موزه مقدم یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از زمان قاجار است که از نظر تاریخچه، معماری و اشیایی که در آن نگهداری میشوند، ارزش بسیار بالایی دارد. 

موزه مقدم یکی از خانه‌های تاریخی شهر تهران است که به دلیل معماری زیبا و اشیای خاصی که در آنجا نگهداری می‌شوند، از محبوب‌ترین جاهای دیدنی تهران برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود.

تهران از جمله شهرهایی است که در نوروز بسیار دیدنی است این شهر علاوه بر دارا بودن مکان‌های تفریحی جاذبه‌های گردشگری بسیاری نیز دارد که در روز‌های تعطیل و اوایل بهار همیشه بهترین زمان برای بازدید از این مکان‌ها است. وجود تورهای نوروزی این امکان را فراهم می‌کند که کسانی که علاقمند به تهرانگردی و سفر به تهران هستند از آن‌ها بازدید کنند.

تاریخچه

موزه مقدم دانشگاه تهران یا به عبارتی خانه مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار، متعلق به یکی از درباریان آن دوران به نام محمد تقی خان احتساب الملک، است. احتساب الملک دارای دو پسر به نام‌های حسن و محسن بود که برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن در فعالیت‌های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت کرد. از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به جا مانده است.

برادر کوچکتر، محسن، پس از اتمام تحصیلات خود در رشته‌های نقاشی، تاریخ هنر و باستان‌شناسی در سال ۱۳۱۵ ه.ش به ایران بازگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری ـ محل کنونی موزه مقدم ـ ساکن شدند و در کنار فعالیت‌های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند.

استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع آوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی به نحو چشمگیری در جایجای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری کرد.

بیشتر بخوانید:

• • خانه‌ی عامری‌های کاشان؛ مهمانسرای بزرگ گردشگری

استاد مقدم از بنیان‌گذاران دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و استاد ممتاز این دانشگاه بود. نشان دانشگاه تهران را که با الهام از تاریخ و فرهنگ کهن ایران طراحی کرده‌ است. او اولین ایرانی است که به دریافت نشان لژیون دو نور با درجه «اوفیسیه» از طرف شارل دو گل رئیس‌جمهور فرانسه مفتخر شده‌ است. در سال ۱۳۵۱ ه.ش، زنده یاد استاد مقدم با توجه به علاقه وافرش به علم، تاریخ و هنر، خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری شده وقف دانشگاه تهران نمود. استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ ه.ش دارفانی را وداع گفت و پس از مرگ همسر ایشان در سال ۱۳۶۹ ه.ش، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.

موقعیت جغرافیایی و مسیرهای دسترسی

موزه مقدم در تهران، خیابان امام خمينی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱ قرار دارد. اگر قصد سفر با مترو به این موزه را دارید می‌توانید از ایستگاه‌های حسن‌آباد و دانشگاه امام علی (ع) استفاده کنید.

این موزه بین این دو ایستگاه مترو قرار دارد و با حدود پنج دقیقه پیاده‌روی به آنجا می‌رسید. وقتی در این محل قدم می‌زنید، اگر از قبل از محل این موزه آگاه نباشید اصلا فکر نمی‌کنید چنین بنایی در این محل وجود دارد. همه ساختمان‌های اطراف آن از معماری معمولی و نسبتا جدیدی برخوردار هستند، اما به درب ورودی موزه که می‌رسید همه چیز عوض می‌شود.

اولین چیزی که توجه شما را در این خانه جلب خواهد کرد حوض و شمعدانی و استفاده بسیار زیاد و مناسب و زیبا از رنگٰ‌های شاد مانند فیروزه‌ای، آبی آسمانی و بنفش است. ورودی موزه برای هر نفر ایرانی ۳۰۰۰ تومان است که با ارائه کارت دانشجویی می‌توانید از تخفیف هم بهره‌مند شوید.

معماری موزه مقدم

معماری ایرانی با رعایت اصول ساخت باغ ایرانی در این خانه به خوبی به چشم می‌آید. این خانه محل سکونت خاندان محمدتقی خان احتساب الملک از صاحب‌منصبان مشهور دربار قاجار بوده است. سپس این خانه در اختیار دکتر محسن مقدم، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران و همسر فرانسوی‌اش سلما، قرار می‌گیرد.

