كليساي مريم مقدس :
در مركز شهر اردبيل در كوچه اي به نام ارمنستان گازران يا اونچو ميدان، كليساي متروكه اي وجود دارد كه كم تر از دو قرن قدمت دارد. از تاريخ دقيق بنا اطلاعي در دست نيست و تاريخ 1876 ميلادي كه روي در ورودي آن ديده مي شود به سال اهداء در به كليسا و نصب آن مربوط مي شود.
شكل كلي بنا به صورت مستطيل و شكل داخلي آن فضايي مربع شكل با چهاردرگاه بلنداست. بنا داراي يك طاق جناقي است كه روي آن گنبدي آجري به شكل چتر قرار گرفته است. پنجره هايي كه در پايين گنبد و در بدنه ديوار ساخته شده اند، نور داخل كليسا را تامين مي كنند.
محراب كليسا در قسمت خاور بنا واقع شده و مزين به تزيينات نقاشي، به صورت ترنج با گل هايي به رنگ سبز روشن و نارنجي در زمينه لاجوردي است. اندكي تزيينات نيز درازاره كليسا به چشم مي خورد. در چوبي كليسا با تزيينات هندسي زيبا، يادگار ميرزاييان از ارامنه اردبيل بود كه به ياد بود گالوست ميرزاييان پدر خانواده ساخت و به كليسا اهداء كرد. روي اين در، عبارت ذير به خط ارمني نوشته شده است:«اين درب خانه حقيقي خداست كه به رسم يادبود از طرف اگالوس مليك ميرزايانس به كليساي مريم مقدس هديه مي شود 1876.»
امامزاده حليمه خاتون
حليمه خاتون:
بقعه متبركه اين امامزاده در بافت تاريخي شهر اردبيل، درخيابان سيمتري، كوچه حاج ميرصالح قرار دارد.
بانو حليمه خاتون دختر موسي ابن جعفر وخواهر حضرت معصومه (س)، امام رضا (ع) ويكي از امامزاده هاي واقع در اردبيل مي باشد.
وي به واسطه اينكه فرزند امام موسي كاظم و خواهر امام رضا (ع) است، از ارج و قرب والايي در نزد مردم اردبيل برخوردار بوده و جايگاه ويژه اي در دل مردم شهر پيدا كرده است.
ساختمان قديمي اين امامزاده به دليل فرسودگي تخريب شده و ساختمان جديد از سال1317 ه.ش جاي آن را گرفته است. درجوار بناي امامزاده كه از داخل مزين به آينه كاري مي باشد، مقبره باني ساختمان امامزاده، “حاج آقا ميرصالح ” بنا به وصيت خودش قرار گرفته است.
زيارت نامه ذيل مربوط به امامزاده حليمه خاتون (س) مي باشد:
” السلام عليك يا بنت رسول الله، السلام عليك يا بنت اميرالمومنين، السلام عليك يا بنت فاطمه الزهرا و خديجه الكبري، السلام عليك يا بنت الحسن و الحسين، السلام عليك يا اخت ولي الله، السلام عليك يا عمه ولي الله، السلام عليك يا بنت موسي ابن جعفر و رحمه الله و بركاته ”.
(0) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
امامزاده سيد عبدالعزيز (ع)
امامزاده سيد عبدالعزيز (ع) :
امامزاده سيد عبدالعزيز كه درمحله نيار شهرستان اردبيل واقع شده از مكانهاي متبركه اي است كه همواره پذيراي خيل عظيم زائرين از شهر اردبيل و شهرستانهاي مجاور ميباشد.
فرم پلان مقبره، 12 ضلعي است كه به نيت 12 امام طراحي شده و نوساز مي باشد. دورتا دور بنا با سكويي به عرض 4 متر از سنگ پلاك تيشه اي تراورتن احاطه شده و پيش خوان ورودي اجرا شده با سنگ مالون قرمز، زائر را به هشتي هدايت مي كند.
پس از هشتي، گنبدخانه واقع شده است. گنبدخانه شامل يك سكوي سنگي است كه ضريح امامزاده بر روي آن قرار گرفته وسقف با قوس پنج و هفت در ساقه داراي 9 نورگير مي باشد كه همراه با نورگيرهاي بدنه، نور مورد نياز داخل مقبره امامزاده را به راحتي تأمين مي كند.
