حسین وحید خراسانی (زادهٔ ۱۱ دی ۱۲۹۹ - نیشابور) فقیه ، اصولی ، مجتهد و از مراجع تقلید شیعه امامیه میباشد. وی هم اکنون در قم اقامت دارد. به گفتهٔ محسن کدیور، وحید خراسانی اعتقادی به ولایت فقیه ندارد.[۲] صادق لاریجانی رئیس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام داماد اوست.[۳][۴]
مراحل تحصیل و استادان وی
وی تحصیل علوم دینی را در مشهد آغاز کرد. پس از خواندن ادبیات، سطوح اولی و نهائی را از شیخ محمد نهاوندی صاحب تفسیر فراگرفت. پس از اتمام سطح، در درس خارج فقه میرزا مهدی اصفهانی و آشتیانی حاضر شده به اجتهاد رسید. علوم عقلی را از میرزا ابوالقاسم الهی و میزا مهدی آشتیانی فرا گرفته و در سال ۱۳۲۷ ش در ری به دیدن حجت کوه‌کمره‌ای رسید و پس از مذاکرات علمی موفق به دریافت اجازه اجتهاد مطلق گردید. وی به قصد تکمیل مبانی و آگاهی از دیدگاه‌های مراجع حوزه علمیه نجف، در حالی که به درجه اجتهاد رسیده بود، در ۲۷ سالگی به حوزه علمیه نجف مهاجرت کرد و سال‌ها در درس استادان برجسته این حوزه حاضر شد.[۵] مهمترین استاد وی سید ابوالقاسم خویی است که به مدت ۱۲ سال در دروس فقه و اصول وی شرکت جست و یکی از شاگردان برجسته و مشهور او است.
وحید خراسانی ساختار شکنانه‌ترین زندگینامه را در وبگاه شخصی خود قرار داده‌است. در این وبگاه، تنها عبارت «جز قصور و تقصیر چیزی ندارم.» به عنوان زندگینامه درج شده‌است.[۶][۷]
تدریس
او از سال ۱۳۷۸ قمری پس از تدریس سال‌های متوالی دروس سطح، درس خارج فقه و اصول را آغاز نمود و نزدیک به دوازده سال در نجف آن را ادامه داد.[نیازمند منبع]
پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۹۰ قمری در شهر مشهد به تدریس پرداخت و بعد از یک سال به شهر قم مهاجرت نمود وهم اکنون به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارد و حوزهٔ او یکی از پر رونق‌ترین دروس حوزهٔ علمیه قم است و در شاخه اصول در حوزه به وحید در اصول شهره است.
مرجعیّت
وحید خراسانی یکی از هفت نفری میباشد که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بعد از درگذشت محمد علی اراکی به عنوان مرجع تقلید معرفی کرده است. دفتر و منزل او در خیابان صفائیه شهر قم واقع است.
موضع‌گیری‌ها
مواضع سیاسی
وی در ۲۲ فروردین ماه ۱۳۹۷ در جلسه درس خارج فقه خود، ضمن انتقاد از عدم تعطیلی روز شهادت موسی بن جعفر امام هفتم شیعیان، نظام جمهوری اسلامی را حکومتی گمراه خواند.[۸]
به نقل از خبرگزاری خبر آنلاین وحید خراسانی در مورد نظام حاکم بر ایران گفته‌است: حفظ نظام از اوجب واجبات است نه برای امروز که ما هستیم، برای همیشه تا روزی که این پرچم به دست امام زمان ارواحنا فداه برسد و ما همه در قبال اهل بیت علیهم السلام مسئولیم.[۹]
وی پس از درگذشت حسینعلی منتظری در بیت وی حاضر شد و ضمن تسلیت به خانواده وی گفت: «من سابقه دوستی ۵۰ ساله با آن مرحوم داشتم و آن بزرگوار را در همه جهات و در همه زمان‌ها عالمی عامل می‌دانستم. رحمت و رضوان خدا بر ایشان باد.» وی همچنین از اهانت انجام‌شده به حسن خمینی در مراسم سالگرد درگذشت روح‌الله خمینی ابراز تأسف کرد.[۱۰][۱۱]
مراسم معارفه صادق لاریجانی به عنوان رئیس قوه قضاییه یک بار لغو شد و با تأخیر چند روز بعد برگزار شد. برخی سایت‌ها خبری منتشر کردند که وحید خراسانی دامادش را از احراز این پست بر حذر داشته‌است. این خبر هرگز توسط وحید تکذیب نشد و فقط لاریجانی پس از معارفه آن را تکذیب کرد.[۱۲]
وی در جریان سفر علی خامنه‌ای به قم در سال ۱۳۸۹ به دیدار او نرفت. تا آنجا که یحیی انصاری شیرازی از علمای معنوی گله‌مندی خود را از وی چنین بیان کرده بود: «بنده خیلی در این روزها در تشویش هستم که چرا آقای وحید به دیدن آقای خامنه‌ای نیامد و این واقعاً یک نقیصه‌ای شده‌است برای بیت ایشان.»[۱۳]
سید مجید مصطفوی که خود را عضو جامعه مدرسین طلاب قم و نجف می‌داند در گفتگو با صدای آمریکا در نقل‌قولی تقریبی مدعی شد که او شروطی را برای ملاقات خود گذاشته بوده که از جملهٔ آن‌ها آزادی زندانیان سیاسی و عذرخواهی از ملت است.[۱۴] این نقل هیچ‌گاه از طرف هیچ‌یک از منابع رسمی یا نزدیک به وحید خراسانی تأیید نشده‌است.
