سعی کنید بعد از هر وعده غذایی مقداری آب جوشیده سرد شده نیز به فرزندتان بدهید، زیرا برای رشد و سلامتی او ضروری است.
برای کودکانی که بین سیزده تا هجده ماه سن دارند باید به تدریج غذای سفره خانواده جایگزین غذای سال اول تولد گردد، همچنین سعی کنید بعد از هر وعده غذایی مقداری آب جوشیده سرد شده نیز به فرزندتان بدهید، زیرا برای رشد و سلامتی او ضروری می باشد.
مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
طبق نظر انجمن پزشکی اطفال آمریکا، کودک 18 ماهه شما باید الآن به‌طور روزانه سه وعده غذایی و دو یا سه میان وعده غذایی بخورد.
سعی کنید هر روز از هر چهار گروه غذایی اصلی به کودکتان غذا بدهید. گوشت قرمز، ماهی، مرغ و تخم مرغ؛ شیر، پنیر و لبنیات؛ میوه‌ها و سبزیجات؛ غلات، سیب زمینی، برنج، و دانه حبوبات. اگر کودکتان همه چیزهایی را که باید در طول روز بخورد را نمی‌خورد، نگران نباشید.
طبق نظر انجمن پزشکی اطفال آمریکا، کودکان در این سن بدغذا می‌شوند. شما به فراهم کردن غذاهای سالم و متنوع برای او ادامه بدهید، در نهایت او می‌آموزد که غذاهای مغذی را بخورد.
نوشیدنی‌ها
در این مرحله او باید روزی دو لیوان شیر پرچرب بنوشد. اگر طعمش را دوست ندارد، توصیه می‌شود که آن را با شیر مادر مخلوط کنید و کم کم ترکیبش را تغییر بدهید تا وقتی‌که فقط شیر گاو بخورد. آب میوه را به حدود 150 میلی لیتر در صبحانه محدود کنید.
در بقیه طول روز، به او شیر یا آب بدهید که کالری کمتری دارد و اغلب ویتامین‌های مورد نیازش را نیز تأمین می‌کند.
میان وعده‌ها
از آنجایی که کودکان در تمام طول روز فعال هستند و معده کوچکی دارند، میان وعده‌ها مواد غذایی لازم را در اختیار کودکان قرار می‌دهند و از گرسنه شدن آن‌ها بین وعده‌های غذایی جلوگیری می‌کنند.
ممکن است برخی کودکان یک وعده غذایی را نخورند، و این موضوع اهمیتِ یک میان وعده غذایی مغذی را بیشتر مشخص می‌کند. پزشکان خانوادگی پیشنهاد می‌کنند که مواد غذایی مانند تکه‌های کوچکِ میوه‌های تازه، کراکرها؛ برش‌های نازک پنیر؛ و غلات صبحانه کم شیرینی را برای میان وعده‌ها آماده کنید.
یادتان باشد که وعده‌های غذایی کوچک باشند. نصف فنجان شیر با موز یک میان وعده خوشمزه برای اواسط صبح است. غذاها و میان وعده‌ها را طبق برنامه برایش حاضر کنید تا یاد بگیرد که گرسنگی‌اش را تحمل کند.
آنچه باید از آن اجتناب کرد
آب نبات و هله هوله ها، هیچ جایی در برنامه غذایی کودک شما ندارند. از غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده که چربی و قند بالایی دارند دوری کنید.
سودا، آبمیوه‌ها، و نوشیدنی‌های ورزشی حتی نباید به دهانش نزدیک شوند. کیک تولد را ممنوع نکنید، اما شیرینی را بخشی از رژیم غذایی او قرار ندهید. این‌ها هیچ ارزش غذایی ندارند و تنها کالری بالایی دارند که دیگر جایی برای خوردن مواد غذایی که به رشدش کمک می‌کند نمی‌گذارد.