دليل تبرك اين دو مكان به گفته اهالي اين است كه، درجنگ ايران و روسيه براي پيشبرد اهداف جنگ، نياز به استفاده از چهارپايان شهر مي شود كه طي حكمي اسبهاي موجود در سطح شهر جمع شده و در اختيار نظاميان قرار مي گيرد.با همين حكم، يكي از درجه داران به اين خانه وارد مي شود كه در آن زمان خانواده اي از قشر بسيار ضعيف در آن سكونت داشته اند و سعي مي كند اسب ايشان را به زور از خانه خارج نمايد. مادر خانواده با توجه به اينكه چرخه زندگيشان وابسته به آن اسب بود به التماس برميخيزد كه نتيجه اي حاصل نمي شود. نهايتاً دست به دم اسب مي اندازد تا مانع شود اما خود نيز التماس كنان بر زمين كشيده مي شود . زن دست خود را از همه جا بريده مي بيند و مرد را نفرين مي كند و از حضرت ابوالفضل مدد مي خواهد. طولي نمي كشد كه درجه دار در 200 متري خانه (سقاخانه كنوني كه دليل ساخت آن همين موضوع مي باشد) با وضعي فجيع به هلاكت مي رسد. اين ماجرا بنا به روايت مردم شهر و محله مربوط به 1340 ه.ق در ساعات قبل از ظهر مي باشد.
(0) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
سقا خانه حضرت ابوالفضل (ع)
سقا خانه حضرت ابوالفضل (ع) :
سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) دركنار خيابان شيخ صفي و در جنب مجموعه تاريخي شيخ صفي الدين در كنج جنوبي غربي مسجد قرار دارد كه از ساليان قديم مورد توجه مردم مسلمان منطقه مي باشد . ساختمان مسجد در سال 74 تخريب شد كه در مدت پنج سال با كيفيت بسيار بالايي با زيربناي 550 متر مربع با يك گنبد و دو مناره بسيار جالب ساخته شده است. اين سقاخانه داراي مسجد ، زير زمين براي برگزاري مراسم خانمها و شبستان مي باشد كه اكثر قسمتهاي بيروني و داخلي ساختمان از كاشي سنتي خشتي و معرق و سنگ كار شده است .
(0) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
امامزاده صالح (ع)
امامزاده صالح (ع):
زيارتگاه مباركه“ امامزاده صالح” در ميدان عالي قاپوي شهرستان اردبيل وحريم بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي واقع شده است.
نسب امامزاده صـالح به حضرت امام موسي كاظم (ع) مي رسد كه از برادران ديگر وي به نام سيد عبدالعزيز درمحله نيار به خاك سپرده شده است. اين حضور از بقاع متبركه اهل بيت حضرت موسي كاظم، سيماي شهر مذهبي اردبيل را جلا وعظمت خاصي بخشيده است.
مقبره قديمي و با ارزش اين امامزاده در سال 1382ه.ش تخريب شده و ساختمان جديد در حال احداث مي باشد. زيارتنامه ذيل مربوط به امامزاده صالح (ع) مي باشد :
السلام علي آدم صفوه الله، السلام علي نوح نبي الله، السلام علي ابراهيم خليل الله، السلام علي عيسي روح الله، السلام عليك يا رسول الله، السلام عليك يا خير خلق الله، السلام عليك يا محمد بن عبدالله خاتم النبيين صلي الله عليه و آله و سلم، السلام علي اميرالمومنين علي بن ابيطالب وصي رسول الله، و علي ائمه المسلمين سلام الله عليهم اجمعين و علي ذريه رسول الله و رحمه الله و بركاته و عليك السلام ايها الصالح ابن الامام موسي كاظم عليه آلاف التحيه و الثناء و رحمه الله و بركاته اللهم اني اسئلك ان تختم الي بالسعاده و تزرقني خير الدنيا و آلاخره و تقبله بارمك و عزتك و رحمتك يا ارحم الراحمين و صلي الله علي محمد و آله اجمعين.
