برترینها: سلطان بلامنازع و بیرقیب خزندگان دنیای امروزی بدون شکل کروکودیلها هستند که حس ترس، الهام گرفتن و میل به یادگیری بیشتر در مورد خود را در انسانها به وجود میآورند. این خزندگان که در مدخل رودخانهها، آبراهها و مردابهای آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، استرالیا، آسیا و آفریقا زندگی میکنند دارای ویژگیهایی عجیب و غیرمعمول هستند که فراتر از قدرت ساده آنها در شکار است.
در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ویژگیهایی جالب و باورنکردنی در مورد بازماندگان تاریخ باستان آشنا کنیم؛ از اشک خوشمزه آنها گرفته تا کروکودیلهای نارنجی و خون آنها که میتواند درمان بیماری ایدز باشد.
۱۰. چشم کروکودیل دارای کریستالهایی است که نور مهتاب و ستارگان را منعکس میکند
اگر چه بیش از هر چیز دیگری این آروارهها و دندانهای ترسناک کروکودیلهاست که جلب توجه میکند، اما چشم کروکودیلها نیز ویژگیهای جالبی دارد. چشم کروکودیلها به دلیل وجود کریستالهای گوانین، در طول شب به شدت میدرخشد. مردمک چشم عمودی و شکاف مانند کروکودیل در طول شب باز شده تا نور بیشتری را به درون خود بکشد و در طول روز نیز به همان حالت باریک و ترسناک باز میگردد. در حالی که چشم در طول شب نور ستارگان و ماه را به خود جذب میکند، کریستالهای موجود در چشم از طریق شبکیه این نور را تقویت و بازتاب داده که قدرت دید در شب کروکودیل را به مقدار قابل توجهی افزایش میدهد.
بدین ترتیب کروکودیل در شب نیز با همان قدرت روز شکار میکند. البته این موضوع اثری منفی نیز دارد، زیرا موقعیت مکانی کروکودیل را برای شکارچیان فاش مینماید و بدین ترتیب کروکودیلهای جوان بیشترین آسیب را از این قابلیت میبینند. بسیاری از شکارچیان کروکودیل، مانند انسانها، از همین نقطه ضعف در طول شب برای شناسایی کروکودیلها و شکار آنها استفاده میکنند. چشم کروکودیل در طول شب رنگی بسیار قرمز دارد و به راحتی مشخص است.
۹. اشک تمساح
اشک تمساح موضوع افسانههای بسیاری بوده است که بسیاری از آنها در سالهای اخیر به اثبات رسیدهاند. برای مثال نوعی فلج شدگی در صورت انسان وجود دارد که از آن با عنوان «اشکهای تمساح» یاد میشود. کایمنها و تمساحها هنگام غذا خوردن اشکی شیرهای و کفدار از چشم خود ترشح میکنند و دانشمندان بر این باورند که این موضوع در اثر تقلای این خزندگان هنگام غذا خوردن و تنفس تند آنها صورت میگیرد.
اشک تمساح از لحاظ ترکیبات درون آن با اشک انسان شباهت بسیاری داشته و به منظور مرطوب کردن و روغن کاری چشمها تولید میشود. بدین ترتیب اصطلاح اشک تمساح چه در معنای بیماری فلج صورت و چه ضربالمثلی که اشک دروغین به اشک تمساح اطلاق میشود نشان از شباهت اشک انسان و تمساح دارد. اینکه اشک تمساح هنگام غذا خوردن ایجاد میشود و اشکی دروغین است نیز نقش مهمی در اطلاق اشک ریختن دروغین انسانها به اشک تمساح دارد.
۸. کروکودیل کوتوله
کروکودیلها را به عنوان خزندگانی غولپیکر میشناسند که البته تا حدود زیادی نیز واقعیت دارد. کروکودیل آب شور بزرگترین خزنده زنده به شمار میآید در حالی که دیگر کروکودیلها اغلب طولی چند متری دارند. با این وجود در باتلاقهای آفریقا نوعی کروکودیل وجود دارد که نه تنها خیلی کوچک هستند بلکه حتی در مقایسه با برخی مارمولکها نیز جثه قابل توجهی ندارند. در مقایسه با کروکودیلهای قاتلی مانند کروکودیل آب شور یا کروکودیل رود نیل، این مینیکروکودیلها اغلب تنها تا ۱.۵ متر رشد کرده و وزن برخی از نمونههای بالغ آنها از ۱۸ کیلوگرم نیز فراتر نمیرود.
با این وجود این کروکودیلها بسیار تهاجمی بوده و به حیواناتی بسیار بزرگتر از خود نیز حمله میکنند. دندانهای آنان بسیار تیز و بلند بوده و سیستم دندانهایشان از دهانشان نیز فراتر میرود. برای دور نگه داشتن شکارچیان و جبران جثه کوچکشان، این نوع کروکودیل دارای صفحاتی شبیه زره روی پشت و سر خود است. با این وجود شکار برای مصارف غذایی توسط انسانها باعث کاهش قابل توجه جمعیت این نوع کروکودیل شده است.
