گروه اجتماعی: مسجد چهار درخت بیرجند دارای دو محراب است. بنا بر روایات یک محراب برای نمازگزاران شیعه و دیگری برای اهل سنت درنظر گرفته شده است. اما برخی بر این اعتقاد هستند که بهدلیل احترام گذاشتن به قبله اول مسلمانان یک محراب در مسیر بیتالمقدس قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، مسجد چهار درخت در محل میدان چهار درخت «قدیمیترین میدان بیرجند» و در مجاورت مسجد عاشورا قرار دارد و طبق کتیبه موجود در مسجد، این بنا در سال ۱۳۴۹ قمری مرمت شده و میتوان گفت این اثر مربوط به اواخر دوره صفویه است. مسجد چهار درخت بهعنوان یکی از مساجد معتبر فقط در حد یک شبستان طراحی و ساخته شده است.
این مسجد، از جمله مکانهای مذهبی مهم و مورد توجه مردم بیرجند و از آثار دیدنی استان خراسان جنوبی است که دارای دو درب ورودی است که یک درب از محل میدان به صحن مسجد راه دارد و ورودی دوم که در ضلع جنوب مسجد قرار گرفته مستقیم به شبستان ستوندار منتهی میشود.
ورودی اول دارای تزئینات آجرکاری بوده و ساخت آن مربوط به اواخر دوره قاجار یا اوایل دوره پهلوی است ولی ورودی دوم که مستقیماً به شبستان میرسد دارای طاق جناغی و تزئینات رسمیبندی است و به زمان ساخت خود مسجد برمیگردد.
این بنا دارای دو محراب است. بنا بر روایات یک محراب برای نمازگزاران شیعه و دیگری برای اهل سنت درنظر گرفته شده است. اما برخی بر این اعتقاد هستند که به دلیل احترام گذاشتن به قبله اول مسلمانان یک محراب در مسیر بیتالمقدس قرار گرفته است.
قسمتهای مهم مسجد جامع چهار درخت عبارتند از: پیش طاق ورودی، شبستان ستوندار، محراب کوچک و محراب طاقنما، صحن مسجد و فرم پنجرهها و نورگیرها.
از دیگر قسمتهای اصلی بنا میتوان به ۲۱ ستون کامل با فرم چهار ضلعی اشاره کرد که ستونها با جرز ضخیم و با ارتفاع ۲ متر نمای خاصی را در جهت شبستان بهوجود آوردهاند.
مسجد جامع چهار درخت بیرجند در سال ۱۳۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۲۴۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این مسجد در میان چهار درخت شهر بیرجند و در مجاورت مسجد عاشورا قرار دارد. مسجد چهار درخت به عنوان یکی از مساجد معتبر با مساحت ۱۰۴۱ متر مربع ، فقط در حد یک شبستان طراحی و ساخته شده و بهدلیل محدودیت زمین ، معمار بنا نتوانسته است نقشه آن را به صورت چهار ضلعی کامل درآورد.