سید علی خامنه‌ای در جریان سفر خود به قم (سال ۱۳۹۴) با وی و دو نفر از مراجع دیدار کرد.[۱۵]
در ماجرای عمل جراحی سیدعلی خامنه‌ای، پسر ارشد وی به عیادت خامنه‌ای رفت.[۱۶] همچنین چند روز بعد، وحید خراسانی از طریق تماس تلفنی جویای حال رهبر ایران شد.[۱۷] در مرداد ۱۳۹۷ در حرم رضوی علی خامنه‌ای با وی دیدار کرد.[۱۸][۱۹]
وحید خراسانی در دیدار با حسن روحانی در اسفند ۹۳، وی را یکی از بهترین رئیس‌جمهورهای ایران معرفی کرد.[۲۰]
این مواضع و مطالب منتسب به وی در حالی است که دفتر وحید خراسانی طی اطلاعیه‌ای که در وب‌سایت او موجود است، انتصاب هرگونه مطلب از وحید خراسانی را که در سایت مذکور درج نشده باشد، مورد تأیید نمی‌داند. در اطلاعیه یادشده تصریح شده‌است: «هرگونه جواب استفتاء و مطلبی که در سایت‌ها و مجلات و کتاب‌ها و روزنامه‌ها، یا از طریق پیامک و… از معظم‌له یا دفتر ایشان نقل شود، در صورتی‌که در پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان موجود نباشد یا مورد تأیید دفتر معظم‌له نباشد اعتبار ندارد».[۲۱]
مواضع مذهبی
وی در سال ۱۳۷۹ از سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح طلب خواست سالروز شهادت دختر پیامبر اسلام را تعطیل رسمی اعلام کند که این امر محقق شد.[۲۲]
در آذر ۱۳۸۹ وی نمایش چهرهٔ ابوالفضل را در یک سریال تلویزیونی نامشروع دانست. پس از آن وبگاه الف متعلق به احمد توکلی با ادبیاتی تند به انتقاد از وی پرداخت و پس از مطرح کردن موضوع سریال از او پرسید که چرا رفتار معترضان در روز عاشورای سال قبل و مراسم تشییع حسینعلی منتظری را محکوم نکرده‌است. بسیاری از سایت‌ها از جمله شیعه آنلاین این مقاله را اهانت مستقیم به مرجعیت شیعه و دخالت در کار مراجع دانستند و محکوم کردند.[۲۳]
وحید در ابتدای درس خارج خود در مسجد اعظم قم در صبح چهارشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۳ بیان داشت: «کار به جایی رسیده که بعضی‌ها یک جفتک می‌اندازند آیت‌الله می‌شوند، یک جفتک دیگر می‌اندازند آیت‌الله العظمی می‌شوند، حالا هم جفتک انداخته می‌خواهند مرجع تقلید اعلم شوند».[۲۴]
در درس خارج خود در مسجد اعظم قم، در ۱ اسفند ۱۳۸۹، اشاره‌ای به موضوع زندان از نظر فقه نموده و از آن به عنوان موضوعی شدید یاد کرد که فقط فقیهی که به «مُخّ فقاهت» رسیده، می‌داند که حبس در چه مواقعی جایز است. وحید خراسانی تأکید نمود که اساس دین بر حریت است: «فقیهی که به مُخّ فقاهت رسیده، می‌داند حبس در چه مواردی است و چقدر امر حبس شدید است و اساس دین بر حریت بشر است و حبس و زندانی کردن او و حرمان او از جامعه و از خانواده در چه حد از شدت است و موارد حبس در شریعت در چه مواردی و با چه دقتی مطرح شده‌است»[۲۵][۲۶] خانوادهٔ گروهی از زندانیان سیاسی این سخنان وحید خراسانی را به عنوان انتقاد از دستگاه قضایی کشور تعبیر کرده‌اند و با ارسال نامه‌ای از موضع‌گیری وی تقدیر نموده‌اند.[۲۷]
