جنگل های بارانی آمازون در آتش می سوزد، با سریع ترین سرعت از سال ۲۰۱۳ تاکنون که برای اولین بار آتش سوزی های این منطقه از زمین مورد بررسی سیستماتیک قرار گرفت. بزرگ ترین جنگ بارانی کره زمین در هشت کشور آمریکای جنوبی واقع شده و ۴۰ درصد از خاک این قاره را در بر می گیرد، منطقه ای برابر با یک سوم مساحت ایالات متحده. بیش از ۳۰ میلیون نفر در آمازون زندگی می کنند که خانه جمعیت بزرگی از پستانداران، پرندگان، دوزیستان و  خزندگان است که اغلب آن ها بومی این منطقه بوده و تنها در جنگل های آمازون یافت می شوند. جالب تر این که در جنگل های آمازون هر دو روز یک نوع گیاه یا جانور تازه کشف می شود.

جنگل آمازون حدود ۲۰ درصد از اکسیژن کره زمین را تولید می کند به همین دلیل به آن ریه های زمین گفته می شود. یک آتش سوزی جهنمی در جنگل های آمازون یک دو سوم آن در خاک برزیل رخ داده، اکوسیستم بزرگ این جنگل بارانی را تهدید کرده و کل جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به خاطر این تاثیرات مخرب و نقشی که چنین آتش سوزی عظیمی در تغییرات اقلیمی خواهد داشت بسیاری از کشورهای جهان برای خاموش کردن آن به کمک برزیل شتافته اند. از آغاز سال ۲۰۱۹ تاکنون بیش از ۷۲٫۸۴۳ مورد آتش سوزی در برزیل رخ داده که بیش از نیمی از این موارد در منطقه آمازون رخ داده است. بدین ترتیب هر دقیقه  مساحتی به اندازه یک و نیم زمین فوتبال از جنگل های آمازون طعمه حریق شده و از بین می رود. افزایش ۸۰ درصدی جنگل زدایی در یک سال اخیر نسبت به سال گذشته نیز بر وخامت اوضاع در جنگل آمازون افزوده است.

بدلیل آتش سوزی گسترده اخیر در آمازون، دود آسمان بیش از نیمی از کشور برزیل را پوشانده و حریق به بخش هایی از آمازون در کشورهای مجاور مانند پرو، بولیوی و پاراگوئه نیز سرایت کرده است. حتی شهروندان سائو پائولو که ۱٫۷۰۰ مایل با محل آتش سوزی ها فاصله دارند نیز دود ناشی از حریق در جنگل های آمازون را استنشاق می کنند. کشاورزان و دامداران همواره برای پاک کردن زمین ها و ایجاد مرتع و زمین کشاورزی این جنگل ها را آتش می زنند و آتش سوزی اخیر نیز به احتمال فراوان منشا مشابهی دارد. آن ها فصل خشک را برای این حریق های عمدی انتخاب می کنند و همین موضوع تایید می کند که آتش سوزی بزرگ این روزها نیز توسط این افراد و به منظور ایجاد مرتع صورت گرفته است. اما در مورد جنگل آمازون چه می دانیم؟ برای پاسخ هایی باور نکردنی به این سوال با ادامه مطلب همراه باشید.

جنگل آمازون که با نام آمازونیا (Amazonia) نیز شناخته می شود با مساحت ۵٫۵۰۰٫۰۰۰ کیلومتر مربع در آمریکای جنوبی واقع شده و به دلیل وسعت قابل توجهش بخش هایی از خاک ۹ کشور را در این منطقه پوشانده اگر چه بزرگ ترین بخش آن در کشور برزیل است. آب و هوای این منطقه استوایی با شرایط گرم، مرطوب و بارانی است. اکوسیستم جنگل های بارانی برای سلامت سیاره زمین بسیار حیاتی است زیرا نقش عمده ای در تثبیت شرایط اقلیمی دارد.

۱- جنگل بارانی آمازون بیش از نیمی از جنگل های بارانی باقیمانده سیاره زمین را تشکیل می دهد

آمازون بزرگ ترین جنگل بارانی کره زمین است. تنها ۶ درصد از سطح کره زمین از جنگل های بارانی پوشیده شده و بیش از نیمی از این مساحت متعلق به جنگل آمازون است.

