ورزش چیست
ورزش به تمامی گونه های فعالیت فیزیکی بدن گفته می شود که شرکت کنندگان آن میتوانند بصورت منظم و سازمان یافته یا گاه به گاه در آن شرکت کنند و از آن برای بهبود تناسب اندامشان یا فراهم کردن سرگرمی و تفریح بهره ببرند.د.
ورزش میتواند بصورت رقابتی برگزار شود که در اینصورت باید بر پایهٔ رشته قوانینی که مورد توافق همگان است، یک یا چند برنده در آن مشخص گردد که در اینگونه ورزش ها شرکت کنندگان باید درجه ای از توانمندیهای مربوط به آن رشته به خصوص در رده های بالاتر را دارا باشند.
هم اینک با در نظر گرفتن ورزش های تک نفره، صدها رشتهٔ ورزشی وجود دارد. ورزش های گروهی میتواند اشخاص را در قالب دو یا چند گروه دسته بندی کند و تیمها با هم رقابت کنند. گونه هایی از فعالیت های غیر فیزیکی وجود دارد که گاهی آنها را به ورزش نسبت می دهند؛ برای نمونه میتوان به ورق بازي و بازي های تخته ای و فکری اشاره کرد.
تعریف ورزش به هدف و منظور از انجام آن بستگی دارد:
برای نمونه رقابت های شنا که دربرابر هزاران نفر در یک استخر سرپوشیده ویژه مسابقات انجام می گیرد یک گونه از ورزش به شمار میرود در حالیکه شنا در یک استخر معمولی یا در دریا یک تفریح شمرده می شود. رشته های فراوانی در ورزش وجود دارند و مردم زمان و هزینه زيادي را چه به عنوان شرکت کننده و چه به عنوان تماشاگر صرف ورزش می کنند. ورزش و ورزش کردن طی سالیان طولانی از قالب یک تفریح و سرگرمی به قالب یک حرفه و فعالیت درآمده است و تعداد بیشماری از ورزشکاران حرفه ای در سرتاسر جهان از طريق ورزش به ثروت رسیده اند. این یکی ديگر از خصوصیت های ورزش به شمار می آید. امروزه ورزش زنان هم جایگاه ویژه ای در مجامع بین المللی پیدا نموده است.
اصل ورزش را از یونان دانسته اند که به خاطر چابکی بدن و ایجاد قوّت انجام می یافت و پاروزنی، بوکس، کشتی، شنا، شمشیرزنی، تیراندازی، اسکی و ورزش هایی چون بیس بال، سافت بال و بسکتبال و انواع فوتبال و چوگان بازي، والیبال، گلف، انواع تنیس، شنا، پرتاب وزنه و ... جزو ورزش محسوب می شوند.
تاریخچه ورزش
نخستین ملتی که ژیمناستیک را بنیان و آنرا نام نهاده اند، یونانیان قدیم می باشند، که ابتدا اصول ورزش در یونان خيلي خشن و ناصحیح بود و اولین نتیجه از ورزش را بزرگ نمودن عضلات بدن می دانستند. بعدها ورزش در یونان به شکل ریسمان بازي جان بازي در آمد و برای آن اهمیت زيادي قائل بودند و عمل کنندگان آنرا اکروبات می نامیدند و این نوع حرکات را آکروباتیک می گفتند. به محل هایی که در آن جا ورزش می نمودند، ژیمنازیوم گفته می شد، که مهم ترین آنها یکی لیسه و دیگری آکادمی نام داشت و چون مردم در آن محل ها لخت ورزش می کردند، کلمه ژیمناز از کلمه گیمنوس که به معنای لختی است گرفته و به آن محلها نام نهادند و بعداً به عموم ورزش های بدنی هم ژیمناستیک نام گذاشته شد.
مورخ مشهور، ویل دورانت می نویسد:آن( مدینه فاضله بچه ها ) فوت و فن منزل داری را به دختران و فوت و فن شکار و جنگ را به پسران می آموختند و به پسران اموزش می دادند که چطور شکار کنند و ماهی بگیرند و شنا کنند و همچنين شخم زدن کشت زارها، دام گستری، دامپروری و نشانه روی با تیر و نیزه را می آموختند، تا در جمع مخاطرات زندگی توان محافظت و حراست از خویش را دارا باشند.