(5) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
امام زاده ميرزاده خانم (س)
امامزاده ميرزاده خانم (س) :
بقعه متبركه“ امامزاده ميرزاده خانم” درشهر اردبيل، ميدان قيام ، كوچـه حسينيه واقع شـده است. ميـرزاده خانـم يكي از دختران مير غني عاملي ـ صاحب مقبره در حريم بقعه شيخ كلخوران ـ است كه از ارزش و تقدس والايي در نزد مردم اردبيل، به خصوص اهالي محله حسينيه برخوردار مي باشد. وي از بانوان شايسته و مطرح زمان خويش بوده كه به روايتي همسر ايشان به خاطر اعمال ناشايست دچار نفرين وي مي شود.
مردم منطقه از برآورده شدن حاجتي كه با ايشان در ميان گذاشته مي شود سخنان زيادي مطرح مي كنند وحسن نظر ايشان را نسبت به شيعيان و مسلمانان ذكر مي نمايند.
مقبره وگنبدخانه امامزاده آينه كاري شده وتوسط ازاره اي با سنگ مرمر سبز پوشش داده شده است. امامزاده از سمت خيابان داراي نورگيري به داخل گنبدخانه است كه از اين نورگير، ضريح امامزاده به راحتي قابل رويت مي باشد. از داخل مسجد نيز توسط يك درب مشبك چوبي ارتباط بصري و دسترسي لازم برقرار گشته است.
زيارت نامه ذيل مربوط به ميرزاده خانم (س) مي باشد:
” السلام علي جدك المصطفي، السلام علي ابيك المرتضي، السلام علي السيدين الحسن و الحسين، السلام علي خديجه سيده نساء العالمين، السلام علي فاطمه ام الطاهرين، السلام علي النفوس الفاخره بحور العلوم الزاخره شفعائي في الاخره و اوليائي عند عود الروح الي العظام الفاخره ائمه الخلق و ولاه الحق، السلام عليك ايها الشخص الشريف الطاهر الكريم، اشهدو ان لا اله الا الله و ان محمداً عبده و مصطفاه و ان علياً وليه و مجتباه و ان الامامه في ولده الي يوم الدين نعلم ذلك علم اليقين و نحن لذلك معتقدون و في نصرهم مجتهدون “.
(5) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
بقعه متبركه ميراشرف (ع)
بقعه متبركه ميراشرف(ع)
زيارتگاه ميراشرف كه درخارج از محدوده بافت تاريخي اردبيل و در اراضي زراعي قرار گرفته بود،
در حال حاضر با گسترش شهر به داخل بافت شهري وارد شده و محله مجاور آن به محله ميراشرف معروف مي باشد. در جوار مقبره تپه تاريخي ميراشرف قرار گرفته است.
متأسفانه در مطالعات و بررسي هاي ميداني هيچ اطلاعاتي در مورد ميراشرف وشجره اجدادي وي بدست نيامد.ورودي مقبره ميراشرف از سمت قبله بوده و داخل آن بصورت هشت و نيم هشت اجرا شده است. پلان هشت ضلعي توسط 4 تويزه آجري و كاربندي يزدي به زمينه هشت ضلعي و سپس با سنبوسه سازي به دايره تبديل مي شود. بالاي سنبوسه، كتيبه آجري با طرح خفته راسته اجرا شده كه گنبد عرقچين روي آن قرار گرفته است. اين بنا درشرق داراي نورگير و در دو ضلع داراي طاقچه مي باشد. نوع قوس به كار رفته پنج او هفت تند بوده و در پاكار قوسها كلاف بندي چوبي كه براي دفع نيروهاي كششي كار گذاشته شده مشهود مي باشد.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(6) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
امام زاده سيد سليمان (ع)
امامزاده سيد سليمان(ع)