در یکی از سخنرانی‌های خود، خطاب به پاپ گفته‌است: «ای پاپ وامانده! که سکوت می‌کنی، عرضه داری جواب این را بدهی؟ اگر این قرآن نبود به حکم تورات و انجیلی که الآن هست، عیسی بن مریم ولد الزنا است و ولد الزنا محروم از ملکوت خدا است پس هم نسب عیسی، هم حسب عیسی به برکت نفس خاتم انبیاء است.[۲۸]
وی در سال ۱۳۹۴در سخنرانی خود بشدت وحدت اسلامی را مورد انتقاد قرار داد و از داعیان وحدت اسلامی به فروشندگان بضعة المصطفی یاد کرد.
موضع در مقابل فلسفه و عرفان
وی از فلسفه و عرفان (حتی عرفان علمای مشهور شیعه) انتقادهای بسیار تندی دارد بگونه‌ای که در حاشیه درس خارجش، خطاب به طلبه‌ای که در مورد عرفان و فلسفه از وی پرسیده بود، گفت: «عرفان پیش من است، همهٔ مولوی را می‌خواهید پیش من است، هرجا را می‌خواهید برایت می‌گویم، فلسفه را بخواهید از اول اسفار تا آخر از هرجا بگی، از اول مفهوم وجود تا آخر مباحث طبیعیات برایت می‌گویم، اما همه‌اش کشک است. هرچه هست در قرآن و روایات است.»[۲۹]
حسن رمضانی از استادان فلسفه و عرفان این برداشت و مخالفت وی با فلسفه را نامناسب، جسورانه و خلاف انصاف و عدالت دانست.[۳۰]
محمدحسن وکیلی از استادان حوزه علمیه مشهد و از مدافعان فلسفه و عرفان اسلامی در نقد از مواضع وی اشاره کرده وحید خراسانی ۴ یا ۵ سال بیشتر فلسفه ندیده و از جوانی هم تحت تأثیر میرزا مهدی اصفهانی بوده و از نظر علمی فتوای فقیه در غیر از مسائل حوزه تخصّصی فقهی اعتبار ندارد.[۳۱]
پایه گذاری عزاداری فاطمیه
حسین وحید خراسانی از پایه گذاران عزاداری و تعطیل شدن رسمی فاطمیه (درگذشت فاطمة الزهراء) میباشد. او در این روز و در روزهای درگذشت علی ابن ابیطالب و جعفر بن محمد الصادق پیاده از دفتر خود تا مرقد فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر در شهر قم عزاداری میکند[۳۲].
فتاوای خاص
وحید خراسانی در پاسخ به استفتاء در مورد بازی شطرنج در پایگاه اطلاع‌رسانی خود اعلام نموده‌است:
در صورتی که برد و باخت مالی باشد حرام است؛ و در صورتی که برد و باخت مالی نباشد بنا بر احتیاط واجب اکید حرام است و زمانی برد و باخت نیست که قرار نباشد چیزی به برنده بدهند و فقط بازی کردن باشد.[۳۳]
همچنین وی کشیدن نقاشی انسان و حیوان و نیز ساختن مجسمه را بنابر احتیاط واجب جایز نمی‌داند.[۳۴]
وی دربارهٔ بازاریابی شبکه‌ای نیز می‌گوید: بنابر احتیاط واجب صحیح نیست و این احتیاط قابل رجوع به مجتهد دیگر نیست. (احکام جوانان؛ ص ۲۴۶)
