ازدواج و موانع آن

برای تصمیم گیری درست در این خصوص، یک بار باید ارزش های زندگی خود را بررسی کنیم و جایگاه علم، ثروت، تشکیل خانواده و دیگر ارزش های خود را...

ازدواج و موانع آن

فرار از مسئولیت
یکی از دلایل اصلی تأخیر ازدواج که در بین دختران و پسران نیز مشترک است، فرار از مسئولیت است. واقعیت این است که در گذشته، فرزندان در خانۀ پدر و مادر، مسئولیت های مختلفی بر عهده می گرفتند. پسران دوشادوش پدران خود کار می کردند و دختران همراه مادران کارهای منزل را سامان می دادند. همین مسئله، منجر به آمادگی جوانان برای پذیرش مسئولیت می شد.
اما زندگی های امروزی به گونه ای است که دختران و پسران تا سنین بالاتر و به بهانه های مختلف، از قبول مسئولیت در منزل اجتناب می کنند و به نوعی، به این فراغت عادت کرده اند. لذا قبول مسئولیت برای آنان سخت تر است و سعی می کنند به بهانه های مختلف، ازآن رهایی یابند.
حقیقت این است که در وجود انسان، استعدادها و توانایی های بالقوۀ زیادی قرار گرفته است که بسیاری از این استعدادها، در دشواری ها و سختی ها بروز می یابد. خداوند متعال خطاب به انسان ها می فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْانِسَانَ فِی کَبَدٍ» [1]«همانا انسان را در رنج آفریدیم.»
این رنج و مشقت که در سرشت آدمی قرار گرفته است، دست مایۀ رشد انسان ها می شود و استعدادها و توانمندی های آنان را بروز می دهد. با نگاهی به زندگی شخصیت های بزرگ تاریخ، درخواهیم یافت که آنان با تحمل همین رنج ها و مشکلات، توانسته اند نام خود را بر تارک تاریخ ماندگار سازند. پس تحمل مسئولیت و مشکلات احتمالی در طول زندگی مشترک، منجر به رشد بیشتر ما خواهد شد.

سختگیری و توجه زیاد به مادیات
گاهی اوقات دختران بر اثر توجه زیاد به وضعیت مالی خواستگاران و وسواس فراوان برای داشتن بهترین وضعیت مالی در ابتدای زندگی، خود را از ازدواج سالم محروم می سازند. واقعیت این است که نیازی نیست در ابتدای زندگی، تمام لوازم مهیا باشد، خودرو و منزل خریده شود و تمام اسباب رفاه فراهم گردد. بخشی از شیرینی زندگی این است که دختر و پسر با کار و تلاش و به کمک یکدیگر، نیازهای خود را تأمین کنند و به تدریج رفاه خود را بیشتر سازند.
نگرانی برای تأمین آیندۀ مالی، نه تنها ایرادی ندارد، بلکه نشانۀ آینده نگر بودن و تدبیر دختران است؛ اما این نگرانی نباید به وسواس و زیاده خواهی منجر شود. تلاش برای ازدواج با فرد شایسته و با اخلاقی که حاضر باشد برای تأمین نیازهای خانواده، با جان و دل کوشش کند، برای تأمین سعادت ما کافی خواهد بود. واقعیت انکارناپذیر جامعۀ ما این است که ثروت و امکانات، خوشبختی نخواهند ساخت؛ بلکه صداقت در محبت است که شیرینی زندگی را تأمین می کند.
خداوند متعال به انسان ها وعده داده است که در صورت ازدواج البته با رعایت شروط و حدود اسلامی و با دوری از اسراف، نیازهای مالی خانوادۀ نوپا را تأمین می کند: «... إِن یکُونُوا فُقَرَاءَ یغْنِهِمُ اللهُ مِن فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»[2] «... اگر آنان تنگ دست باشند،خداوند آنان را از فضل خود بی نیاز خواهد کرد و خداوند گشایش گرِ داناست.»

مهریه؛ نشان صداقت یا پشتوانۀ مالی
یکی از برداشت های غلط موجود در جامعه این است که مهریه را پشتوانۀ مالی و ضامن حفظ و بقای خانواده محسوب می کنند. ریشۀ این برداشت ناصحیح در فاصله گرفتن از تعالیم نورانی اسلام است. مهریه سنتی است که در اسلام واجب شده است؛ پس لازم است شروط آن را نیز از خود اسلام جویا شویم. خداوند متعال در قرآن مجید خطاب به مردان می فرماید: «وَ آتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً» [3]«مهر زنان را همانند عطیه ای الهی به آنان بپردازید»
«صدقاتهن» جمع «صداق» به معنی مهر است. «نحلة» در لغت به معنی بخشش و عطیه آمده است. بنابراین تفسیر آیه چنین خواهد شد: «مهر را که یک عطیۀ الهی است و خدا به خاطر اینکه زن حقوق بیشتری در اجتماع داشته باشد و ضعف نسبی جسمیاو از این راه جبران گردد، به او عطا کرده، به طور کامل اعطا کنید.»[4] طبق آیۀ شریفه، مهریه هدیۀ مرد به همسرش و نشانۀ صداقت مرد در علاقه و دوستی به همسر است.[5]
خداوند حکیم، مهریه را نه عامل حفظ زندگی و نه پشتوانۀ اقتصادی، بلکه نشانۀ صداقت محبت قرار داده است. پس چه نیکوست در طلب هدیه، توقع زیادی نداشته باشیم و فرصت ازدواج های شایسته را به بهانۀ میزان مهریه از دست ندهیم.

ادامۀ تحصیل
یکی دیگر از موانع جدی ازدواج دختران، تمایل به ادامۀ تحصیل است. بسیاری از دختران برای تکمیل مدارج علمی خود، فرصت ازدواج های شایسته را از دست می دهند و ازدواج خود را تا سنین بالاتر به تأخیر می اندازند.
برای تصمیم گیری درست در این خصوص، یک بار باید ارزش های زندگی خود را بررسی کنیم و جایگاه علم، ثروت، تشکیل خانواده و دیگر ارزش های خود را مشخص کنیم. توجه کنیم با افزایش سن، عاطفۀ زنانه که سرمایۀ اصلی ما در حفظ خانواده و تربیت فرزنداناست، رو به کاهش می گذارد و شور و نشاط زندگی در ما کاهش می یابد.
بدون شک قادر خواهیم بود با برنامه ریزی صحیح و مدیریت مناسب زمان، پس از ازدواج نیز به طور شایسته به تحصیل خود ادامه دهیم و در کنار نقش همسری و مادری، مراتب علمی را نیز یکی پس از دیگری طی کنیم. پس همان گونه که امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: «ازدواج کنید؛ زیرا پیامبر خدا فرمود: هر که دوست دارد از سنت من پیروی کند، ازدواج کردن از سنت من است.»[6]
 

منبع: کتاب کلبة آرامش؛ جایگاه و نقش مادر درخانواده، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی

------------------------------
پی نوشت ها:
[1]- بلد:۴.
[2]- نور: ۳2.
[3]- نساء:4
[4]- تفسیر نمونه، ج3، ص533.
[5]- تفسیر نور، ج۲، ص۲۴۲ .
[6]- کافی، ج۵، ص932 ، حدیث۵؛ بحارالانوار، ج۱۰3 ، ص821، حدیث10.