آشنایی با غذاهای استان آذربایجان غربی
شهرستان ارومیه مرکز استان چکمهای شکل آذربایجان غربی در شمال غرب ایران واقعشده است و اکنون بهعنوان یکی از زیباترین شهرهای ایران به شمار میرود. این شهر به علت وجود بناهای تاریخی که هرکدام بخشی از تاریخ را با خود به دوش میکشد یکی از جاذبههای توریستی این شهر است و همچنین به خاطر داشتن آبوهوای مدیترانهای و چهارفصل بودنش و غنی بودن از غذاهای متنوع هرساله گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. برای آشنایی بیشتر با غذاهای شهرستان ارومیه با ایران هتل آنلاین همراه شوید.
1. آش دوغ (ایران آشی)
استان آذربایجان غربی که از خوش آب و هواترین استانهای کشور ایران به شمار میرود ازجمله استانهایی است که آش دوغ آن شهرت فراوان دارد و از گذشتههای دور تا به امروز باب میل مهمانان بومی و غیربومی این استان بوده است و طرفدار خاص خود را دارد. مواد اولیهای که برای درست کردن این آش بسیار لذیذ به کار میرود دوغ، برنج، جعفری، شوید، نخود، تره است اما مهمتر آنکه سیر قسمت عمده تشکیلدهنده این آش دوغ محسوب میشود و هر کس با توجه به ذائقهاش میتواند از آن استفاده کند.
2. یتیمچه
غذای محلی یتیمچه جزو غذاهای نونی است که برای خوردن آن باید با نان نوش جانکنید. علت نامگذاری این نوع غذای محلی خوشمزه به این اسم به سبب نداشتن گوشت است که برای تهیه آن از بادمجان خردشده، گوجه خردشده، پیاز خردشده، کره، نمک، زعفران یا زردچوبه استفاده میشود. در کنار این غذای دلچسب میتوانید از دوغ محلی استفاده کنید تا هرگز طعم آن فراموشتان نشود.
3. گیزاتما
یکی از غذاهای سنتی خوشمزه سرخکردنی دیگر ارومیه که میتواند نظر شمارا به خود جذب کند، گیزاتما است. گیزاتما در زبان ترکی به معنی سرخکردنی است، که ترکیبی از بادمجان، کدو، سیبزمینی، سیر، گوجه را در خود جایداده است. برخی از طرفداران گیزاتما، هویج را نیز به آن اضافه میکنند و از ترکیب شدن آن با سس واقعاً طعم بسیار لذیذی را از خود در ذهن شما برجای میگذارد.
4. باستیخ (لوزانک)
یکی از دسرهای خوشمزه و سنتی شهر ارومیه باستیخ است که بیشتر این نوع شیرینی در سفرههای عید نوروز یا شب یلدا برای پذیرایی میهمانها بهوفور استفاده میشود. برای درست کردن این دسر خوشمزه از گلاب، نشاسته، شیره انگور (دوشاب به گویش محلی) استفاده میشود که درنهایت برای تزیین آن از مغز گردو استفاده میشود.
5. دلمه برگ مو
غذایی بسیار لذیذ که با استفاده از برگ درخت انگور (مو) تهیه میشود، دلمه است؛ اما ویژگی متمایزی که از دیرباز این دلمه را از دلمههای دیگر شهرها جدا کرده است در استفاده کردن از چند نوع سبزی است که بهصورت خودرو در اطراف شهرهای ارومیه میروید و عطر و مزه دلمه را بسیار لذیذ و برای عاشقانش دلچسبتر میکند.
6. کوفته مرغ
نوعی کوفته است که در آن بهجای گوشت قرمز از گوشت مرغ استفاده میشود و در جای خود این نوع کوفته به خاطر طعم و مزه متفاوت طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. موادی که برای تهیه این نوع کوفته لذیذ استفاده میشود: سبزی تازه، گوشت، مرغ، گردو، آرد، پیازداغ، تخممرغ، لپه و ادویه است.
7. شورجه ارومیه
ازجمله غذاهای محلی و مقوی شهر ارومیه که بسیار خوشمزه و حاوی انواع ویتامین و ... شورجه است. ازنظر علم طب این نوع غذا بنا بر گفته محققین طب سنتی در کنترل چربی و کلسترول خون و تقویت دندان و استخوان بسیار مفید است. ساکنین ارومیه این نوع غذا را بهعنوان دسر یا بیش غذا میل میکنند. این غذای بسیار خوشمزه از مواد اولیه ماست، تخممرغ، نشاسته، ذرت، آبگوشت، گوشت قیمه، نمک، فلفل و پیازداغ تهیه میشود که هرکدام از آنها در طب سنتی دارای فواید بسیاری است، پس از سفر به شهر ارومیه از این غذای بسیار مفید غافل نشوید.
8. آش کلم (یرتخلی یا تورشولی آش)
در زبان آذری به یرتخلی باره باره گفته میشود و تورشولی در زبان آذری به معنی ترش است. در این نوع آش سنتی و محلی به دلیل وجود اندکی آبغوره مزه ترش احساس میشود. پس اگر به غذاهای ترشمزه علاقه دارید یرتخلی شهرستان ارومیه را هرگز فراموش نکنید. موادی که برای طبخ این غذا استفاده میشود: برنج، کلمبرگ، رب گوجه، نعناع، بلغور، سماق و آبغوره است.