ولی اگر بیش تر در مسئله توجه کنیم، در خواهیم یافت تعلیم و تربیت در واقع با پیدایش و سکنا گزیدن بشر در روی زمین شروع شده است. خاک و سنگ و کوه و تپه و دریا و جنگل و جویبار و ديگر مظاهر طبیعت و هم خویش زندگی و نیازهای آن. نخستین کتاب های درسی نوع بشر بوده اند.
از قدیم ترین روزگاران و حتی پیش از پیدایش خط، نیاز به تامین خوراک و پوشاک از راه شکار حیوانات و نیاز به کسب توانایی برای مبارزه با خطرهای طبیعی و دشمنان مختلف، جوامع گذشته بشری را واداشته بود که به امر تربیت بدنی، بعنوان یکی از مهم ترین امور زندگی توجه نمایند و این واقعیت را دریابند که قدرت، استقامت، مهارت و سرعت را که در زندگی انسانها از اهمیتی برخوردار است، میتوان با بهره گیری از تمرینات و فعالیت های جسمانی تا حد قابل ملاحظه ای تقویت کرد.
هنگامی که دولت ها و حکومت ها تشکیل و تأسیس شدند، رهبران آنها دریافتند که برای حفظ یا توسعه مرزهای خویش، نیازمند بازوان توانایی هستند که در جنگ ها بتوانند پیروزی را برای آنها به ارمغان آورند؛ ویل دورانت در این مورد می نویسد:
« از مایحتاج دولت ها و تأکید بر روی حفظ نیروی جسمانی، پیروزمندی در جنگ هایی بوده است که متکی بر قدرت بدنی و نیرومندی جسمانی بوده است، و نیرومندی و مهارت بدنی، حاصل نخواهد گردید، مگر در ورزش هایی که در بازي های المپیک مقرر گردیده است.»
تاریخچه ورزش در ایران
در خصوص تاریخچه ورزش در ایران باید خاطرنشان کرد در بین کشورهای مشرق زمین، بی شک ایران تنها کشوری بود که در نظام تعلیم و تربیت خویش بیش تری الویت را به ورزش و تربیت بدنی داده بود, چه در حالیکه چینیان به امر ورزش و تربیت بدنی توجه چندانی نداشتند و هندوان هم پرورش تن و فعالیت های بدنی را گاه مذموم هم می دانستند, ایرانیان به اهمیت و ارزش توانایی و سلامتی بدن بعنوان وسیله بسیار مهمی برای فراهم کردن ارتشی سلحشور و پیروزمند، پی برده بودند.
هرودوت، مورخ مشهور یونانی می نویسد:
ایرانیان از پنج سالگی تا بیست سالگی سه چیز را می آموختند:
۱) سواری
۲) تیرکمان
۳) راستگویی
جوانان تمرین های روزانه را از طلوع افتاب با دویدن و پرتاب سنگ و پرتاب نیزه شروع می کردند، و از جمله تمرینات معمولشان، ساختن با جیره اندک و تحمل گرمای بسیار و پیاده روی های طولانی و عبور از رودخانه، بدون تر شدن سلاح ها و خواب در هوای ازاد بود. سواری و شکار هم دو فعالیت معمول و رایج بود و جستن بر روی اسب و فرو پریدن از روی آن در حال دویدن و بطور کلی سرعت و چالاکی، از ویژگی های سوارکاران سوار نظام ایران بود.
به خصوص در باره زمان پارت ها یا اشکانیان و پیدایش واژه پهلوان باید گفت:شرح فتوحات این قبیله آریایی و حکومت پانصد ساله آنها پر از دلاوری ها و کوشش های این مردم است. واژه پهلوان و پهلوانی، ریشه پارتی است که هر فرد زورمند را منتسب به پارت یا پرتو و پهلو دانسته اند. اینان مردمی جنگ جو و شکارچی بودند.