اين آرامگاه در شهرفخرآباد مشگين‌‌شهر واقع است. بناى امامزاده كه چسبيده به بناى مسجدى است از بيرون داراى نقشهٔ مدورى است كه براى جلوگيرى از رانش آن تا ارتفاع سه مترى به وسيله ديوارهاى پشتيبان در برگرفته شده است كه به همين دليل نقشه بنا در قسمت پايين به صورت مربع درآمده است. داخل مقبره به شكل هشت ضلعى نزديك به دايره است و صندوق قبر در وسط آن قرار دارد. اين بنا بر روى ازارهٔ سنگى سياه رنگى بنا گرديده و تمام آن با آجرهايى به صورت رگ‌‌چين بنا شده است. قطر خارجى بنا ۵ متر و قطر داخلى آن ۳/۹۰ است. از ناحيه شرقى نورگيرى در ديواره بنا تعبيه شده است. بر نماى بيرونى با آجرهاى سياه‌رنگ اسم جلاله «اللّه» و در بالا تاريخ ۱۲۴۴ ه-.ق نگاشته شده است. گنبد بنا كه به صورت شبدرى تند است با كاشيكارى فيروزه رنگ پوشيده شده است كه بر بالاى آن نقش شيرى به حالت خوابيده تصوير شده است. در نماى داخلى در هر ضلع تاقچه‌اى با تاقى جناغى تعبيه شده است و در حاشيه زير گنبد كتيبه‌اى بر روى گچ به تاريخ1282 ه-.ق نوشته شده كه حاكى از گچكارى بقعه است. نماى داخلى تماماً از گچ پوشيده و بر روى آن نقوش اسليمى نقاشى شده است.
آرامگاه مطهر امام زاده سيد سليمان (ع) در شهر فخرآباد قرار دارد و نوزدهمين فرزند ذكور حضرت امام موسي كاظم (ع) است و با امام هشتم برادر و ازيك مادر متولد شده اند.از قديم الايام عده اي از اهالي از وجود شجره نامه مكتوب در پوست آهو در نزد يكي از سادات محلي خبر مي دهند در حال حاضر شجره نامه حضرت سيد سليمان (ع) با همكاري و مساعدت حضرت آيت اله بهرالعلوم از استان مقدس امام رضا(ع) تحويل و در يك قاب در حرم امام زاده نصب گرديده است. معمرين و معتمدين محل چنين اظهار ميدارند كه امامزاده مزبور بناي حضرت سيد سليمان (ع) فرزند امام موسي كاظم (ع)امام هفتم شيعيان است. كه در دوران خلافت عباسي پس از به شهادت رسيدن امام موسي كاظم(ع) امام هفتم شيعيان بدست ماموران هارون الرشيد فرزند آن امام بزرگوار شديدا تحت تعقيب و آزار و ازيت ما موران خليفهي عباسي قرار گرفتند و در نتيجه حضرت سيد سليمان (ع) نيزبه علت ناامن بودن بغداد از مرزتركيه موطن خويش را به طرف ايران ترك و به كوه سياه((قره داغ)) پناه برده و دران طايفه اي از طوايف دشت مغان با مردمان ساكن آن به زندگاني عرفانه خويش تداوم بخشيده پس از گذشت مدتي وابستگان ماموران خليفه حاكم از محل حضرت مطلع و پس از شناسائي و يافت حضرت نا جوان مردانه و بي رحمانه با ايشان درگيرشدند كه مدتي حضرت سيد سليمان(ع)بازهم در اثر آزار و شكنجه ماموران خليفه ي عباسي باپاي زخمي و خون آلود شبانه از دست آنان فرار و پس از پيمودن راه طولاني به منظل خانمي بنام فخري كه از بستگان امراي منطقه بوده و در شهر فخرآباد فعلي سكونت داشته پناه ميبرد كه خانم فخري با پزيرايي وي مدتي نيز جان اورا ازدست ظالمان و ماموران در امان نگه مي دارد. بواسطه ي تعلق و وابستگي خام فخري به امراي منطقه در مدت اقات حضرت سيد سليمان(ع) و تا زماني كه آن زن در قيد حياط بوده كسي جرات نداشته ايشان را مورد شكنجه و آزار و ازيت قراردهد.در شجره نامه ي حضرت سيد سليمان(ع) از تاريخ وفات او هيچ اطلاعي در دست نيست. اما احتمال قوي در اواخر نيمه ي اول قرن پنجم وفات يافته و در فخرآباد به خاك سپرده شده است.