تاکتیک‌های سر میز غذا
کودک 18 ماهه معمولاً بشقابش را کنار میزند و از غذا خوردن خودداری می‌کند. کودکان در این سن سعی می‌کنند که کنترل محیط اطرافشان را در اختیار بگیرند و میز غذا هم از این قاعده مستثنا نیست.
پزشکان خانوادگی پیشنهاد می‌کنند که انواع مختلفی از غذاهای سالم را در اختیار او قرار بدهید و اجازه بدهید که او انتخاب کند که چه غذایی و به چه مقدار بخورد.
اغلب در کنار غذاهای مورد علاقه‌اش برایش غذاهای جدید حاضر کنید و از او بخواهید بدون نق زدن آن را امتحان کند.
بگذارید ببیند که شما هم از خوردن غذاهای متفاوت لذت می‌برید. غذاهایی آماده کنید که خودش بتواند به راحتی آن‌ها را بخورد. او از اینکه بتواند به چیزی که وارد دهانش می‌شود کنترل داشته باشد، لذت می‌برد.
برای تغذیه بهتر کودک و پیشگیری از بی‌اشتهایی و سوء تغذیه فرزندتان رعایت نکات بسیاری لازم است. به‌عنوان مثال باید اجازه دهید کودک با غذا ارتباط برقرار کند و مانع بازی کردن او نشوید. همچنین غذاهای سالم و خانگی را با ظاهر زیبا درست کنید و به او بدهید.
برخورد با کودک بدغذا
حتماً در اطراف خود، کودکانی را دیده اید که از غذا خوردن فرار می‌کنند و یا شکم خود را با تنقلات پر می‌کنند. اما چرا کودکان آن طوری که ما می‌خواهیم غذا نمی‌خورند؟ برای مقابله با با بدغذایی کودکمان چه کنیم؟
در اینجا به ۱۲ نکته برای تغذیه بهتر کودک که می‌تواند مانع از سوء تغذیه دلبندتان شود اشاره می‌کنیم:
۱. مانع از ارتباط برقرار کردن فرزند خود با غذا نشوید
کودک شما دوست دارد با تمام وجود غذا را لمس کند. به همین دلیل تمام تمرکز خود را بر روی غذا گذاشته و با آن ارتباط برقرار می‌کند؛ بنابراین رشته‌های افکار او را با رفتار‌های ناصحیح، پنبه نکنید.
یکی از علت‌های بی اشتهایی کودکان و بی رغبت بودن آن ها نسبت به غذا، محدودیت‌هایی است که والدین در نحوه غذا خوردن برای او ایجاد می‌کنند.
۲. کودک با غذا هم بازی می‌کند
بازی کردن نیاز اساسی کودک است تا انرژی‌های درونی او تخلیه شده و به آرامش برسد. بسیاری از پدرو مادر‌ها گمان می‌کنند بازی برای بچه، یعنی ماشین بازی، خانه سازی، خاله بازی، انواع بازی فکری و ...، در حالی که قاموس وسایل بازی در ذهن کودک فراتر از اینهاست.
هر چه که در اطراف شما وجود دارد می‌تواند از نظر کودک به عنوان یک وسیله بازی تلقی شود؛ بنابراین مانع بازی کردن او با غذا نشوید. ضربه‌ای که فرزند شما از بازی نکردن می‌خورد به مراتب بیشتر از ضرری است که از ریخت و پاش غذا توسط کودک، متوجه شما می‌شود.
وقتی شما غذا می‌خورید؛ هم می‌خواهید خود را سیر کنید و هم از غذا خوردن لذت ببرید. اما وقتی کودک غذا می‌خورد، هم می‌خواهد خود را سیر کند و هم می‌خواهد بازی کند و از مجموع این دو است که لذت می‌برد. بنابراین برای تغذیه بهتر کودک به او این آزادی را بدهید که با غذایش هم بازی کند.
۳. مراقب ذهنیت او نسبت به سفره و غذا باشید
یکی از عوامل سوء تغذیه در کودکان، نوع واکنش والدین با آنهاست.
