کیست ساختاری کیسه‌ای شکل دارد که بخشی طبیعی و عادی در بافتی که در آن حضور دارد محسوب نمی‌شود. کیست، عارضه‌ای رایج است و می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن انسان و در هر سنی شکل بگیرد. گاهی می‌توانند به صورت توده و برآمدگی غیرعادی در بدن حس شوند. کیست، معمولاً از هوا یا سایر گازها و مایعاتی همچون چرک و یا مواد نیمه جامدی همچون بافت‌های مرده یا سایر مواد اشباع شده است. از آنجایی که سایز کیستها متنوع است، گاهی ممکن است بعضی از آن‌ها تنها زیر میکروسکوپ دیده شوند و برخی دیگر چنان بزرگ می‌شوند که می‌توانند اعضا و بافت‌های عادی بدن را جابجا کنند.
چه عواملی به کیست منجر می‌شود؟
عوامل مختلفی در به وجود آمدن کیست در بدن نقش دارند:
- هرگونه آسیب یا انسدادی در مسیر جریان مایعات بدن
- انواع عفونت‌ها
- انواع تومور‌ها
- انواع التهابات مزمن
- انواع بیماری‌های ارثی
- هرگونه عیب و نقص در ارگان‌های در حال رشد در کیسه متصل به رحم (کیسه‌ای که جنین تا زیر سن ۸ هفتگی در آن وجود دارد)
گاهی خودتان با دیدن برآمدگی غیرعادی روی بدن می‌توانید به وجود کیست پی ببرید. به عنوان مثال، کیستهای روی پوست و یا کیست‌هایی که روی بافت‌های زیر پوست قرار دارند، به سادگی قابل رویت هستند. کیست پستان نیز قابل لمس است؛ به این معنی که با حرکت انگشت خود در ناحیه مربوطه می‌توانید آن را حس کنید. از طرفی دیگر، کیستهای موجود در ارگان‌های داخلی همچون کبد یا کلیه می‌توانند هیچ مشخصه‌ای نداشته باشند و یا توسط خود شخص مبتلا شده شناسایی نشوند. کیست‌هایی از این دست ابتدا به وسیله انواع عکسبرداری‌ها (همچون اشعه ایکس، اولتراساند، توموگرافی، سی‌تی اسکن و یا اِم آر آی) مشخص می‌شوند که اغلب به خاطر پی بردن به مشکلات دیگر انجام شده‌اند.
انواع مختلف کیست
کیست، صد‌ها نوع مختلف دارد. شناخته شده‌ترین انواع آن‌ها عبارتند از:
- کیستهای اپیدرمال: کیستهای خوش خیم پوستی
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: در این نوع از عارضه، تخمدان از چندین کیست پر می‌شود.
- بیماری کلیه پلی‌کیستیک: به طور ژنتیکی و ارثی، کلیه فرد از چندین کیست پر می‌شود.
- وجود کیست در پستان که بخشی از بیماری فیبروکیستیک خوش‌خیم در فرد است.
- کیست تخمدان
- وجود کیست، در غده تیروئید یا هر ارگان داخلی دیگری همچون کبد، کلیه، لوزالمعده، بیضه و تخمدان.
- کیست درموئید: توموهای خوش‌خیمی که حاوی ترکیبی از انواع بافت‌ها هستند.
- کیست پشت زانو
- کیست گانگلیون یا کیست مچ دست
- کیستی که در غده‌های روان‌کننده‌ی واژن به وجود می‌آید.
- کیست مویی: کیستی که روی پوست و نزدیک به شکاف بالای خط باسن به وجود می‌آید.
- کیستی که بواسطه آکنه روی پوست شکل می‌گیرد.
- وجود کیست در غده‌های داخل پلک که آن را شالازیون یا برآمدگی پلک نیز می‌نامند.
- کیستهای چربی که به صورت غده‌های کوچکی در پوست هستند.
کیست و سایر علائم و نشانه‌های مرتبط به آن
بخش عمده‌ای از کیستها خوش‌خیم هستند اما برخی دیگر از آن‌ها به واسطه اندازه و یا جایگاهی که در بدن دارند می‌توانند منجر به بروز مشکلات دیگری نیز بشوند. نشانه‌های به وجود آمده ناشی از کیست به موقعیت عضوی که کیست، در آن به وجود آمده بستگی دارد. به عنوان مثال، کیستهای تخمدانی، بسته به دلیل به وجودآمدنشان، می‌توانند به اختلالات قاعدگی، درد در ناحیه لگن و یا رابطه جنسی دردناک ختم شوند. کیستهای پستان نیز ممکن است به التهاب پستان و یا به وجود آمدن غده در پستان منجر شود.
کیستها به شکلی نادر ممکن است به تومورهای بدخیم (سرطانی) و یا عفونت‌های پر خطر نیز منجر شوند. اگر بابت هرگونه برآمدگی غیرعادی یا توده‌ای در بدن خود نگران هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند با انجام آزمایشات مربوطه علت کیست، را تشخیص دهد.
