کرمان یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان کرمان پهناورترین استان ایران درجنوب شرقی این کشور واقع است.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان؛ کرمان (نام منطقه‌ای در پارسی باستان: کارمانیا) یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان کرمان پهناورترین استان ایران درجنوب شرقی این کشور واقع است.
جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۳۴٬۴۴۱ نفر بوده‌است. جمعیت کلان شهر کرمان به دلیل عدم رسمی شدن سکونت گاه‌های غیررسمی از سوی دولت و استفاده حاشیه نشین‌ها از امکانات شهری و عدم تناسب بودجه تخصیص یافته با جمعیت واقعی تا ۷۱۲٬۰۰۰ نفر هم می‌رسد.
کرمان یکی از پنج شهر تاریخی ایران است. وسعت شهر کرمان حدود ۱۳۰۰۰ هکتار است و به دلیل وسعت شهری و جمعیت کرمان، این شهر جزو کلانشهرهای ایران طبقه‌بندی شده‌است. شهر کرمان، یک مرکز جمعیتی و بزرگترین شهر در منطقه جنوب شرق ایران است. کرمان به لحاظ صنعتی، سیاسی، فرهنگی و علمی مهمترین شهر جنوبشرق کشور است.
حاشیه‌نشینی مهمترین مشکل کلانشهرکرمان است. کرمان در حال تبدیل شدن به شهری الکترونیکی است و این شهر به عنوان پایلوت دولت الکترونیک انتخاب شده‌است و در برنامه‌های توسعه کشور باید به شهری الکترونیکی تبدیل شود.
شهرکرمان با ۱۷۵۶ متر ارتفاع از سطح دریا، سومین مرکزاستان بلند و مرتفع ایران محسوب می‌شود، و همین امر باعث اعتدال نسبی هوای شهرکرمان در تابستان شده است.
صنایع
صنایع مس شهیدباهنر، صنایع زغال‌سنگ، صنایع لاستیک بارز، صنایع خودروسازی کرمان (کرمان موتور (کرمان خودرو) خودروسازان راین (مدیران خودرو) )، صنایع سیمان کرمان، نیروگاه سیکل ترکیبی کرمان، صنایع پزشکی کرمان
گلاب و عرقیات زهرا
گلاب زهرا نام کارخانه تولید گلاب و روغن گل است که در کرمان توسط همایون صنعتی زاده و همسرش شهین‌دخت سرلتی (صنعتی) در سال ۱۳۵۶خورشیدی تأسیس شد.
این کارخانه نخستین واحد تولیدی است که موفق به دریافت گواهینامه ارگانیک در تولید گلاب و روغن گًل شده است
گلاب زهرا بزرگترین صادر کننده گلاب و روغن گل در ایران می‌باشد
و محصولات آن در اروپا و سایر دنیا به فروش می‌رسد. همه ساله برای تمدید گواهینامه ارگانیک مزارع و کارخانجات این واحد تولیدی توسط کارشناسان انجمن خاک انگلستان مورد بازرسی قرار می‌گیرد
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی
نقشه‌استان کرمان استان کرمان در جنوب شرقی فلات مرکزی و بین ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۳۲ درجه عرض شمالی قرار دارد.
این استان از شمال به‌استان‌های خراسان جنوبی و استان یزد، از شرق به‌استان سیستان و بلوچستان، از غرب به‌استان استان فارس و از جنوب به‌استان هرمزگان محدود می‌شود.
مساحت استان کرمان در سال ۱۳۸۸ معادل ۱۸۳٫۱۹۳ کیلومتر مربع بوده و از لحاظ وسعت بزرگترین و پهناورترین استان کشور به حساب می‌آید. این استان در تقسیمات کشوری سابق ایران استان شماره ۸ کشور بود.
براساس آخرین تقسمات کشوری، استان کرمان دارای۲۲ شهرستان، ۶۳ شهر، ۵۳ بخش و۱۴۳ دهستان است.