این زوج باذوق که قدر آثار تاریخی و هنری کشورمان را به خوبی می‌دانستند شروع به جمع‌آوری آثار با ارزشی از سراسر کشورمان می‌کنند که در گزارشی مفصل به آنها خواهیم پرداخت.

گل‌کاری و فضاسازی انجام شده با گیاهان حال و هوای بسیار خوشی برای گردشگران فراهم می‌آورد.

در قسمت غربی این خانه ساختمان اربابی (برج) واقع شده است که استاد مقدم به همراه یکی از شاگردان در دانشکده هنرهای زیبا، دکتر ابوالقاسمی، در سال ۱۳۴۵ ساخته‌اند. این ساختمان با کاشی‌هایی از دوران قاجار تزیین و بخش‌هایی از هنرهای ایرانی در آن به نمایش گذاشته شده است.

در قسمت شمالی این ساختمان یک ایوان با چند طاق و ستون زیبا ساخته شده که مزین به کاشی‌هایی از دوران زندیه و قاجار  است. در وسط این ایوان حوضچه‌ای از جنس مرمر قرار دارد که از حمام فتحعلی شاه به اینجا منتقل شده و آبی که از آن جاری می‌شود توسط یک جوی باریک به داخل یک استخر می‌ریزد.

دکتر مقدم این استخر را پس از سفر به اسپانیا و الگوبرداری از  استخر و آب‌نماهای باغ الحمراء (باغی به جای مانده از دوران صدر اسلام اسپانیا) ساخته است که در اطراف آن چند فواره قدیمی هم آب را به داخل استخر می‌پاشند.

حیاط اندرونی و بیرونی با یک دیوار به نام دیوار تجدد از هم جدا شده است. 

این دیوار از چند ستون با طاق‌های کاشی‌کاری شده ساخته شده است. پایه این ستون‌ها حجاری شده و یادآور ستون‌های کاخ چهلستون اصفهان است.

پایه ستون‌ها هنگام تخریب کاخ خواهر ناصرالدین‌شاه به این خانه منتقل شدند و نمایی زیبا با ستون‌های فیروزه‌ای ایجاد کرده‌اند. کار طراحی و ساخت این دیوار زیبا را استاد هوشنگ سیحون بر عهده داشته است.

در قسمت شمالی حیاط اندرونی ایوان زیبایی قرار دارد که از چهار ستون با سرستون‌هایی با گچ‌بری کرنتی تشکیل شده است.

کار تزیینات این ایوان را هم دکتر مقدم به زیبایی هرچه تمام‌تر انجام داده است.

از طریق دو راه پله مارپیچ می‌توان به ایوان بزرگ دسترسی پیدا کرد.

قسمت بعدی خانه حیاط اندرونی است که استاد مقدم و همسرش با الهام گرفتن از طرح فرش ایرانی آن را طراحی کرده‌اند.

یک حوض و آبنمای زیبا در وسط آن قرار دارد و در چهار طرف آن باغچه‌هایی گل‌کاری شده تدارک دیده شده است.

دکتر مقدم به زیبایی دیوار این حیاط را با کاشی و ظروف قاجاری تزیین کرده و در وسط این دیوار هم یک طاق‌نمای زیبا با کاشی‌های آبی رنگ ساخته است.

کافه موزه مقدم 

این خانه لقب زیباترین و باارزش‌ترین خانه جهان را از دید بسیاری از نویسندگان و بازدیدکنندگان گرفته است. در طراحی و ساخت این خانه به اصول معماری ایرانی مانند حوض ایرانی‌، شیشه رنگی ایرانی و اصول فضاسازی باغ ایرانی توجه شده است.

_{شیشه رنگی ایرانی در ساختمان برج}

نیم نگاهی هم به معماری و فضاسازی کشورهای دیگر صورت گرفته است. برای مثال دکتر مقدم و همسرش یک باغچه ژاپنی در حیاط بیرونی ساخته‌اند.

_{حوض ژاپنی حیاط بیرونی}

به شما توصیه می‌کنیم اگر قصد گردشگری در تهران را دارید حتما به این خانه زیبا سر بزنید و زیبایی و محیط بی‌نظیر آن را از نزدیک ببینید.