آلزایمر
هر فردی گاهگاهی دچار نقصان در حافظه می شود . این امر ممکن است با یک کاهش هوشیاری خفیف وگیجی شروع شده اما سرانجام منجر به اختلال مغزی برگشت ناپذیر وتخریب توانایی های یک فرد در یادآوری ، استدلال ، یادگیری وتصورات گردد . بیشتر افراد مبتلا به آلزایمر سهم معینی از علائم ونشانه های بیماری را خواهند داشت که این علائم ممکن است شامل :
• فراموشی فزاینده وپایدار که در نهایت ممکن است نام اعضاء خانواده وموضوعات روزمره را نیز فراموش نمایند .
• مشکلات همراه با تفکر انتزاعی (انتزاع افکار ) :در ابتدا ممکن است مشکلاتی در حفظ توازن (تراز ) حساب بانکی خود پیدا نمایند ، مسئله ای که تا مشکلات تشخیص وشناخت حدود اعداد پیشروی می کند .
• مشکل یافتن کلمات صحیح : این افراد برای یافتن کلمات صحیح در انتقال افکار یا حتی استنباط مکالمات وسرانجام خواندن ونوشتن نیز متاثر می گردد .
• عدم تشخیص موقعیت : درک شان از زمان وتاریخ تقلیل می یابد وممکن است خود را در بین اقوام گم شده حس نمایند .
• کاهش قضاوت :حل مشکلات روزانه به طور مثال اینکه اگر غذای روی اجاق سوخت چه باید بکند ، موجب افزایش فزاینده مشکلات وسرانجام غیر ممکن نمودن حل آنها می شود .
• مشکلات ایفای وظایف خانوادگی : تکالیف معمول مانند پخت وپز که مستلزم گامهای دائمی و پی در پی است موجب یک کشمکش در فرد و در نتیجه پیشرفت بیماری می شود . در نهایت افراد با آلزایمر پیشرفته ممکن است چگونگی انجام بسیاری از چیزهای اساسی را هم فراموش نمایند .
• تغییرات شخصیت :
۱- ازجمله نوسان خلقی به صورت بی اعتمادی به دیگران یا افزایش لجاجت ودوری از اجتماع ۲-افسردگی که اغلب همراه ودر جوار بیماری آلزایمر است ۳-بیقراری که با پیشرفت بیماری مبتلایان مضطرب یا پرخاشگر شده ویا رفتارهای غیر ضروری از خود بروز دهند .
چون پیشرفت علائم آلزایمر در ابتدا آهسته می باشد ، تشخیص اغلب تاخیری است و سیر بیماری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت خواهد بود . حداکثر فاصله زمانی بین تشخیص تا مرگ مبتلایان به آلزایمر ۸ سال است وشروع زوال حیات از سه سال پس از تشخیص بوده اما برخی افراد ممکن است بیش از یک دهه با این بیماری زنده باشند .
علل :
دانش ما از علل آلزایمر ناچیز است اما اثر این بیماری بر بافت مغز کاملاً اثبات شده است . آلزایمر سلولهای مغز را صدمه زده واز بین می برد . یک مغز سالم میلیاردها سلول عصبی دارد که اصطلاحاً به آنها نرون می گوییم ، نرونها پیام های الکتریکی وشیمیایی را تولید می کنند که از یک نرون به نرون دیگر ارسال می شوند تا به شما کمک نمایند تا بیاندیشید ، به خاطر بیاورید واحساس کنید . مواد شیمیایی که به انتقال یکپارچه این سیگنال ها بین نرون ها کمک می کند نوروترانس میتر نامیده می شوند
در مبتلایان به آلزایمر در ابتدا نرون قسمت های معینی از مغز شروع به از بین رفتن می کند و وقتی آنها از بین رفت ، تنزل میزان نوروترانس میترها موجب مشکلاتی در ارسال پیام های تولید شده در مغز می شود .
