تپه اهرنجان سلماس با قدمتی ۹ هزار ساله يكی از آثار باستانی مغفول ايران زمين می باشد كه به گفته كارشناسان، مركز توليد و صادرات ابزار آلات سنگی بوده و امروز نيازمند توجه مردم و مسوولان است. سفال های منقوش کشف شده از تپه اهرنجان با عناصر هندسی تزیین شده است و بیشتر آنها را انواع کاسه های ساده و سبو تشکیل می دهد؛ برخی از کاسه های تپه اهرنجان نیز دارای لوله کوتاهی در زیر لبه هایشان بوده که شبیه آنها تاکنون در هیچ منطقه باستانی دیگری دیده نشده است. کارشناسان معتقدند که تپه اهرنجان محل کارگاه های تولیدی انسان های باستان از ۹ هزار سال قبل بوده و از این لحاظ ظرفیت منحصربفردی برای کاوش های باستان شناسی و آشنایی با سبک زندگی پیشینیان دارد.
پژوهشگر تاریخ و نویسنده کتاب تاریخ ۱۰ هزار ساله سلماس معتقد است که کشف این دهکده باستانی بی نظیر در سلماس در اواخر سال ۱۳۷۱ شمسی اعلام شد. این دهکده که در نوع خود جزو قدیمی ترین دهکده های واقع در خاورمیانه می باشد و از این حیث از اهمیت زیادی برخوردار است در شمال شهر سلماس و در نزدیکی کوی فرهنگیان قرار دارد و مردم منطقه آن را به علت وجود خاکستر( به زبان محلی کول)، کول تپه می نامند.
در سال های اخیر کشاورزان که به زعم خود تپه اهرنجان را معدن خاکستر می دانند، خاکش را برای تقویت زمین های زراعی خود منتقل می کنند به طوری که از این دهکده باستانی تنها چهار هکتار باقی مانده است. در این مکان باستانی ابتدا سنگ های اوبسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و در برخی موارد از ترکیه کنونی وارد می شد و پس از تبدیل به ابزارآلات جنگی مانند چاقو و سرنیزه به دیگر اقوام جهان صادر می شده است.در این منطقه همچنین سفالینه های منقوش خاکستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی کشف شده که از نوع سفال های نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در ۲ هزار و نهصد سال قبل از میلاد مسیح است.
تپه اهرنجان در شمال غربی روستای اهرنجان کنونی در سلماس قرار دارد. وسعت اولیه این تپه تا ۴۰ تا ۵۰ سال قبل بسیار بیشتر از وسعت باقی مانده کنونی بود که با بی توجهی تعمدی مسئولان و خود مردم، بخش وسیعی از آن برای همیشه از بین رفت. بعد از زلزله سال ۱۳۰۹ ه. ش. با ویران شدن آن‌جا مردم خانه‌های خود را به مکان فعلی انتقال دادند که جز زمین‌های تحت مالکیت خودشان محسوب می‌شد. بقایای خانه‌های قدیمی اهرنجان و یکی از آسیاب‌های آن تا دهه ۷۰ در ضلع غربی سلماس کنونی باقی‌مانده بود که امروزه از بین رفته‌است.
منابع:سایت اسکان نیوز-خبرگزاری جمهوری اسلامی
