بازی فکری کودکان با هدف افزایش رشد فکری، رشد عقلی و افزایش مهارت‌های کودک طراحی می‌شود، ولی باید در هر سنی، بازی متناسب همان سن را برای کودک تهیه کرد. در این مقاله چندین نمونه بازی فکری کودکان، مناسب برای سنین زیر یک سال تا بالاتر از ۹ سال معرفی شده است.

 بسیاری از پدر و مادرها بعد از تولد نوزاد خود به دنبال روش‌هایی برای افزایش هوش کودک خود هستند. اگر چه بخشی از هوش کودک به ژن بستگی دارد، ولی رشد مغز کودک تا حدود زیادی به تجارب اولیه نوزاد، استفاده از اسباب‌بازی‌های مختلف در دوران کودکی و انجام بازی فکری نیز وابسته است. 

کودکان عاشق بازی کردن هستند، اما هر بازی مناسب برای هر گروه سنی نیست. تصمیم گیری برای اینکه چه بازی‌هایی برای رشد کودک و هم افزایش مهارت‌های کودک مناسب است جزء وظایف اصلی و مهم والدین است. هر چقدر سن كودک بالاتر می‌رود،‌ به همان میزان تنوع بازی‌ها برای آنها بیشتر می‌شود. در کودکان بزرگتر هدف از بازی‌های فکری، تقویت حافظه آنی و حافظه دیداری، افزایش سرعت عمل و قدرت تمرکز است. 
در این مقاله به معرفی نمونه‌هایی از بازی‌های فکری مناسب برای کودکان زیر یک سال تا بیشتر از ۹ سالگی می‌پردازیم.
 

۱- بازی فکری کودکان: زیر یک سال

۱-۱) مکعب‌های ابری

 یکی از بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال این است که از وقتی کودک بتواند چیزی را در دست بگیرد،‌ مکعب‌های نرم و اشیایی شبیه به‌ان را به دست خود بدهید. بچه‌ها در این سن علاقه زیادی دارند که به اشیای نرم چنگ بزنند و آن‌ها را به دهان‌شان ببرند. این مکعب‌ها که در هر وجه آن یک عکس دیده می‌شود، چشم بچه را با تصاویر مختلف آشنا می‌کند. هر چقدر کودک بزرگ‌تر شود تعداد این مکعب‌ها را بیشتر کنید.

از شش ماهگی می‌توانید در مورد عکس‌هایی که روی هر وجه این مکعب‌ها دیده می‌شود، ‌به کودک توضیح بدهید. این كار به افزایش دقت و تمرکز او کمک می‌کند. از سنی كه كودک می‌نشیند می‌توانید چیدن این مکعب‌ها را نیز به او یاد بدهید. همین که سعی کند آنها را روی هم بگذارد، کافی است. این عمل هماهنگی دست و چشم کودک را بالا می‌برد.
 

۲-۱) حلقه هوش

از دیگر بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال حلقه هوش است. حلقه هوش برای بچه‌های زیر یک سال از یک استوانه باریک که چهار حلقه به ترتیب سایز در آن جای می‌گیرد،‌ ساخته شده است. می‌توانید حلقه‌ها را به دست کودک بدهید و رنگ هر کدام را به او بگویید. نسبت به اینکه کودک شما حتما حلقه‌ها را به درستی سر جایش بیندازد حساس نباشید. همین‌ که هر کدام از آنها را دست گرفته و یاد بگیرد یکی را از دستی به دست دیگر بدهد و آن را داخل انگشتش نگه دارد خوب است.
 

۲- بازی فکری کودکان: ۱ تا ۳ سال 

۲-۱) برج قورباغه

این اسباب بازی شامل یک صفحه مدور سرسره مانند بلند است که چون روی سر آن یک قورباغه قرار دارد، به آن برج قورباغه می‌گویند. بچه‌ها توپ را توی دهان قورباغه می‌گذارند و توپ از سرسره پایین می‌آید. کودک با این کار یاد می‌گیرد با رها كردن، اشیا از بالا به پایین می‌آیند. دنبال کردن حرکت مدور توپ با چشم، دقت او را به حرکت اشیا افزایش می‌دهد. ضمن اینکه ساده‌ترین قانون فیزیک یعنی نیروی جاذبه را  هم کشف می‌کند.
 

۲-۲) پازل‌ های چوبی

این پازل‌ها طراحی ساده‌ای دارند. تکه‌های آنها کم بوده و قطعات در هم فرو نمی‌روند بلکه با فاصله از هم در جای خود قرار می‌گیرند. در این بازی کودک فقط باید شباهت تکه‌ای را که در دست دارد با جای آن روی صفحه هماهنگ كند. این پازل‌ها در ضمن مراحل رشد انسان، نام و شکل پرنده‌ها و حیوانات و خیلی چیزهای دیگر را هم به كودک آموزش می‌دهند.

۳- بازی فکری کودکان: ۳ تا ۷ سال

۱-۳) بازی هوش‌چین

این بازی در چهار رده سنی تعریف شده است. اولین گروه سنی این بازی، رده سنی یک‌ونیم تا سه سال است و به تدریج رده سنی آن بالاتر می‌رود. این بازی شامل یک صفحه متحرک در یک قاب است که عکس‌های حیوانات روی صفحه‌های آن وجود دارد. بچه‌ها باید عکس‌های مهره‌ها را روی صفحه پیدا کنند و در جای خود بگذارند. برای رده سنی بالاتر چیدمان مهره‌ها روی صفحه سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌‎شود.
 

۲-۳) سازه‌ها‌

تنوع سازه‌های بازی در بازار زیاد است و می‌توانید سازه‌ای متناسب با سن کودک خود انتخاب کنید. چیدن یک ساختمان یا سازه برای همه کودکان لذتبخش است. 
 

۴- بازی فکری کودکان: ۵ تا ۷ سال

هر چه سن کودک زیادتر می شود، دامنه انتخاب بازی‌ های فکری افزایش می‌یابد، مانند: 

• عمو پولدار

• دست‌چین

• راز جنگل‌

• عبور از رودخانه

• کیت‌های شیمی
   

۵- بازی فکری کودکان: ۹ ساله و بالاتر 

برای کودکان بزرگتر، بازی‌های گروهی لذت‌بخش‌تر خواهد بود. معمولاً بازی‌های فکری این گروه سنی باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی و تقویت فکر کودک می‌شود. از جمله این بازی‌ها می‌توان موارد زیر را اشاره کرد:

• بازی فکری گلوکز

• بازی فکری لوتوس 

• بازی فکری دست چین 

• بازی فکری جنگا

• بازی فکری ایروپولی 

• بازی فکری ساختنی های فلزی