هنستین، مورخ یونانی می نویسد:
" پارت ها جنگ و شکار را دوست داشتند. این قوم از زمان طفولیت تا به موقع کهولت همیشه با ورزش و تمرین های سخت جنگی و شکار بار آمده بودند."
اهمیت ورزش
اثرات ورزش
شخصی
ورزش در پيش‌گيري از بیماری افسردگی و افزایش روحیهٔ عمومی شخص مؤثر است. در میانهٔ انجام فعالیت بدنی، تولید یک مادهٔ شیمیایی از بدن به نام« سروتونین» بیش تر می شود. کاهش سرتونین در بدن با بیماری افسردگی رابطه دارد و داروهای ضد بیماری افسردگی هم در جهت افزایش این ماده در بدن عمل می کنند؛ بدین ترتیب در بین افرادی که بطور منظم ورزش می کنند، احتمال ابتلا به بیماری افسردگی تقلیل می یابد.
از طرفی با ورزش کردن، تولید« اندورفین» و« اپی نفرین» و« سیتوکین ها» هم افزایش می یابد و این مواد بطور طبیعی سبب بالا بردن سطح هوشیاری و روحیهٔ عمومی فرد شده و احساس انرژی و شادابی بیشتری برای انجام کارهای روزمرهٔ زندگی به فرد ورزش‌کار اعطا می کنند. ورزش کردن روزانه به افزایش متابولیسم بدن و سطح کارایی شخص ورزش‌کار اضافه می کند و معمولاً اشخاص ورزش‌کار فعالتر، شادابتر، روحیه مثبت بالا و هوشیارتر نسبت به بقیه اشخاص می باشند.
اجتماعی
مسلماً یک فرد ورزش‌کار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه بر داشتن اندامی متناسب از روحیهٔ بالا و شادابی هم برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات او را در زندگی روزمره، چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین می کند. کارفرمایان در بکارگیری اشخاص، این معیارهای مهم را در نظر خواهند گرفت؛ بنابراین یک فرد تندرست و سالم، از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به اشخاص چاق و کم تحرک برخوردار خواهد بود.
پيش‌گيري از بزهکاری
یک شخص سالم و ورزش‌کار، ناخودآگاه از سیگار دوری می کند، زیرا در می یابد که ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ولی سیگار یا مواد مخدر به وضوح انرژی او را کم و وی را ضعیف تر می کند؛ بنابراین خود بخود برای پیشرفت در امور ورزشی خویش و برای انجام تمرینات، از این مواد دوری می جوید.
از سوی ديگر، در یک محیط ورزشی سالم کم تر میتوان از اینگونه افراد و الودگی ها اثری یافت و احتمال ابتلای چنين افرادی به الودگی های اجتماعی بسیار پائین است و به دلیل روحیهٔ ورزشی از بسياري ناهنجاری های ديگر اجتماعی، که با خلق و رفتار ورزشکاری همخوانی ندارد، خودداری می کنند.
تقویت عملکرد ذهن
تعریف ورزش تنها در افزایش فعالیت جسمانی خلاصه نمی شود. بسياري از ورزش های مدرن مانند پینگ پنگ، اسکیت، اسکی، بسکتبال، هنرهای رزمی، شنا و… حرفه ای هستند و احتیاج به یادگیری و حتی مربی کارآزموده دارند و کار فکری زيادي را هم می طلبند؛ بنابراین ورزش های مدرن تنها یک فعالیت جسمی ساده نیستند، بلکه توانایی های پیچیدهٔ مغز را در کارهای مختلف از جمله هم آهنگی، چالاکی، درست عمل کردن و درست تصمیم گرفتن بهبود می بخشد. بطور کلی میتوان گفت ورزش در کلیهٔ اجزای جسم و ذهن بدن و در کلیهٔ مراحل زندگی انسان تأثیر غیرقابل انکار و بسزایی دارد. اشخاص ورزش‌کار ذهن فعالتر و خلاقانه ای دارند و دیرتر نسبت به بقیه دچار خستگی ذهنی می شوند.