در صورتی که کودک، تجربه‌های خوبی از نشستن بر سر سفره غذا نداشته باشد و همواره با وسواس والدین نسبت به لک شدن لباس و ریخت و پاش غذا روبرو شود، ذهنیت بدی نسبت به غذاخوردن و در کنار پدر و مادر بودن پیدا می‌کند. به همین دلیل غذا خوردن برای او مساوی با محدودیت است.
از آنجایی که او دوست دارد مشغول کاری شود که از آن لذت ببرد و محدود نباشد، بین غذا خوردن بر سر سفره و مشغول بودن به کار‌های دیگر که از آن لذت می‌برد، دومی را انتخاب می‌کند و فضای سفره برای او مشمئز کننده خواهد بود.
۴. کمک به استقلال کودک
کاری نکنید که کودک عادت کند در آغوش شما غذا بخورد و یا غذا در دهانش بگذارید. برای تغذیه بهتر کودک هر زمان احساس کردید که تمایل دارد خودش به تنهایی غذا بخورد، مانع او نشوید و کمک کنید تا از همین کودکی مستقل باشد.
او از اینکه می‌تواند خودش قاشق در دهان بگذارد و یا با دست خود غذا بخورد لذت می‌برد و به خوردن غذا بیشتر ترغیب می‌شود. علاوه بر اینکه این موضوع موجب تقویت اعتماد به نفس در کودک هم می‌شود.
۵. پرهیز از مواد کارخانه‌ای تا حد امکان و جایگزین کردن با ترفند‌های ساده
سعی کنید تا می‌توانید از غذاهای کارخانه‌ای و دارای مواد نگهدارنده به کودکان ندهید و از غذاهای خانگی استفاده کنید. البته چنین کاری در این زمانه بسیار سخت به نظر می‌رسد. اما بسیاری از اوقات با برخی ترفند‌های ساده می‌توان مانع آسیب به کودک و سوء تغذیه او شد.
حتماً تا به حال تجربه کرده اید که وقتی همراه کودک به مغازه می‌روید، چیپس و پفک و سایر تنقلات سریع کودک شما را جذب می‌کند. او برای اولین بار به هیچ عنوان نمی‌داند که درون آن‌ها چیست و چه مزه‌ای دارد، بلکه بیشتر مجذوب رنگ‌های زیبا و پرزرق و برق بسته بندی چیپس، پفک و شکلات می‌شود؛ بنابراین شما هم می‌توانید از همین راه استفاده کنید.
مثلاً به جای شکلات، خرما را همراه با پودر آجیل، شبیه شکلات بسته بندی کرده و آماده داشته باشید تا هر وقت کودکتان خواست به او بدهید. برای خوردنی‌های دیگر نیز می‌توانید از همین راه استفاده کنید. این ترفند مخصوصاً برای سنین پایین بسیار مؤثر است.
فقط کافی است برای جایگزین کردن هر غذای مضری که برای او ممنوع می‌کنید، ایده و فکر مناسبی داشته باشید تا با گذشت زمان بتوانید در جهت تغذیه بهتر کودک تان ذائقه او را به گونه‌ای مدیریت کنید که از غذاهای مضر به دور باشد.
۶. استفاده از آب میوه‌های خانگی
به جای آب میوه‌های کارخانه‌ای که معلوم نیست چگونه تهیه می‌شوند، از آب میوه‌های خانگی استفاده کنید. باید توجه کنید که رنگ آب میوه‌ها نیز می‌تواند کودک شما به خوردن آن تحریک کند. البته دقت داشته باشید که خیلی به کودک عادت ندهید که از آب میوه استفاده کند.
زیرا ممکن است به طور کلی راحت طلب شده و دیگر به خوردن میوه‌ها علاقه‌ای نشان ندهد و این عادت تا سنین بالاتر نیز برای او باقی بماند.
