به سوى شما نیاوردند؟ مى‌گویند:چرا مى‌گویند: پس بخوانید ولى دعاى کافران جز در بیراهه نیست (۵۰)
إِنَّا لَنَنصُرُ رُ‌سُلَنَا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ ﴿٥١﴾
در حقیقت ما فرستادگان خود و کسانى را که گرویده‌اند در زندگى دنیا و روزى که گواهان برپاى مى‌ایستند قطعا یارى مى‌کنیم (۵۱)
یَوْمَ لَا یَنفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَ‌تُهُمْ ۖ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿٥٢﴾
همان روزى که ستمگران را پوزش‌طلبى‌شان سود نمى‌دهد و براى آنان لعنت است و برایشان بدفرجامى آن سراى است (۵۲)
وَ لَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْهُدَىٰ وَ أَوْرَ‌ثْنَا بَنِی إِسْرَ‌ائِیلَ الْکِتَابَ ﴿٥٣﴾
و قطعا موسى را هدایت دادیم و به فرزندان اسرائیل تورات را به میراث نهادیم (۵۳)
هُدًى وَ ذِکْرَ‌ىٰ لِأُولِی الْأَلْبَابِ ﴿٥٤﴾
که رهنمود و یادکردى براى خردمندان است (۵۴)
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِکَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَ‌بِّکَ بِالْعَشِیِّ وَ الْإِبْکَارِ ﴿٥٥﴾
پس صبر کن که وعده خدا حق است و براى گناهت آمرزش بخواه و به سپاس پروردگارت، شامگاهان و بامدادان ستایشگر باش (۵۵)
إِنَّ الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّـهِ بِغَیْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ ۙ إِن فِی صُدُورِ‌هِمْ إِلَّا کِبْرٌ مَّا هُم بِبَالِغِیهِ ۚ فَاسْتَعِذْ بِاللَّـهِ ۖ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ﴿٥٦﴾
در حقیقت آنان که در باره نشانه‌هاى خدا بى‌آنکه حجتى برایشان آمده باشد به مجادله برمى‌خیزند در دلهایشان جز بزرگنمایى نیست و آنان به آن بزرگى که آرزویش را دارند نخواهند رسید پس به خدا پناه جوى، زیرا او خود شنواى بیناست (۵۶)
لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ أَکْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَـٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ﴿٥٧﴾
قطعا آفرینش آسمانها و زمین بزرگتر و شکوهمندتر از آفرینش مردم است ولى بیشتر مردم نمى‌دانند (۵۷)
وَ مَا یَسْتَوِی الْأَعْمَىٰ وَ الْبَصِیرُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ لَا الْمُسِیءُ ۚ قَلِیلًا مَّا تَتَذَکَّرُ‌ونَ ﴿٥٨﴾
و نابینا و بینا یکسان نیستند و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‌اند نیز با مردم بدکار یکسان نیستند؛ چه اندک پند مى‌پذیرید (۵۸)
إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِیَةٌ لَّا رَ‌یْبَ فِیهَا وَلَـٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿٥٩﴾
در حقیقت رستاخیز قطعا آمدنى است؛ در آن تردیدى نیست ولى بیشتر مردم ایمان نمى‌آورند (۵۹)
وَ قَالَ رَ‌بُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ ۚ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُ‌ونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِ‌ینَ ﴿٦٠﴾
و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. در حقیقت کسانى که از پرستش من کبر مى‌ورزند به زودى خوار در دوزخ درمى‌آیند (۶۰)
اللَّـهُ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ النَّهَارَ مُبْصِرً‌ا ۚ إِنَّ اللَّـهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَـٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَشْکُرُ‌ونَ ﴿٦١﴾
خدا همان کسى است که شب را براى شما پدید آورد تا در آن آرام گیرید و روز را روشنى‌بخش قرار داد. آرى، خدا بر مردم بسیار صاحب‌تفضل است ولى بیشتر مردم سپاس نمى‌دارند (۶۱)
ذَٰلِکُمُ اللَّـهُ رَ‌بُّکُمْ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ لَّا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَکُونَ ﴿٦٢﴾
این است خدا پروردگار شما که آفریننده هر چیزى است:خدایى جز او نیست پس چگونه از او بازگردانیده مى‌شوید؟ (۶۲)
کَذَٰلِکَ یُؤْفَکُ الَّذِینَ کَانُوا بِآیَاتِ اللَّـهِ یَجْحَدُونَ ﴿٦٣﴾