۲- آمازون بخش هایی از مساحت ۹ کشور را به خود اختصاص داده است

آمازون بخش های بزرگی از کشورهای برزیل، پرو، کلمبیا، ونزوئلا، اکوادور، بولیوی، گینه، سورینام و گینه فرانسوی را در بر گرفته است. حدود ۶۰ درصد از جنگل آمازون در برزیل واقع شده و پرو با ۱۳ و کلمبیا با ۱۰ درصد در رتبه های بعدی قرار دارند.

۳- آمازون یک اکوسیستم بسیار غنی دارد

هیچ اکوسیستم دیگری در جهان از لحاظ تنوع و پیچیدگی گونه های جانوری و گیاهی با آنچه در آمازون است قابل مقایسه نخواهد بود. این جنگل ها دستکم ۱۰ درصد از تنوع زیستی شناخته شده جهان را در خود جای داده و خانه بیش از ۱۶٫۰۰۰ گونه درخت مختلف، ۲٫۵ گونه حشره، ۴۰٫۰۰۰ گونه گیاه، ۲٫۲۰۰ گونه ماهی، ۱٫۳۰۰ گونه پرنده، ۴۲۷ گونه پستاندار، ۴۳۰ گونه دوزیست و ۳۸۰ گونه خزنده است که همگی در این منطقه زندگی می کنند.

۴- جنگل زدایی در آمازون به شکل گسترده ای صورت می گیرد

در نمای هوایی از جنگل آمازون متوجه خواهید شد که وسعت این جنگل بارانی با سرعتی ترسناک در حال کاهش است. کارشناسان برآورد کرده اند که در ۴۰ سال آینده، اثری از این جنگل بارانی نخواهد ماند اگر راهی برای متوقف کردن جنگل زدایی در این منطقه پیدا نشود. هر دقیقه ۱٫۵ هکتار از مساحت این جنگل کاسته می شود.

۵- یک چهارم ترکیبات دارویی که اکنون در کشورهای غربی استفاده می شود از جنگل آمازون نشأت می گیرند

در حال حاضر، ۱۲۰ نمونه دارویی از گیاهان گرفته شده و ۷۰ درصد از این گیاهان که دارای ترکیباتی مقاوم در برابر سلول های سرطانی هستند در جنگل های آمازون یافت می شوند. برخی بر این باورند که درمان بیماری سرطان نیز باید در جنگل های آمازون جستجو شود.

۶- درختان و گیاهان آمازون بیش از ۲۰ درصد اکسیژن زمین را تولید می کنند

با توجه به مساحت قابل توجه آمازون، این منطقه جنگلی بیش از ۲۰ درصد اکسیژن کره زمین را تولید می کند که باعث شده به آن لقب ریه های زمین داده شود. فضای سبز موجود در آمازون دی اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل کرده و در اتمسفر رها می سازد.

۷- حدود ۵۰ قبیله بومی با زبان و فرهنگ خاص خود در جنگل های آمازون زندگی می کنند

بیش از ۵۰ قبیله و جماعت بومی در جنگل های آمازون زندگی می کنند که هیچ تماسی با دنیای خارج از جنگل نداشته اند که بیشترین تعداد این قبایل در جنگل های آمازون واقع در برزیل قرار دارند. اکثر این قبایل در یک نقطه خاص ساکن نبوده و اغلب از نقطه ای به نقطه دیگر کوچک می کنند. آن ها قبایلی شکارچی و گرد آورنده هستند که دائماً در حال کوچ هستند.

۸- این جنگل خانه جانوران بسیار خطرناکی است

از خزندگان زهرآگین تا جانوران شکارچی، جنگل آمازون خانه مخلوقات بسیار خطرناکی است. در واقع برخی از این گونه های جانوری مانند قورباغه دارت سمی آنقدر سم در بدن خود دارد که برای کشتن ۱۰ انسان بالغ کافی است. خطرناک ترین گونه های جانوری آمازون عبارتند از آناکوندای سبز، قورباغه دارت سمی، عنکبوت آواره برزیلی، جگوار، مارماهی الکتریکی، مار زنگی آمریکای جنوبی، مورچه گلوله ای و ماهی پیرانای شکم قرمز.

۹- صدها گونه جانوری و گیاهی در خطر انقراض در جنگل آمازون زندگی می کنند

در حدود ۱۳۷ گونه گیاهی، جانوری و حشره ای هر روزه در جنگل های آمازون از بین می روند که نتیجه توسعه صنعت الوار و مزرعه داری در منطقه است. هیچ عاملی به اندازه فعالیت های انسانی باعث انقراض گونه های جانوری و گیاهی در این منطقه نشده است.

