سنه قوربان اؤزوْم، ایران !
یکی از اقوام بزرگ ایرانی، آذریها هستند که در نواحی مختلف ایران زندگی میکنند. آذریها مردمانی حقیقتجو، آزادمنش، میهندوست، دلیر، مهمان نواز، مقاوم و پایبند به سنتهای ملی و مذهبی هستند. آذریها همگام با دیگر ایرانیان همواره جشنهای ملی نوروز و چهارشنبهسوری را گرامی داشتهاند. با وجود غنای زبان آذری، آذریها در کنار زبان مادری خود همواره به زبان فارسی عشق ورزیدهاند و بسیاری از شاعران آذری، بهترین سرودههای خود را به زبان فارسی سرودهاند. بسیاری از چهرههای علمی، هنری، ادبی و قهرمانان ملی ایران از بین ایرانیان آذری برخاستهاند. از میان آذریها، موسیقیدانهای بزرگی همچون «صفیالدین ارموی» و «عبدالقادر مراغهای» تحولات مهمی در دانش موسیقی پدید آوردند. آذربایجان و به ویژه تبریز در گذشتهای نه چندان دور به عنوان یکی از سه رکن موسیقی سنتی ایران مطرح بوده است به طوری که موسیقی سنتی ایران دارای سه مکتب «تهران، اصفهان، تبریز» بود و از چهرههای برجسته موسیقی سنتی در آذربایجان میتوان از «ابوالحسن اقبال آذر»، «محمود فرنام»، «غلامحسین بیگجهخانی» و «حسین قیطانچی» نام برد.
بازتاب پایداری و مقاومت ایرانیان آذری در برابر بیگانگان را در ترانههای موسیقی آذری نیز میتوان یافت. مقاومت در برابر تسلط روسیه تزاری بر آذربایجان، اعتراض به عهدنامههای گلستان و ترکمانچای، قیام ملی ستارخان و باقرخان، و انقلاب مشروطه بر هنرمندان موسیقی مقامی آذری همچون «ئوزیر حاجی بیگ» و همچنین بر موسیقی عاشیقهای آذری همچون «عاشیق محمود» و «عاشیق عزیزگویجه لی» تاثیرات عمیقی برجای گذاشته است. برای آشنایی بیشتر با ترانههای آذری که نشان دهنده حس ایراندوستی آذریهاست . ترانه آذری «ایران» با مقدمهای آوازی که در فرازهایی از ملودی، شباهتهایی به موسیقی شرق ایران (شمال خراسان) دارد، آغاز میشود. این ترانه اوج احساس هممیهنان آذری به ایران و و علاقه آنها به همبستگی با دیگر ایرانیان برای آبادانی ایران را نشان میدهد. این ترانه از برجستهترین قطعات موسیقی عاشیقی طی چند دهه گذشته به شمار میرود که در آرزوی ایرانی آزاد و آباد ساخته شده است.
متن آذری ترانه «ایران»:
هریان یاشیل، هریان چیچیک
گؤزل لشیر بیزیم
ایران آبالا گؤزوم، ایران آبالا گؤزوم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران!
آباد لیقا چالیشیریق، آباد لیقا چالیشیریق
جانم ایران گؤزوم
ایران آبالا گؤزوم، ایران آبالا گؤزوم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران!
گؤزل لیقه بزک اولاق
وطن اوچون اوْیْاق،
اوْلاق آبالا اوْیْاق، اوْلاق آبالا اوْیْاق، اوْیْاق آبالا اوْلاق
محبته دایْاق اوْلاق
سنه قوربان اؤزوْم، سنه قوربان اؤزوْم
ایران آبالا گؤزوم، ایران آبالا گؤزوم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران!
داغ تک و یقاریمیز واردی
بیزه بویوک ایفتیخاردی
آللاه اؤزی بیزه یاردی
سنه قوربان اؤزوْم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران آبالا گؤزوم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران!
آللاه اؤزی بیزه یاردی
سنه قوربان اؤزوْم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران آبالا گؤزوم،
ایران آبالا گؤزوم، ایران!
برگردان فارسی ترانه آذری «ایران»:
همهجا سرسبز و همه جا پر از شکوفه
زیباتر می شود ایران
برای آبادانی (ایران) در تلاشیم
ای چشم من، ایران! ای چشم من، ایران!
بزکی برای زیبایی باشیم
برای میهن بیدار باشیم
پشتوانه ما محبت باشد
ای جانم به فدایت، ایران!
وقاری همچون کوه داریم
برای ما افتخاری بس بزرگ است
همانا پروردگار یارماست
ای جانم به فدایت، ایران!