تصاويري از درون آرامگاه امامزاده سيد سليمان (ع) :
(4) نظر
دسته ها : مكانهاي مذهبي ( مساجد ، امام زاده ها و...)
مسجد جمعه اردبيل
اين مسجد باقي مانده يك بناي بزرگ از دوره سلجوقيان است. بناي ابتدائي اين مسجد آتشكده اي از دوران اشكاني مي باشد كه در محله پير شمس الدين ميان گورستاني قرار گرفته و از سه قسمت تشكيل شده است.
مسجد جمعه اردبيل در شمال شرقي شهر كه بر روي تپه باستاني قرار دارد بازمانده مسجد عظيم، گسترده و كم نظيري است كه در دوره هاي مختلف اسلامي بخصوص دوره سلجوقي شكل گرفته و تا اوايل صفوي معمور و آباد بوده است. كاوش هاي باستان شناسي ردپاي مسجد را در قرون اوليه اسلامي به وضوح تشخيص داده است. مسجد دوره سلجوقي و ايلخاني بسيار گسترده تر و وسيع تر از بناي مكعبي فعلي بوده و بناي سرپاي موجود صرفاً گنبدخانه و ايوان مسجد بزرگ را تشكيل مي داده است. اين مسجد گنبد آجري بزرگي داشته است كه در دو پوشش ساخته شده و حوادث ايام هر دو پوشش گنبد اين مسجد را فرو ريخته و تنها دو قسمت قوسي شكل ناقص از گنبد خارجي و قسمت محدودي از گچبريهاي گنبد داخلي در چهار گوشه فوقاني ديواره هاي شبستان اصلي براي نمايش عظمت تاريخي آن باقي مانده است. اولين قسمت بنا پايه مناره اي است كه در فاصله اندكي از مسجد به چشم مي خورد. اين مناره شيوه سلجوقي دارد و از دو قسمت پايه هشت ضلعي (هر ضلع 10/2متر) و بدنه استوانه اي به قطر پنج متر تشكيل شده است. در بدنه مناره دو سنگ نبشته باقي مانده كه عبارت است از فرمان اوزون حسن آق قويونلو و كتيبه اي كه تاريخ 878 هجري را دارد و در اداره فرهنگ و هنر سابق حفاظت مي شود. دومين قسمت اصلي اين بنا مسجد تيرپوش است به ابعاد 50/80* 12/9 متر كه روي 9 ستون چوبي قرارگرفته است و ستون ها هم بر پايه هاي سنگي غير منتظم استوار شده اند. در ورودي چوبي تكه كوب شده ميخ هاي آهني برجسته دارد و بالاي يك لنگه آن نوشته اي كنده كاري شده است. سومين قسمت بنا مسجد قديم است كه بنايي مركب از چهار تاق وگنبد است. تمام بنا آجري و به مقدار خيلي كم در تزئينات آن كاشي به‌كار رفته است. در سالهاي گذشته سازمان ميراث فرهنگي كشور كاوش هايي در محل مسجد اردبيل به انجام رسانده كه به نتيجه اي بسيار درخشان نيز رسيده است. در حالي كه حجم موجود و سراپاي ايوان و گنبدخانه، مجموعه اي بزرگ بود كه با گذشت زمان، دست حوادث روزگار، اجزا وبخش هاي مختلفآن را به تل خاك بدل ساخت و عظمتي را در حجمي ناهماهنگ به اندازه هاي 30*20 متر محدود ساخت كه آخرين كف متعلق به سده نهم هجري درحدود10 متر ارتفاع دارد. از مسجد بزرگ سلجوقي نيز جز مناره آجري استوانه اي شكل چيزي برجا نمانده است و مسجد عصر ايلخاني نيز ب تغييراتي در پلان و فضاهاي آن در دوره قره قويونلوها دستخوش تخريب و دگرگوني شد. مأذنه مسجد اثر ديگري است كه به صورت گلدسته استوانه اي شكل در ضلع غربي شبستان اصلي مسجد و به فاصله تقريبي 15 متري قرار دارد.
