گاهی هم باید راست نگفت!
امام رضا (علیه السلام) فرمود: «راست بگویید و از راستگویی کراهت نداشته باشید.
گاهی هم باید راست نگفت!
صداقت از خصوصیات بسیار عالی انسانی است کهانسان راستگو با بیان کردن حقایق، بسیاری از دغدغه ها و و نگرانی هایی که به دلیل دروغگویی پدید می آید، را از درون خود دور می کند. واژه «صداقت» از «صدق» در اصل به این معنا است که گفتار و یا خبرى که داده مى شود، مطابق خارج باشد و کسی را که خبرش مطابق با واقع و خارج باشد، «صادق» و «راستگو» مى‌‌گویند.
راستگویی، از خصلت های برجسته مؤمنان است و لذا امام علی (علیه السلام)، راستگویی را قوی ترین پایه ایمان، دانسته، می فرماید: «اَلصدقُ اقوی دَعائِمِ الایمانِ»[1]؛ راستی قوی ترین رکن ایمان است. در این عالم دروغ هیچ جایگاهی ندارد، چرا که بسیاری از درگیرها به دنبال بی صداقتی و دو رویی شکل می گیرد. کسی که در زندگی صداقت داشته باشد، کمتر به اختلافمبتلا می شود. امام رضا (علیه السلام) فرمود: «راست بگویید و از راستگویی کراهت نداشته باشید.»[2]
روزی از حضرت رضا (علیه السلام) سؤال شد آیا ممکن است مؤمن ترسو باشد؟ امام در جواب گفتند: بله. مجدداً پرسیده شده آیا ممکن است مؤمن بخیل باشد؟ ایشان در جواب گفتند: بله. سپس از امام سؤال شد آیا امکان دارد شخص با ایمان، دروغ گو باشد؟ حضرت رضا (علیه السلام) در جواب فرمودند: نه، امکان ندارد شخص مؤمن، دروغ گو باشد.[3]با همه قداست و ارزشی که راستگویی دارد، باید توجه داشت که گاهی راستگویی مایه دردسر، ضرر و فساد می گردد که از دیدگاه اسلام کاری نادرست و ممنوع است؛ زیرا در پاره‌ای از موارد بر اثر راستگویی، اسراری کشف می شود و در نتیجه، منشا درگیری، فتنه‌انگیزی و گاه منجر به قتل و خونریزی می گردد. در این موارد، دروغ غائله را فرو می نشاند و از بروز اختلاف و درگیری جلوگیری می کند و راستگویی چون موجب فتنه و فساد است، جایز نیست.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه و آله‌و سلّم) فرمود: «ثَلَاثٌ يَقْبُحُ فِيهِنَّ الصِّدْقُ النَّمِيمَةُ وَ إِخْبَارُكَ الرَّجُلَ عَنْ أَهْلِهِ بِمَا يَكْرَهُ وَ تَكْذِيبُكَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَيْر»؛[4]در سه چيز راستگويى زشت است: «سخنچينى، خبر ناخوشايند دادن به مردى درباره زن و فرزندش و تكذيب كردن خبر كسى.»
پی نوشت ها:
[1] . غررالحکم، ج۱، ص۸۵.
[2] . بحار الانوار ،ج75، ص357.
[3]. بحار الانوار ،ج69، ص262.
(۴)، خصال ، ص ۸۷ ، ج ۲۰