بیماری آلزایمر پس از دکتر آلوئیز آلزایمر عصب شناس آلمانی به این نام نامیده شد . در سال ۱۹۰۶ او مغز یک زن راکه پس از سال ها زوال عقل پیشرونده فوت شده بود ، آزمایش کرد . بافت مغز آن زن نشان دهنده دسته های غیر طبیعی وگره های غیر معمول در سلول های مغز بود . امروز این دسته ها را plaques و گره ها را tangles می نامند که ملاک تشخیص بیماری آلزایمر هستند .
عوامل خطر پذیری :
آلزایمر یک بیماری مرکب است همانگونه که ترکیبی از عوامل مختلف مانند عفونت یا کاهش جریان خون ویا قابلیت های ژنتیکی می تواند موجب آن می باشد .
با وجودی که ممکن است عوامل مداخله گر هیچگاه شناخته نشوند ، دانشمندان برخی از این پیچیدگی ها ی مشترک را تعیین نموده که شامل موارد ذیل می باشد .
سن : آلزایمر معمولاً در افراد بالای سن ۶۵ سال بروز نموده اما بندرت ممکن است در افراد جوانتر از ۴۰ سال نیز مشاهده شود . کمتر از ۵% افراد بین سن ۶۵ تا ۷۴ سال مبتلا به آلزایمر می باشند وبرای افراد بالای ۸۵ سال این عدد تا حدود ۵۰% افزایش می یابد .
وراثت : خطر بروز آلزایمر در شما در صورتی که یکی از بستگان درجه یک مانند والدین ، خواهر یا برادر مبتلا باشند کمی افزایش می یابد . سه موتاسیون بعنوان علل آغازین آلزایمر شناخته شده ویک نوع ژن از نوع آپولی پروتئین (APOE ) E شانس شما را برای تاخیر در ابتلاء به آلزایمر افزایش می دهد .
جنس : زنان تقریباً بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند زیرا عمر زنان طولانی تر است
سبک زندگی : ابتلاء به بیماری قلبی ، فشارخون بالا ،- افزایش کلسترول ،دیابت می تواند احتمال کلی ابتلاء به آلزایمر را افزایش دهد.. . بسیاری از مطالعات اشاره دارد که حفظ فعالیت ذهنی در تمام طول زندگی خصوصاً در سالهای پایانی ریسک بیماری آلزایمر را کاهش می دهد .
سطح تحصیلات : مطالعات بیانگر یک ارتباط بین تحصیلات پایین وریسک ابتلاء به آلزایمر است .
مسمومیت : قرارگیری بیش از حد در معرض اثر فلزات معین یا مواد شیمیایی
ضربه مغزی : صدمات ضربه ای جدی به سر ( به طور مثال یک ضربه همراه با کاهش سطح هوشیاری طولانی مدت ) ممکن است یک ریسک فاکتور برای آلزایمر باشد .
آزمایشات وتشخیص :
آزمایش مشخص وواحدی برای تشخیص بیماری وجود ندارد .به عنوان نمونه پزشکان تشخیص را با رد سایر بیماریها وموقعیت هایی که می توانند موجب کاهش حافظه گردنند شروع می کنند . ثلاً صدمات جزئی وغیر آشکار بدلیل توقف گردش خون گیجگاهی به سمت مغز می تواند موجب دمانس گردد . ابتلاء به پارکینسون واختلال دژنراتیو عصب می توانند به دمانس تبدیل شوند . افسردگی نیز می تواند موجب زوال حافظه گردد . بعلاوه بسیاری از افراد مسن داروهای چندگانه دریافت می نمایند که می تواند موجب آسیب وکاهش توانایی آنها برای تفکر روشن شود
پزشکان معمولاً برای کمک به تشخیص افتراقی بیماری آلزایمر از سایر علل کاهش حافظه از روند آتی استفاده میکنند .