کسانى که نشانه‌هاى خدا را انکار مى‌کردند، این گونه از خدا رویگردان مى‌شوند (۶۳)
اللَّـهُ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْ‌ضَ قَرَ‌ارً‌ا وَ السَّمَاءَ بِنَاءً وَ صَوَّرَ‌کُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَ‌کُمْ وَ رَ‌زَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ ۚ ذَٰلِکُمُ اللَّـهُ رَ‌بُّکُمْ ۖ فَتَبَارَ‌کَ اللَّـهُ رَ‌بُّ الْعَالَمِینَ ﴿٦٤﴾
خدا همان کسى است که زمین را براى شما قرارگاه ساخت و آسمان را بنایى گردانید و شما را صورتگرى کرد و صورتهاى شما را نیکو نمود و از چیزهاى پاکیزه به شما روزى داد این است خدا پروردگار شما! بلندمرتبه و بزرگ است خدا، پروردگار جهانیان (۶۴)
هُوَ الْحَیُّ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ ۗ الْحَمْدُ لِلَّـهِ رَ‌بِّ الْعَالَمِینَ ﴿٦٥﴾
اوست همان زنده‌اى که خدایى جز او نیست. پس او را در حالى که دین خود را براى وى بى‌آلایش گردانیده‌اید بخوانید. سپاس ها همه ویژه خدا پروردگار جهانیان است (۶۵)
قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّـهِ لَمَّا جَاءَنِیَ الْبَیِّنَاتُ مِن رَّ‌بِّی وَأُمِرْ‌تُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَ‌بِّ الْعَالَمِینَ ﴿٦٦﴾
بگو: من نهى شده‌ام از اینکه جز خدا کسانى را که شما مى‌خوانید پرستش کنم آن هم هنگامى که از جانب پروردگارم مرا دلایل روشن رسیده باشد و مامورم که فرمانبر پروردگار جهانیان باشم (۶۶)
هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن تُرَ‌ابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ یُخْرِ‌جُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخًا ۚ وَ مِنکُم مَّن یُتَوَفَّىٰ مِن قَبْلُ ۖ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّى وَ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿٦٧﴾
او همان کسى است که شما را از خاکى آفرید، سپس از نطفه‌اى آنگاه از علقه‌اى و بعد شما را به صورت کودکى برمى‌آورد تا به کمال قوّت خود برسید و تا سالمند شوید و از میان شما کسى است که مرگ پیش‌رس مى‌یابد و تا بالاخره به مدتى که مقرّر است برسید و امید که در اندیشه فرو روید (۶۷)
هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَیُمِیتُ ۖ فَإِذَا قَضَىٰ أَمْرً‌ا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُن فَیَکُونُ ﴿٦٨﴾
او همان کسى است که زنده مى‌کند و مى‌میراند و چون به کارى حکم کند همین قدر به آن مى‌گوید: باش، بى‌درنگ موجود مى‌شود (۶۸)
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّـهِ أَنَّىٰ یُصْرَ‌فُونَ ﴿٦٩﴾
آیا کسانى را که در ابطال آیات خدا مجادله مى‌کنند ندیده‌اى که تا کجا از حقیقت انحراف حاصل کرده‌اند؟ (۶۹)
الَّذِینَ کَذَّبُوا بِالْکِتَابِ وَ بِمَا أَرْ‌سَلْنَا بِهِ رُ‌سُلَنَا ۖ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ ﴿٧٠﴾
کسانى که کتاب خدا و آنچه را که فرستادگان خود را بدان گسیل داشته‌ایم تکذیب کرده‌اند به زودى خواهند دانست (۷۰)
إِذِ الْأَغْلَالُ فِی أَعْنَاقِهِمْ وَ السَّلَاسِلُ یُسْحَبُونَ ﴿٧١﴾
هنگامى که غل‌ها در گردنهایشان افتاده و با زنجیر‌ها کشانیده مى‌شوند (۷۱)
فِی الْحَمِیمِ ثُمَّ فِی النَّارِ یُسْجَرُ‌ونَ ﴿٧٢﴾
در میان جوشاب و آنگاه در آتش برافروخته مى‌شوند (۷۲)
ثُمَّ قِیلَ لَهُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ تُشْرِ‌کُونَ ﴿٧٣﴾
آنگاه به آنان گفته مى‌شود:آنچه را در برابر خدا با او شریک مى‌ساختید کجایند؟ (۷۳)
مِن دُونِ اللَّـهِ ۖ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَکُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَیْئًا ۚ کَذَٰلِکَ یُضِلُّ اللَّـهُ الْکَافِرِ‌ینَ ﴿٧٤﴾
مى‌گویند: گمشان کردیم بلکه پیشتر همما چیزى را نمى‌خواندیم این گونه خدا کافران را بى‌راه مى‌گذارد (۷۴)
