کرمان یکی از شهرهای باستانی ایران است که مردم آن در طول تاریخ فجایع زیادی را تجربه کرده‌اند و بارها مورد هجوم حاکمان ظالم قرار گرفته‌اند.
کرمان با وسعتی نزدیک به ۱۴ هزار هکتار و جمعیت ۷۳۸٬۷۲۴ نفر (طبق آمار ارائه شده در سال ۱۳۹۵) مرکز استان کرمان، پهناورترین استان ایران بوده و سومین مرکز مرتفع استان در کشور محسوب می‌شود. این شهر جزو پنج شهر قدیمی ایران است که سابقه سکونت در آن به هزاره چهارم قبل از میلاد هم می‌رسد. طبق برنامه توسعه درنظر گرفته شده، این شهر در آینده جزو شهرهای الکترونیکی ایران خواهد بود.
تاریخ
به نظر می‌رسد که روند ایجاد و توسعه این شهر از زمان به قدرت رسیدن اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانیان آغاز شده است. همانطور که گفتیم، مردم این شهر مصایب زیادی را تحمل کرده‌اند. یکی از این فجایع حمله نادرشاه به این شهر بود که به فرمان او بسیاری از مردم بی‌گناه شهر گردن زده و مناره‌ای مرتفع از سر آن‌ها ساخته شد. فاجعه عظیم دیگری که مردم این شهر تا ابد آن را از یاد نخواهند برد، حمله آقا محمد قاجار به این شهر بود که به دستور او به روایتی چشم ۳۵۰۰ نفر و به روایتی دیگر چشم ۱۰ هزار نفر از مردم مظلوم این شهر از حدقه درآورده شده است.
این شهر به لحاظ اهمیت ویژه خود در چندین سلسله پایتخت ایران بوده است که شامل سلسله قراختائیان (به مدت هفتاد سال)، آل‌بویه (به همراه چند شهر دیگر و در دوره‌های مختلف)، آل مظفر (به همراه چند شهر دیگر) و زندیه (پس از سقوط ایران به دست آقا محمد خان قاجار، لطفعلی علی خان زند این شهر را مدتی پایتخت قرار داد) می‌شود.
جغرافیا و اقلیم
بیشتر نقاط کرمان با کوه احاطه شده و کوه‌های جنوب جوپار، پلوار و جفتان در اکثر نقاط سال پوشیده از برف پوشیده است و پس از شهرکرد و یاسوج، با متوسط ارتفاع ۱۷۵۶ متر از سطح دریا، سومین مرکز مرتفع استان در ایران است. این شهر دارای تابستان‌های نسبتا خنک و زمستان‌های بسیار سردی دارد.
مراسم و آیین‌ها
مراسم و آیین‌هایی زیادی در کرمان برگزار می‌شوند که در نوع خود جالب هستند. جشن سده زرتشتیان که در سال ۱۳۹۰ به ثبت ملی هم رسیده، یکی از مهم‌ترین آئین‌ها در کرمان است. این جشن با سابقه ۲۰۰ ساله هر سال در غروب روز دهم بهمن در کرمان برگزار می‌شود. در این مراسم توده عظیمی از هیزم آتش زده می‌شود و زرتشتیان و عموم همراه با یکدیگر در کنار شعله‌های برافروخته آتش، ساعاتی را به جشن و شادی می‌گزارنند و موسیقی‌های شادی نیز در طول مراسم نواخته می‌شود. حضور موبدان زرتشتی با لباس و کلاه سفید نیز یکی از جذابیت‌های این مراسم است.
یکی از رسوم دیگر مردم کرمان، مراسم الله رمضانی است که در شب‌های ماه رمضان برگزار می‌شود. در این مراسم عده‌ای از جوانان کرمانی در این شب‌ها به در خانه‌ها می‌روند و با خواندن اشعاری تحت عنوان «الله رمضونی» از مردم می‌خواهند چیزی به عنوان هدیه (که معمولا گردو، کشمش، خرما یا پول است) به آن‌ها بدهند و در آخر شب هم هدایا را بین خود تقسیم می‌کنند.
سوغات و صنایع‌دستی
از مهم‌ترین شیرینی‌های کرمان می‌توان به کلمپه، کماچ سهن، قاووت (یک ترکیب مقوی آسیاب شده از گیاهان دارویی و بذر برخی از گیاهان به همراه شکر) و قطاب این شهر اشاره کرد. قالی، ترمه و ظروف مسی هم از مهم‌ترین صنایع‌دستی این شهر هستند.
غذاهای محلی
از معروف‌ترین غذاهای محلی کرمان می‌توان به خورشت بزقرمه، آش اوماج، آبگوشت متنجنه و چند نوع آبگوشت دیگر اشاره کرد.
