این اثر تاریخی که در بازار بزرگ واقع شده از بناهای قرن ۹ هـ . ق است و مشتمل بر فضای چهارطاقی، گنبد دوپوش، دو مناره و یک ایوان می باشد . بنای کنونی ابتدا مقبره ای بوده که امیر غیاث الدین بین سال های ۸۰۷ تا ۸۱۷ هـ . ق برای خود بنا کرده و در دوره های بعد به مسجد تبدیل شده است . در حال حاضر مقبره امير غياث الدين ملكشاه به مسجد ۷۲ تن معروف است.امیر غیاث الدین ملک شاه، از امرای مشهور دربار تیمور گورکانی بوده که پنج سال بعد از فوتش (سال ۸۵۵ هجری قمری) بنایی بر قبر او احداث کردهاند. بنای آرامگاه یا مسجد امیر غیاث الدین که در بازار بزرگ و ناحیه سرشور مشهد واقع است، جزو آخرین بناهای مربوط به دوره میرزا شاهرخ است که مشتمل بر بقعهای با گنبد دوپوش، دو مناره و یک ایوان است. این بنا که امروزه به نام مسجد ۷۲ تن معروف است و در ابتدای بازار بزرگ قرار گرفته است. در واقع این بنا ابتدا مقبره امیر غیاثالدین بوده و بعدها تغییر کاربری داده و به مسجد تبدیل شده است.
ویژگیهای بنا
بنای آرامگاه به ابعاد حدود ۲۰×۳۳ متر، جمعا حدود ۶۶۰ متر مربع را فرا میگیرد. نمای منارهها و غرفهها و ایوان، دارای کاشی معرق بسیار نفیسی بوده که بیشتر آنها از بین رفته و آن چه باقی مانده، نمونه بهترین رنگ و لعاب کاشی دوره تیموری و صفویه است. ازاره بنا، در اصل کلا از سنگ بوده است.
عرض ایوان جلویی، حدود ۹۵/۴ متر، ارتفاع آن تا لبه بام، ۴۰/۹ متر و عمق ایوان، ۲۰/۴ متر است. ایوان مذکور از نظر کاشی و نقش و تزیینات دیگر، در واقع تابلوی ظریف این مقبره به شمار میرود.
امیر غیاثالدین ملکشاه
ارتفاع ازاره تمام بنا در نمای جلوی مقبره، ۱۵/۱ سانتیمتر است. در پایه راست ایوان، بعد از ازاره، یک خوانچه معرق دارای گلدان و گل و بوته به عرض ۶۴ و طول ۱۱۰ سانتیمتر دیده میشود و در بالای خوانچه مذکور، مربع مستطیلی به عرض ۶۴ و ارتفاع ۲۷ سانتیمتر قرار دارد که نام معمار مقبره «عمل بن شمس الدین محمد تبریز» در آن نوشته شده است. به نظر میرسد که در پایه چپ ایوان، نام کاتب ذکر شده بوده که کاشیکاری این قسمت از بین رفته است. چون معمار بنای مسجد واقع در تایباد که در نزدیکی قبر زین الدین ابوبکر تایبادی قرار دارد، همین معمار بوده است، بنابراین نام کامل معمار آرامگاه میبایست «احمد بن شمس الدین محمد تبریزی» بوده باشد.