شهرستان‌های آن عبارت‌اند از: انار، بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابر، راور، رفسنجان، رودبارجنوب، ریگان، زرند، سیرجان، شهربابک، عنبرآباد، فهرج، قلعه گنج، کرمان، کوهبنان، کهنوج، منوجان، نرماشیر، ارزوییه.
جغرافیای طبیعی
بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شده‌است. متوسط ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا ۱۷۵۵ متر است.
شهرکرمان نیز خود در کنار کوه صاحب الزمان قرار گرفته‌است. کرمان شب‌های زمستانی بسیار سردی دارد.
کوه‌های جوپار و پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند. شهر کرمان در عرض جغرافیایی ۳۰٫۲۹ و طول جغرافیایی ۵۷٫۰۶ قرار گرفته‌است.
آب و هوا
متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۵۲٬۹ میلی‌متر است. بطور کلی آب و هوای این شهر به دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا به نسبت خنک و معتدل است.
کرمان سومین مرکز استان مرتفع ایران بعد از شهرکرد و یاسوج است، و همین امر باعث شده‌است که در مقایسه با شهرهایی مثل یزد، زاهدان، بیرجند، قم، شیراز، اصفهان، تهران از هوایی خنک تردر تابستان‌ها برخوردار باشد
تابستان‌های کرمان نسبتاً خنک و زمستان‌های آن بسیار سرد است. بیشترین میزان بارش برف در شهر کرمان مربوط به سال ۱۳۵۱ بوده است که با ۴ روز بارش برف در این شهر ارتفاع برف به ۷۰ سانتی‌متر رسید
دین
دین اکثر مردم شهر کرمان اسلام و مذهب مردم شیعه است و نیز مرکز فعالیت و تجمع شیخیه در شاخه کریمخانیه این شهر می‌باشد.
برای این فرقه این شهر مقدس است. بزرگان ایشان چون محمدکریم خان کرمانی ،محمد خان کرمانی، حاج زین العابدین خان ابراهیمی، حاج ابوالقاسم خان ابراهیمی، حاج عبدالرضا خان ابراهیمی در این شهر زندگی می‌کردند و مسجد ابراهیمی در کرمان متعلق به ایشان است.
جمعیت چند هزار نفری از زرتشتیان و اقلیتی از کلیمیان (یهودیان) نیز در کرمان زندگی می‌کنند. در این شهر اقلیت‌های دینی مراسم‌ها و جشن‌های آیینی خود را آزادانه برگزار می‌کنند.
جشن باستانی سده که در نوع خود بزرگترین جشن زرتشتیان می‌باشد همه ساله در بهمن ماه در کرمان برگزار می‌شود و جشن سده کرمان در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار فرهنگی ملی ایران ثبت گردید
قومیت
تقریباً تمامی مردم شهر کرمان همچون سایر مناطق مرکزی ایران از قوم آریایی و فارس می‌باشند.
اما در قرون گذشته در مواردی اقوام مختلفی خصوصاً از اقوام و عشایر ترک آسیای میانه و حتی مغول به مناطقی از استان کرمان کوچ داده شده‌اند.
و همچنین تعدادی از عشایر لر و لک و نیز طوائفی از قوم بلوچ نیز در ادوار گذشته به این استان مهاجرت کرده‌اند که عمدتاً مگر در موارد معدود، به دلیل معاشرت و اختلاط با افراد بومی در گذر زمان استحاله شده و هویت خود را از دست داده و قابل تشخیص نمی‌باشند
زبان و گویش
در شهر کرمان زبان اهالی زبان فارسی و لهجه کرمانی می‌باشد
از آنجا که استان کرمان پهناورترین استان ایران است به دلیل مهاجرت اقوام مختلفی از جمله ترک، لر، لک و بلوچ به منطقه کرمان در طول تاریخ، تنوع زیادی در لهجه و گویش محلی در شهرستان‌های مختلف این استان نیز ایجاد شده و هم اینک گویش‌ها و لهجه‌های متفاوت و متنوعی در این استان به چشم می‌خورد.