۱۰- رودخانه آمازون بزرگ ترین رودخانه جهان است

جنگل های بارانی آمازون همچنین رودخانه بزرگ آمازون را در خود جای داده اند که از لحاظ حجم بزرگ ترین روزدخانه جهان و از لحاظ طول دومین رودخانه بلند جهان است. این رودخانه دارای ۱۷ شاخه و انشعاب است که هر دقیقه ۵۵ میلیون گالن آب را به دریای آتلانتیک می ریزند.

۱۱- کف جنگل آمازون کاملاً تاریک است

سطح جنگل آمازون مانند یک سایبان بزرگ یکدست است که از برگ درختان تشکیل شده و بخش قابل توجهی از نور آفتاب را از ورود به داخل جنگل باز می دارد. تنها یک درصد از نور آفتاب به کف جنگل می رسد. این سایبان درختی همچنین سرعت بارش باران را نیز کند می کند به نحوی که قطرات باران پس از ده دقیقه به زمین می رسند.

۱۲- از هر ۵ گونه پرنده و ماهی جهان یک مورد در آمازون زندگی می کند

۱۰ درصد از گونه های زیستی جهان و ۲۰ درصد از پرندگان شناخته شده جهان در آمازون زندگی می کنند. بدین ترتیب جنگ آمازون خانه گونه های جانوری و گیاهی بسیار بیشتری نسبت به هر اکوسیستم دیگری روی کره زمین است. گفته می شود تعداد مورچه هایی که زیر یک بوته واحد در جنگل آمازون زندگی می کنند بیشتر از تمام تعداد مورچه هایی است که در جزیره بریتانیا یافت می شوند.

۱۳- کشاورزی در جنگل های بارانی آمازون به صرفه نیست

بیشتر خاک جنگل های آمازون غیر حاصلخیز و فاقد قابلیت کشاورزی است به همین دلیل ساکنان بومی آن همواره در حال کوچ هستند. خاک این منطقه به شدت نازک و فاقد املاح و ریزمغذی های حیاتی است. اما علیرغم این موضوع جنگل های بارانی انبوه در خاکی که فاقد مواد معدنی است به سرعت رشد می کنند.

۱۴- تنها ۳ درجه افزایش در دمای کره زمین می تواند باعث از بین رفتن ۷۵ درصد از مساحت جنگل آمازون شود

تغییرات اقلیمی و افزایش دمای کره زمین باعث شده کارشناسان به این نتیجه برسند که در صورت تداوم شرایط کنونی، تا ۱۰۰ سال دیگر هیچ اثری از جنگل آمازون باقی نماند.

۱۵- جنگل آمازون برای رویش به غبارهای حاوی فسفر نیاز دارد

غبار حاوی فسفری که دائماً از صحرای آفریقا و از روی اقیانوس آتلانتیک توسط باد حمل می شود برای تداوم حیات گیاهان در جنگل بارانی آمازون حیاتی است. فسفر یک ترکیب حیاتی بوده و مانند کود عمل می کند که گیاهان جنگل آمازون به شدت برای رشد به آن وابسته اند.

۱۶- در سال های گذشته به دلیل بریدن درختان، بیش از ۲۰ درصد از مساحت این جنگل کاسته شده است

همه چیز با ساخت آزادراه بین آمازونی آغاز شد که راه را برای بریدن الوار و دیگر فعالیت های مخرب مانند شکار غیرقانونی حیات وحش و جنگل زدایی برای کشاورزی و دامداری و اسکان اجتماعات جدید باز کرد.

۱۷- درخت کاپوک بلندترین درخت آمازون است

درخت کاپوک می تواند تا ۲۰۰ فوت (بیش از ۶۰ متر) رشد کند و به همین دلیل روی دیگر گیاهان و درختان جنگل آمازون سایه افکنده است.

۱۸- بیش از ۸۰ درصد از غذاهایی که در جهان مصرف می شوند از جنگل های آمازون می آیند

بیش از ۳٫۰۰۰ نوع میوه که در جنگل های آمازون یافت می شوند قابل خوردن هستند؛ از جمله آووکادو، نارگیل، پرتقال، لیمو، گریپ فروت، آناناس و مانگو. بخش قابل توجهعی از سبزیجات و گونه های خوراکی نیز ابتدا در آمازون یافت شده اند.