۷. تفاوت وعده‌های غذایی کودک
تعداد وعده‌های غذایی کودک با تعداد وعده‌های غذایی بزرگسالان کاملاً متفاوت است. علاوه بر آن به دلیل حجم کم معده کودک انتظار نداشته باشید هر مقدار غذا برای او در نظر گرفتید او هم با رغبت میل کند.
به دلیل جنب و جوش و فعالیت زیاد، کودکان ممکن است زود به زود گرسنه شوند و نیاز به خوردنی داشته باشند؛ بنابراین برای تغذیه بهتر کودک تعداد وعده‌های غذایی او را بیشتر و حجم غذایش در هر وعده را کمتر کنید.
۸. پرهیز از خوردن تنقلات در زمان‌های نزدیک به وعده اصلی
سعی کنید در زمان‌های نزدیک به وعده‌های اصلی غذا، از دادن تنقلات و غذاهایی که مانع اشتهای او می‌شوند خودداری کنید.
یکی از علت‌های سوء تغذیه در کودکان این است که معده آن‌ها قبل از غذا با تنقلات پر شده و در پی آن سیری کاذب به آن‌ها دست می‌دهد و همین موجب می‌شود که از خوردن غذای اصلی و مورد نیاز بدن خود منصرف شوند.
۹. ابتکار و نوآوری در تهیه غذا
اگر کودک شما از یک نوع غذا خوشش نمی‌آید و به هر دلیلی احساس می‌کنید که آن غذا باید در سبد غذایی او باشد، می‌توانید راه‌های مختلف را امتحان کنید. مثلاً اگر از شیر خوردن اجتناب می‌کند، شیر عسل، شیر خرما، فرنی و ... را امتحان کنید.
این کار از کلید‌های رفتار با کودک بد غذا است. از این طریق علاوه بر بالابردن خواص شیر، کمک می‌کنید تا از خواص شیر محروم نشود.
۱۰. نا امید نشدن و عجله نکردن
در صورتی که کودک شما از یک نوع غذا متنفر است، اما می‌دانید که خوردن آن برای او بسیار ضروری است، برای تغذیه بهتر کودک عجله نکنید و با اصرار به دهان کودک غذا نریزید. بلکه برای مدتی - مثلاً یک هفته - از دادن آن غذا به او پرهیز کنید و بعد از آن دوباره امتحان کنید.
ممکن است ذائقه او این بار نسبت به آن غذا تغییر کرده و به آن رغبت نشان دهد.
۱۱. توجه به شکل گیری ذائقه کودک
ذائقه کودک از همان سنین ابتدایی شکل می‌گیرد - البته اگر دقیق‌تر بگوییم، نوع تغذیه مادر در زمان بارداری و حتی قبل از بارداری نیز می‌تواند بر ذائقه فرزند اثرگذار باشد - بنابراین سعی کنید او را از نظر غذایی به گونه‌ای مدیریت کنید که به همه نوع غذا، مخصوصاً غذاهای طبیعی و خانگی علاقه نشان دهد.
از همان سنین پایین او را به خوردن و بهره مند شدن از خواص گوجه فرنگی و پوره گوجه فرنگی، خوردن روغن زیتون، سیر، پیاز و غذاهای محلی و طبیعی عادت دهید تا به بهانه بو دادن و ... از خواص بی‌نظیر آن‌ها در طول زندگی محروم نشود.
۱۲. غافل نبودن از وعده صبحانه
بعضی از مادران به دلایل مختلف مانند خستگی، نسبت به وعده صبحانه کودک غافل هستند. این در حالی است که وعده صبحانه نقش بسیار مهمی در رشد کودک داشته و حذف و یا دیر شدن زمان آن می‌تواند به کودک آسیب برساند.
همچنین باید بدانیم که این وعده غذایی می‌تواند تأمین کننده قدرت و انرژی‌ای باشد که کودک در طول روز بسیار به آن نیاز دارد.