خوراک و شیرینی‌های محلی
کرمان همانند سایر شهرهای ایران، از انواع غذاهای سنتی و با طعم‌های متفاوت برخوردار است که برخی از آن‌ها در مناسبت‌های ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می‌شود
غذاهای محلی
فالوده کرمانی، آش شولی (اوماچو)، روغن جوشی، چغوک بریزو، حلیم بادمجان، آش آماج، آش شلغم، آش جو (کرمانی)، آش مخلوط، آش کدو، آبگوشت کرمانی، توکی، گندم شیری، کاکل کنف شادانه، قاتق تخمه، قاتق، قاتق بنه، زیر جوش، کشک گردو، کشک یونجه، سردوش، اشکنه، کشک کدو، کشک سیب، گورماست، سیراب بنه، کله جوش، بز قرمه، کشک و بادمجان، نان پز، کاچی، قاتق شیر، برشتو، نان پر، نان چرب و شیرین، خرماست، خرما تخم مرغ، کپو، روغن جوشی و چنگ مال کلمپهٔ گردویی کرمان
شیرینی‌های محلی
قطاب کلمپه_ کماچ سهن _ برشتو رنگینک _ پفک _ نان چرخی _ شیرینی خانگی پرریز _ مسقطی خرمابریز
جاذبه‌های تاریخی
گنبد جبلیه، مجموعه گنجعلیخان، ورودی باغ تاریخی و جهانی شاهزاده، باغ شازده، مسجد جامع کرمان، مسجدجامع تاریخی کرمان، نمای شب، مسجد جامع مظفری، مسجد جامع ملک، آرامگاه شاه نعمت‌الله‌ولی، آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی، بازار کرمان، آتشکده زرتشتیان، حصار شهر قدیم کرمان، یخدان مویدی کرمان، یخدان زریسف، ارگ راین، قلعه دختر و قلعه اردشیر مجموعه وکیل، مجموعه ابراهیم خان، تخت درگاه قلی بیگ، آرامگاه خواجه اتابک، میدان تاریخی گنجعلیخان کرمان، آرامگاه مشتاق علیشاه، باغ موزه هرندی، خانه امینیان، خانه غفاری، خانه پرداختی، مسجد حاج آقاعلی (چهلستون)،مسجد پامنار، گنبد جبلیه، مربوط به دورهٔ ساسانیان ، محراب و سقف مسجد ملک (امام)
جاذبه‌های طبیعی
باغ تاریخی شازده، باغ آقا، کویر لوت، کوه هزار، باغ نظر، باغ بیرم آباد،باغ نشاط، باغ آقا، باغ فتح‌آباد، باغ سرآسیاب، باغ مشیز،باغ گلشن، باغ دیلمقانی، باغ لل.
جاذبه‌های مذهبی
امامزاده حسین جوپار، مهدیه و مسجد مقدس صاحب الزمان ، امامزاده محمد، آستانه شاه نعمت‌الله ولی، مسجد جامع مظفری، مسجد جامع ملک، مصلی بزرگ امام علی، آتشکده زرتشتیان، آتشکده و باغچه بُداق آباد، کنیسه کلیمیان.
موزه‌ها
موزه زرتشتیان، موزه هنرهای معاصر صنعتی، موزه هنرهای معاصر صنعتی، باغ موزه هرندی، باغ موزه دفاع مقدس، موزهٔ ذوالفقار، موزهٔ مطبوعات، موزهٔ سکه، موزهٔ مردم‌شناسی، موزهٔ شاه نعمت‌الله ولی، موزهٔ سنگ، موزهٔ شهید باهنر، موزهٔ ساعت، موزه روحانیت، موزه پزشکی، موزه فرش ، موزه بزرگ شهر، موزه آکواریوم و تاریخ طبیعی و تاکسیدرمی.
مراکز تفریحی
پردیسان جنگلی قائم، پردیسان جنگلی کرمان، پیست اسکی سیرچ، تله کابین کرمان و بام کرمان (در حال احداث)، فرودگاه تفریحی کرمان
پیست کارتینگ، یست موتور کراس، پارک جنگلی شهید باهنر، شهربازی بزرگ کرمان، باغ وحش کرمان، بوستان شهید مطهری، بوستان شورا (پارامونت)