ذَٰلِکُم بِمَا کُنتُمْ تَفْرَ‌حُونَ فِی الْأَرْ‌ضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ بِمَا کُنتُمْ تَمْرَ‌حُونَ ﴿٧٥﴾
این عقوبت به سبب آن است که در زمین به ناروا شادى و سرمستى مى‌کردید و بدان سبب است که سخت به خود مى‌نازیدید (۷۵)
ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا ۖ فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبِّرِ‌ینَ ﴿٧٦﴾
از درهاى دوزخ درآیید در آن جاودان بمانید چه بد است جاى سرکشان (۷۶)
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ ۚ فَإِمَّا نُرِ‌یَنَّکَ بَعْضَ الَّذِی نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَإِلَیْنَا یُرْ‌جَعُونَ ﴿٧٧﴾
پس صبر کن که وعده خدا راست است پس چه پاره‌اى از آنچه را که به آنان وعده داده‌ایم به تو بنمایانیم چه تو را از دنیا ببریم در هر صورت آنان به سوى ما بازگردانیده مى‌شوند (۷۷)
وَ لَقَدْ أَرْ‌سَلْنَا رُ‌سُلًا مِّن قَبْلِکَ مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَیْکَ وَ مِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ ۗ وَ مَا کَانَ لِرَ‌سُولٍ أَن یَأْتِیَ بِآیَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّـهِ ۚ فَإِذَا جَاءَ أَمْرُ اللَّـهِ قُضِیَ بِالْحَقِّ وَ خَسِرَ هُنَالِکَ الْمُبْطِلُونَ ﴿٧٨﴾
و مسلما پیش از تو فرستادگانى را روانه کردیم برخى از آنان را ماجرایشان را بر تو حکایت کرده‌ایم و برخى از ایشان را بر تو حکایت نکرده‌ایم و هیچ فرستاده‌اى را نرسد که بى‌اجازه خدا نشانه‌اى بیاورد پس چون فرمان خدا برسد به حق داورى مى‌شود و آنجاست که باطل‌کاران زیان مى‌کنند (۷۸)
اللَّـهُ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْ‌کَبُوا مِنْهَا وَ مِنْهَا تَأْکُلُونَ ﴿٧٩﴾
خدا همان کسى است که چهارپایان را براى شما پدید آورد تا از برخى از آنها سوارى گیرید و از برخى از آنها بخورید (۷۹)
وَ لَکُمْ فِیهَا مَنَافِعُ وَ لِتَبْلُغُوا عَلَیْهَا حَاجَةً فِی صُدُورِ‌کُمْ وَ عَلَیْهَا وَ عَلَى الْفُلْکِ تُحْمَلُونَ ﴿٨٠﴾
و در آنها براى شما سودهاست تا با سوار شدن بر آنها به مقصودى که در دلهایتان است برسید و بر آنها و بر کشتى حمل مى‌شوید (۸۰)
وَ یُرِ‌یکُمْ آیَاتِهِ فَأَیَّ آیَاتِ اللَّـهِ تُنکِرُ‌ونَ ﴿٨١﴾
و نشانه‌هاى قدرت خویش را به شما مى‌نمایاند پس کدام یک از آیات خدا را انکار مى‌کنید؟ (۸۱)
أَفَلَمْ یَسِیرُ‌وا فِی الْأَرْ‌ضِ فَیَنظُرُ‌وا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْهُمْ وَ أَشَدَّ قُوَّةً وَ آثَارً‌ا فِی الْأَرْ‌ضِ فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿٨٢﴾
آیا در زمین نگشته‌اند تا ببینند فرجام کسانى که پیش از آنان بودند چگونه بوده است؟ آنها به مراتب از حیث تعداد بیشتر از آنان و از حیث نیرو و آثار در روى زمین استوارتر بودند ولى آنچه به دست مى‌آوردند به حالشان سودى نبخشید (۸۲)
فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُ‌سُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَرِ‌حُوا بِمَا عِندَهُم مِّنَ الْعِلْمِ وَ حَاقَ بِهِم مَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿٨٣﴾
و چون پیامبرانشان دلایل آشکار برایشان آوردند به آن چیز مختصرى از دانش که نزدشان بود خرسند شدند و سرانجام آنچه به ریشخند مى‌گرفتند آنان را فروگرفت (۸۳)
فَلَمَّا رَ‌أَوْا بَأْسَنَا قَالُوا آمَنَّا بِاللَّـهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْ‌نَا بِمَا کُنَّا بِهِ مُشْرِ‌کِینَ ﴿٨٤﴾
پس، چون سختى عذاب ما را دیدند گفتند: فقط به خدا ایمان آوردیم و بدانچه با او شریک مى‌گردانیدیم کافریم (۸۴)
فَلَمْ یَکُ یَنفَعُهُمْ إِیمَانُهُمْ لَمَّا رَ‌أَوْا بَأْسَنَا ۖ سُنَّتَ اللَّـهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبَادِهِ ۖ وَ خَسِرَ هُنَالِکَ الْکَافِرُ‌ونَ ﴿٨٥﴾
ولى هنگامى که عذاب ما را مشاهده کردند، دیگر ایمانشان براى آنها سودى نداد. سنت خداست که از دیرباز در باره بندگانش چنین جارى شده و آنجاست که ناباوران زیان کرده‌اند (۸۵)