جاذبه‌ها
شاخص‌ترین بناها و جاهای دیدنی کرمان در مجموعه‌ای به نام مجموعه گنجعلی خان در مرکز بافت قدیمی شهر در کنار یکدیگر ساخته شده‌اند. این مجموعه شامل بازار سنتی گنجعلی خان با معماری زیبا، حمام گنجعلی خان (که اکنون به موزه مردم‌شناسی کرمان تبدیل شده است) و ضرابخانه گنجعلی‌خان (موزه سکه) اشاره کرد. از دیگر آثار تاریخی این مجموعه می‌توان به آب‌انبار، مدرسه و کارونسرای گنجعلی خان اشاره کرد.
حمام وکیل هم یکی از آثار تاریخی زیبای کرمان و یادگاری از دوران قاجار و زندیه بوده که در‌حال‌حاضر به چایخانه و رستوران سنتی تبدیل شده است.
گنبد جبلیه یک بنای هشت ضلعی تماما سنگی متعلق به دوران ساسانیان بوده که اکنون به موزه سنگ کرمان تبدیل شده است.
موزه هنرهای معاصر صنعتی این شهر با معماری زیبا و منحصر‌به‌فرد آثار جمعی از هنرمندان مشهور جهان را در خود جای داده و نیمی از آثار نمایش داده شده در آن متعلق به استاد سید علی اکبر صنعتی است.
ساختمان کتابخانه ملی کرمان که متعلق به دوران پهلوی است، با معماری زیبا و نمای آجری خود و همچنین محوطه زیبای خود، اثر بی‌بدیلی است.
یخدان مویدی هم یکی از آثار تاریخی کرمان با معماری منحصر‌به‌فرد بوده که در قدیم از آن به عنوان یخچال استفاده می‌شده است.
مسجد جامع کرمان با چهار ایوان با سردرهای رفیع متعلق به سلسله آل مظفر بوده و تاریخ ساخت آن در کتیبه سردر اصلی سال ۷۰۵ هجری قمری ذکر شده است.
مسجد ملک بزرگترین و قدیمی‌ترین مسجد کرمان و متعلق به دوران سلجوقیان است و در ناحیه جنوبی بافت تاریخی این شهر واقع شده است.
گنبد مشتاقیه یکی از یادگاری دوران قاجار در کرمان است. در این بنای تاریخی سه گنبد در کنار یکدیگر ساخته شده‌اند که هر کدام از آن‌ها متعلق به یک آرامگاه است. دو گنبد این بنا کاشی‌کاری شده و گنبد دیگر آجری است.
عکس: ایوب فارابی
میدان ارگ که به میدان باغ نیز شهرت دارد، یکی از میدان‌های تاریخی کرمان متعلق به دوران پهلوی بوده که به ثبت ملی هم رسیده است.
قلعه دختر یکی از ابنیه تاریخی مرموز بسیار کهن کرمان بوده و احتمالا متعلق به سال ۲۲۰ پیش از میلاد مسیح است. بقایای این قلعه هنوز هم بازدیدکنندگان آن را شگفت‌زده می‌کند.
آسیاب بادی کرمان یکی از جاذبه‌های زیبا و منحصر‌به‌فرد این شهر است که به سبک آسیاب‌های بادی در هلند ساخته شده و در حال حاضر با برخورداری از دو سالن پذیرایی و رستوران، یکی از بزرگترین و زیباترین مجموعههای تفریحی در کرمان است.
مجموعه حاج ابراهیم خان نیز همانند مجموعه گنجعلی خان یکی از مجموعههای تاریخی باارزش کرمان بوده که از دوران صفویه در این شهر به یادگار باقی مانده و همانند مجموعه گنجعلی خان بناهایی مانند حمام، مدرسه، کاروانسرا، بادگیر را در خود جای داده است. کاشی‌های خشتی هفت رنگ یکی از عناصر تزئینی واقعا زیبای این مجموعه است.
باغ فتح‌آباد با دو عمارت باشکوه چهارفصل و مرکزی و برج و باروهای زیبای خود در روستای حیدر آباد در ۲۵ کیلومتری کرمان، یکی از جاذبه‌های دیدنی اطراف کرمان است. یک قنات نیز از میان این باغ عبور می‌کند.
باغ شازده ماهان در ۲ کیلومتری ماهان و در ۳۸ کیلومتری کرمان فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده و با الهام از معماری باغ فتح‌آباد ساخته شده است.
آبشارهای سیمک در ۳۵ کیلومتری شمال کرمان در روستای کوهپایه است که در ارتفاعات قرار دارند که برای صعود به آن‌ها نیازمند تجهیزات صخره‌نوردی و آشنایی با اصول این ورزش هستید.
پیست اسکی سیرچ، پیستی طبیعی در ۴۱ کیلومتری جنوب شرق تهران است که پس از عبور از تونل سیرچ به آن می‌رسید.