9. گوزلمه (جوزلمه)
گوزله در زبان ترکی به معنی منتظر نشدن است. اگر خیلی احساس گرسنگی کردیدگوزلمه بهعنوان غذایی بسیار ساده و خوشمزهای است که مدتزمان کمی طول میکشد تا آماده شود و نیازی به انتظار کشیدن ندارد. اگر تصمیم گرفتید که این غذا را برای خود و همراهانتان آماده کنید از مواد اولیه: تخممرغ، ماست، نمک، سیر لهشده و آبکره یا روغن محلی که برای سرخ کردن تخممرغ نیاز است استفاده کنید.
10. سوپ بلغور (یارما شورباسی)
ازجمله غذاهای اصیل ارومیه و سنتی که از گذشتههای دور طبخ شده است و امروزه نیز در پخت رایج است سوپ بلغور است که یک آش لعابدار خوشرنگ و خوشمزه است.
شما میتوانید برای تهیه سوپ بلغور از آب، پیاز، نمک، زردچوبه (فلفل)، مرزه خشک، رب گوجهفرنگی، نخود پخته، بلغور گندم، لوبیا قرمز بخته، سیبزمینی استفاده کنید و همچنین برای خوشطعم شدن آن این آش از لیموترش استفاده کنید.
11. مسیر دسترسی
اگر تصمیم گرفتید در نوروز به شهر زیبا، سرسبز و سههزارساله ارومیه با آبوهوای معتدل مدیترانهای سفر کنید میتوانید از راههای زمینی و هوایی استفاده کنید، هرگز نگران اقامت در این استان نباشید چون علاوه بر میهماننوازی ساکنین شهر ارومیه،هتلهای ارومیه گزینه مناسبی جهت اقامت شما در این شهر زیبا خواهند بود.
11-1. هتل آریا ارومیه: اروميه - اواسط خيابان طالقاني
12. سخن پایانی
عادات غذایی ریشه در عوامل زیادی ازجمله شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری از عوامل دیگر دارد که نسل به نسل منتقل میشود. جا دارد اینجا اشارهای شود به الگو و عادتهای غذایی که معمولاً افراد بدون تأمل و تفکر از عادتهای غذایی پیروی میکنند و توجهی به اثرات مثبت یا منفی آنها در سلامت خود ندارند. درحالیکه بسیاری از عادتهای غذایی معمول ممکن است نامناسب باشد و اثرات نامطلوب بر روی سلامتی بگذارد.
• چرا غذای بومی محلی بر غذاهای آماده ارجحیت دارد؟
1. بنا بر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، غذاهای سنتی ازنظر میزان روغن و چربی قابلکنترل بوده و سالمتر هستند؛ اما غذاهای آماده دارای روغن و چربی ناسالم و زیاد بوده و قابلکنترل در هنگام پخت نیستند.
2. نمک در غذاهای سنتی در آخر اضافه میشود و مقدارش مشخص است و درعینحال از نمک یددار تصفیهشده استفاده میشود؛ اما غذاهای آماده اغلب دارای نمک زیاد بوده و شور هستند. افزودن نمک به غذاهای آماده به علت خاصیت ضد باکتری آن و همچنین به علت پیونددهنده ذرات گوشت در مقدار مناسب لازم است ولی اغلب غذاهای آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند و غالباً با خیار شور سرو میشوند.
3. در غذاهای سنتی گوشت قرمز و مرغ و ماهی تازه بهعنوان منابع تأمین پروتئین موردنیاز بدن در برنامه غذایی گنجانده شوند. میزان چربیهای اشباع آنها را با جدا کردن پوست و چربیهای قابلرؤیت میتوان کنترل کرد؛ اما در غذاهای آماده معمولاً از امعاواحشای حیوانات و پوست مرغ استفاده میشود و به این دلیل حاوی چربی اشباعشده و کالری زیادی هستند که میتوانند مصرف مداوم و زیاد آنها خطر اضافهوزن و چاقی، چربی خون بالا و بیماریهای قلبی عروقی را افزایش دهند.
4. در غذاهای سنتی از مواد غذایی سالم و تازه استفاده میشود. حرارت پخت قابلکنترل است و بنابراین ویتامینهای آن کمتر از دست میرود. در مقابل در غذاهای آماده معمولاً از مواد غذایی باکیفیت بالا استفاده نمیشود. در مراحل تهیه غذاهای آماده و کنسروی حرارت قابلکنترل نیست و به دلیل حرارت بالا ویتامینهای موجود در آن از بین میرود.
5. در غذاهای سنتی مقدار روغنی که برای پخت استفاده میشود قابلکنترل است. معمولاً از روغنهای مایع استفاده میشود و ازآنجاکه درجه حرارت را هنگام پخت غذا میتوان کنترل کرد، روغن سالمتر باقی میماند همچنین در غذاهای آماده معمولاً از روغنهایی که اسید چرب اشباع دارند چندین بار برای سرخ کردن استفاده میشود. حرارت زیاد باعـث سوختن روغن و ایجاد ترکیباتی در آن میشود که میتواند سرطانزا باشد. چربی موجود در این غذاها در طولانیمدت سبب انسداد عروق و چاقی میشود.
از ساکنین ارومیه بیشتر بدانیم
مردم ارومیه مردمانی مهماننواز و خونگرم میباشند که برخورد مردم این دیار بسیار عالی و ستودنی است. این منطقه به دلیل داشتن بسیاری از بناهای تاریخی و جاذبههای طبیعی منحصربهفرد و آبوهوای مناسب از پتانسیل خوبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. شمار زیادی از مهمانان و گردشگران نوروزی به دلیل آنکه محل ثابتی را برای اسکان پیدا نمیکنند چند روزی را به درخواست شهروندان ارومیهای به منزلشان رفته و با غذاهای سنتی و اصیل از آنها پذیرایی میشود.