۷. مینی تمساحهای در خطر انقراض چین
چین خانه دومین و کمتر شناختهشدهترین دو گونه تمساح امروزی است. در حالی که کروکودیلها انواع مختلفی داشته و از ۱۴ گونه زنده تشکیل شدهاند، تنوع زیستی تمساحها (alligator) بسیار کمتر است. تمساح چینی به عنوان تمساحی که برای انسان بسیار بیآزار و در مقابل شکارچیان دیگر به خوبی مسلح است شناخته شده و در طول تاریخ این کشور به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است. در گذشته تعداد زیادی از این خزندگان در چین وجود داشت، اما به دلیل دخالت انسانها اکنون در خطر انقراض قرار دارند.
طول این خزنده به ندرت به ۱.۵ متر میرسد، اما به دلیل ساختار بدنی محکم و قدرتمندش به خوبی در برابر شکارچیان طبیعیاش توانمند است. این نوع تمساح برخلاف تمساحهای آمریکایی و دیگر کروکودیلها، حتی در زیر شکم نیز دارای پولکهای محکمی است که از آن در برابر حمله شکارچیان محافظت میکند. حتی پلک بالایی آنها نیز دارای صفحاتی استخوانی است. رژیم غذایی تمساح چینی نیز متفاوت است و اگر چه ارتباطاتی بین این حیوان و اژدهای افسانهای وجود دارد، اما ساختار دندانی آن برای تغذیه از سختپوستانی مانند صدف و دیگر دو کفهایها مناسب است.
۶. کروکودیلهای نارنجی
در سال ۲۰۰۸، در آفریقای مرکزی نوعی کروکودیل بسیار منحصربهفرد مشاهده شد. در کشور گابن مشاهده شد که کروکودیلهای کوتولهای که در غارهای تاریک زندگی میکنند از خفاش و ملخ تغذیه کرده و پولکهای نارنجی رنگی دارند. آزمایشات ژنتیکی نشان داد که DNA این گونه با دیگر کروکودیلها متفاوت است. جالب اینکه مشخص شد این گونه در حال تبدیل شدن به یک گونه جدید بوده و محققان میتوانستند هر گام از این تغییر و تحول را مشاهده کنند. سرعت این جهش بسیار غیرمعمول بود، اما بدون شک از زیستگاه تاریک و انزواگراییشان نشأت میگرفت.
علت تغییر رنگ این نوع کروکودیل به مدفوع خفاشها بازمیگشت. خفاشها مدفوع خود را به درون آب انداخته که باعث تولید مقادیر زیادی اوره میشود، ماده شیمیایی که باعث برنزه شدن پوست کروکودیلها میشود. همچنین همین موضوع نارنجیتر بودن کروکودیلهای مسنتر را نیز توجیه میکند. موضوع از این قرار است که تنها کروکودیلهای جوانتر برای تولیدمثل به بیرون از غار میروند، زیرا به گیاهان در حال فساد برای تخمگذاری نیاز دارند، چیزی که در داخل غارها وجود ندارد.
۵. سرکوب کننده ویروس HIV
به گفته محققان، کلید درمان بیماری HIV و بیماریهای دیگر مقاوم به آنتی بیوتیک ممکن است در خون کروکودیلها نهفته باشد. در سال ۲۰۱۹ تحقیقی صورت گرفت که نتایج بسیار حیرتانگیزی داشت. کروکودیلها هنگام مبارزه جراحات کشندهای به یکدیگر وارد میکنند، اما علیرغم زندگی در آبهایی که پر از باکتریهای کشنده هستند، این زخمها به سرعت و بدون ایجاد مشکل جدی التیام مییابند. محققان که نسبت به این استقامت باکتریایی قابل توجه کنجکاو شده بودند به آزمایش نمونههای خونی کروکودیلها پرداخته و دو سرم تهیه کردند و در ادامه عوامل مرگباری را در این سرمها وارد نمودند.
این سرمها که به طور جداگانه از خون انسان و کروکودیل ساخته شده بودند در معرض ۲۳ نوع باکتری قرار گرفتند. نتایج نشان میداد که سرم انسانی میتواند تنها ۸ نوع باکتری را از بین ببرد، اما سرم کروکودیل به سرعت تمامی باکتریها را از بین برد، حتی باکتری مرگبار استافیلوکوکوس اورئوس. حتی این سرم توانست ویروس HIV را به مقدار قابل توجهی در خون انسان کوچک و تضعیف سازد. همچنین، زمانی که سلولهای انسانی در هنگام حضور خون کروکودیل با ویروس HIV آلوده شد، این ویروسها به سرعت سرکوب شدند.