۱- تاریخچه پزشکی ۲-آزمایشات پزشکی پایه ۳-ارزیابی وضعیت مغزی ۴-آزمایشات روانشناسی عصب شناختی ۵- اسکن مغز ( CT SCAN ، MRI و PET یا توموگرافی همراه با تزریق ماده رادیو اکتیو .
با استفاده از روش های ذکر شده پزشک ۹۰% از غلل آلزایمر را می تواند دقیقاً تشخیص دهد
عـــوارض :
در آلزایمر پیشرفته افراد ممکن است کلیه توانایی های خود را در مراقبت از خویش از دست بدهد . موارد ذیل می تواند هرکدام مشکلات سلامت فرد را افزون نماید مانند :
• پنومونی بدلیل اشکال در بلع غذا ومایعات ودرنتیجه آسپراسیون قسمتی از آنچه می خورند یا می نوشند به ریه
• عفونت بدلیل بی اختیاری اداری و استفاده از سندهای ادرای شده که خود موجب افزایش ریسک ابتلاء به عفونت ادراری است وعدم درمان عفونت ادراری می تواند منجر به عفونت های جدی تهدید کننده زندگی باشد .
• زمین خوردن وعوارض آن از جمله صدمات جدی سر ،خونریزی مغزی وآمبولی ریه بدلیل عدم هوشیاری
درمــان ودارو
در حال حاضر درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد .پزشکان بعضی اوقات داروهایی را تجویز می کنند که موجب بهبود علائمی است که غالباً با آلزایمر همراه می باشد از جمله بی خوابی ، سرگردانی ، اضطراب ، بیقراری وافسردگی . اما تنها دودسته از داروها ثابت شده که موجب کند شدن سیر شناختی همراه با آلزایمر می گردد .
- بازدارنده های کولین استراز شامل Donepezil (Aricept ), Rivastigmine (excelon ) و Galantamine(Reminyl)
Memantine ( Namenda )- اولین دارویی که برای درمان درجات متوسط تا شدید آلزایمر تائید شد
پیشــگیری
در حقیقت فعلاً هیچ راه پیشگیری از شروع آلزایمر وجود ندارد اما بسیاری از محققین مواردی را به عنوان راههای کاهش ریسک بیماری بیان نموده اند از جمله :
*سلامت کهنسالی : مانند کاهش وزن ، ورزش وکنترل فشارخون بالا وکلسترول ممکن است به پیشگیری از آلزایمرکمک نماید .
* داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDS) ممکن است تغییرات احتمالی ناشی از آلزایمر را کاهش دهد .
* استاتین ها شامل : Atorvastatin(Lipitor) ,Rosuvastin (crestor) و Simvastin(Zocor)
*گیرنده های مولکولی اختصاصی استروژن (SERMS)
* ویتامین E و Ginkgo
*حفظ قابلیت ذهنی باانجام تمرینات ذهنی ویادگیری در طول زندگی
تطبیق با شرایط بیماری وحمایت
بیماران مبتلا به آلزایمر اغلب مخلوطی از هیجان – گم گشتگی ، نا امیدی ، خشم ، ترس ، عدم اطمینان ، حزن وافسردگی را تجربه می کنند . شما می توانید با گوش دادن واطمینان مجدد به بیمار در کنار آمدن او با بیماری کمک کنید تا شخص بتواند کماکان از زندگی خود لذت برده وزندگی مستقل وغیر وابسته ای داشته وبهترین کارها را برای کمک به شخص در حفظ شأن وحیثیت فردی او انجام دهید .
وجود یک محیط آرام وبا ثبات در خانه مشکلات رفتاری را کاهش می دهد . موقعیت های جدید ، سروصدا ، اجتماعات بزرگ انسانی موجب هجوم وفشار به حافظه شده یا وظایف پیچیده ای را می طلبد که می تواند موجب اضطراب گردد . همچنان که می تواند یک بیمار مبتلا به آلزایمر را آشفته نموده وقدرت تفکر واضح وصریح اورا هرچه بیشتر کاهش دهد .
