موزه شهرستان نقده در سال ۱۳۷۹ در مساحتی بالغ بر ۶۰۰ متر مربع افتتاح و فعالیت خود را به عنوان موزه باستان شناسی منطقه آغاز کرد . ساختمان موزه شهرستان نقده در دامنه تپه و در مجاورت یک مجموعه تفریحی قرار گرفته است. موزه شهرستان نقده دارای یک سالن نمایش می‌باشد که ویترین‌های آن چوبی و به دو گونه تلفیق با ستونها و دیوار سالن نمایش طراحی شده است. اشیاء به نمایش گذاشته شده شامل دو بخش هستند: بخش اول مربوط به اشیاء قبل از میلاد مکشوفه از تپه حسنلو است که عبارتند از انواع سفالینه‌ها در اشکال و رنگ‌های مختلف، اشیاء مفرغی متنوع مانند شیرها، سنجاق ها و … ، آجرهای لعابدار، اشیاء تزئینی و مهرها و ظروف شیشه‌ای.
بخش دوم موزه مربوط به اشیاء سایر مناطق مانند سکه‌های اشکانی، ساسانی و سکه‌های ادوار اسلامی، سفالینه‌های کتیبه‌دار به خط کوفی، انواع مهر، اشیاء تزئینی و آلات جنگی می‌باشد.
شهرستان ۱۲۵ هزار نفری نقده یكی از شهرهای جنوبی آذربایجان غربی بوده و در فاصله حدود ۸۰ كیلومتری جنوب شرق ارومیه واقع شده است. شهرستان نقده (منطقه سولدوز) از دیرباز محل سکونت انسان‌ها بوده است و سابقه سکونت در این منطقه به ۸۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد. بررسی‌های انجام گرفته توسط خانم ماری ویت (از اعضای هیئت حفاری مشترک ایران و آمریکا در تپه حسنلو) بر روی تپه حاجی فیروز (در ۸ کیلومتری شمال شرقی نقده) نشانگر سکونت انسان‌های عصر نوسنگی در این تپه می‌باشد.
بعد از عبور از تنگه «کمرقادا»، «کمرسنگها» و روستای شیخ احمد، منطقه سلدوز آغاز می‌گردد. این شهر در طول تاریخ حوادث بی‌شماری را دیده و از گذرگاه‌های اقوام مختلف بوده است که آثار تمدن باقی مانده حکایت بر این مطلب دارد. وجود آب و وجود زمین‌های حاصل‌خیز و موقعیت دفاعی منطقه از عوامل ایجاد شهر نقده بوده است.
تاریخ منطقه به قبل از ورود آریایی‌ها می‌رسد، بطوری که قسمتی از طوایف ماننا در نقده بخش اشنویه سکنی داشته‌اند و تپه حسنلو که نشانگر تمدن مانا است، دلیل بر این ادعاست. این نواحی از هزاره دوم قبل از میلاد محل مهاجرت و سکونت اقوام مختلفی مانند آشوری‌ها، کردها، ماننا‌ها و ترکان بوده است تا آن‌که طایفه قره‌پاپاق که در زمان فتحعلی‌شاه از قفقاز به ایران مهاجرت کرده بودند، در جلگه سلدوز مسکن گزیدند و از آن تاریخ سلدوز بنام نقده تغییر نام یافت.
نام این شهرستان در قدیم سلدوز بوده است. واژه سلدوز ترکیبی از دو کلمه ترکی «سولو» و «دوز» است، یعنی سرزمین همواری که آب همه آن را فرا می‌گیرد و یا آب با نمک که به مفهوم مجاورت با دریاچه شور ارومیه می‌تواند باشد. سلدوز اسم قبیله‌ای از مغولان بوده است. در جلگه نقده، روستایی به نام نقده وجود داشته که می‌تواند از دو ریشه باشد. نخست «نغده» از لغت فارس باستان و دیگر «ده نقی» که به تلفظ «نقیده» خواهد بود.
آدرس موزه نقده : خیابان امام ـ خیابان پاسداران ۲ ـ پارک لاله
شماره تلفن موزه : ۶۲۲۷۱۹۵ ـ ۰۴۴۳
زمان بازدید : همه روزه غیر از روزهای دوشنبه صبح ها ۹ الی ۱۳/۳۰ بعد از ظهرها ۱۵ الی ۱۸
منابع:ایران تورینگ-خبرگزاری جمهوری اسلامی