۴. پولکهای روی بدن کروکودیل گرمای خورشید را پخش میکنند
سازشهای کروکودیلها با شرایط محیطی و اطرافشان پرشمار است و هر ویژگی قابل مشاهدهای که در آنها دیده میشود مزیتی قابل درک دارد، به ویژه فلسها یا پولکهایی که عموماً در میان این نوع خزندگان دیده میشود. پولکهای روی پشت این خزندگان در طول روز و زیر نور خورشید باعث گرم شدن رگهای خونی شده و علیرغم خونسرد بودن، باعث میشود که کروکودیلیها بتوانند در طول روز فعال و گرم باشند. این بدان معناست که بدن این خزندگان گرما تولید نمیکند و برای گرم نگه داشتن خود به منابع گرمایی محیطی نیازمند است.
این پولکها حاوی استخوانهایی شبیه قطعات عایق هستند که اوستودرم نامیده شده که مشخصترین آنها پولکهای برجسته روی پشت حیوان هستند. این پولکها پر از رگهای خونی بوده که شامل شبکهای بزرگ از مویرگها بوده که خون را در مسیر این پولکهای داغ شده به جریان انداخته، گرما را از خورشید گرفته و سپس این خون گرم را به دیگر نقاط بدن کروکودیل منتقل میکنند تا بدین ترتیب گرمای بدن او حفظ شود. در واقع این پولکها نقش صفحات خورشیدی را برای کروکودیل داشته که به آنها امکان میدهند در شرایط دمایی مختلف به فعالیت ادامه دهند.
۳. کروکودیلها میتوانند به شکل عمودی نیز حمله کنند
کروکودیلها در ظاهر بسیار سنگین و بدترکیب به نظر میرسند، اما در عمل میتوانند سرعتی صاعقهوار داشته باشند و با استفاده از پاهای عضلانی خود در هنگام تماس با زمین، به سرعت به سمت شکار خود حملهور شوند. بدین ترتیب حتی جانوران بزرگ و سریع نیز ممکن است در مقابله با کروکودیل غافلگیر شوند. یکی دیگر از نقاط قوت آنها از دم بزرگشان ناشی میشود که با فشار دادن آن به کف رودخانه میتوانند مقدار قابل توجهی به هوا بپرند.
کروکودیلها به یک سیستم بینایی دوچشمی شبیه انسانها و جغدها مجهز بوده و میتوانند با دقتی باورنکردنی و استفاده از انطباق نوری هدف، فاصله خود تا آن را به شکلی دقیق تخمین بزنند. در ادامه تکانهای دم سینوسیشان میتواند آنها را چندین متر به هوا پرتاب نماید. بارها دیده شده که کروکودیلهای آب شیرین در استرالیا به هوا پریده و خفاشهای بزرگ را در هوا شکار کردهاند.
۲. استفاده کروکودیل از ابزارها برای شکار همراه با فریب
استفاده جانوران از ابزارها باعث جلب توجه محققان شده است که نشان میدهد خط فاصل بزرگ میان انسان و دیگر گونههای جانوری چندان نیز بزرگ نیست. نخستیها، سگهای آبی و حتی حواصیلها از ابزارهای خاص برای اهداف مختلف استفاده میکنند، اما از آن جالبتر اینکه برخی از کروکودیلها نیز از ابزار اطرافشان استفاده هوشمندانه میکنند. محققان شاهد استفاده کروکودیلها از تکههای چوب برای گول زدن پرندگان و شکارشان بودهاند.
کروکودیلهای ماگر که در هند یافت میشوند مقداری چوب را روی بینی خود جمع کرده و سر خود را زیر آب نگه میدارند و جالب اینکه این موضوع تنها در فصل تخمگذاری پرندگان دیده میشود. وقتی که پرندگان با تصور یک لانه تازه شکل گرفته به این تکههای چوب جلب میشوند، کروکودیلها آنها را شکار میکنند. کروکودیلهای آمریکایی نیز در فصل تخمگذاری به همین روش شکار میکنند.
۱. کروکودیلها میتوانند از درختان بالا بروند
وقتی به جانوران درختزی فکر میکنید شاید کروکودیلها آخرین گونه جانوری باشند که به ذهنتان خطور نماید. اما کروکودیلها میتوانند تا نوک درختان بالا بروند. بر اساس تحقیقات دانشمندان در آفریقا، استرالیا و آمریکای شمالی و جنوبی، دست کم ۴ گونه کروکودیل در این مناطق میتوانند از درختان بالا بروند که کروکودیل آب شور و آب شیرین از آن جمله بودند. محققان بر این باورند که توانایی بالا رفتن از درختان علیرغم جسم ظاهراً بدقوارهشان، نشان از قدرت بالای بدنی این خزنده و توانایی انطباق آن با شرایط محیطی داشته و میتواند برای گرم نگه داشتن بدن در طول روز انجام گیرد.
در واقع در مناطقی که فضای کمتری برای آفتاب گرفتن در روی زمین وجود دارد، تعداد کروکودیلهایی که بالای درختان دیده میشوند بیشتر است. همچنین این قابلیت به کروکودیلهای امکان میدهد که شکارهای خود و حتی دشمنانشان را بهتر و بیشتر تحت نظر داشته باشند. کروکودیل نمیتواند از بالای درخت روی سر شکار خود بپرد، اما دید خوبی نسبت به آن پیدا کرده و میداند که چگونه آن را تعقیب کند.