پرهیز از سخن چینی از همکاران

امام محمد باقر علیه السلام فرمودند: بهشت بر اشخاص فتنه گر و سخن چینِ آشوب طلب حرام است.

پرهیز از سخن چینی از همکاران

یکی از آسیب ها ی محیط اداری سخن چینی کارمندان از یکدیگر و به تعبیر امروزی زیر آب زنی کارمند از همکارش نزد سایر کارمندان و مدیر اداره است. یکی از آفات زبان که که در اخلاق اسلامی از رذایل اخلاقی به شمار می رود سخن چینی یا نمّامی است. سخن چینی غالبا به این گفته می شود که سخن کسی را که پشت سر دیگری گفته به وی باز گوید، مثلا بگوید فلانی درباره تو چنین و چنان گفت؟ یا نسبت به تو چنین و چنان کرد، و بدین سان نوع خاصی از افشاء سر و پرده دری و متضمن فساد یا بدگوئی و سعایت است .1 از نظر روایات اسلامی سخن چینی بدترین نوع تعامل با اطرافیان است. همانگونه که امام صادق (ع) می فرماید: «از بزرگ ترین انواع جادو، سخن چینى است؛ زیرا با میان دوستان جدایى مى افتد، دوستان یکدل با هم دشمن مى شوند، به واسطه آن خون ها ریخته مى شود، خانه ها ویران مى گردد و پرده ها دریده مى شود. سخن چین، بدترین کسى است که روى زمین راه مى رود.(1)

در حدیثى از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل شده که ایشان درباره جایگاه سخن چینان نزد خدا فرموده است: «محبوب ترین شما نزد خداوند کسانى هستند که در میان مردم الفت و دوستى ایجاد مى کنند و خودشان نیز محبت و دوستى را پذیرا مى شوند و مبغوضترین شما نزد خداوند کسانى هستند که سعى در سخن چینى دارند، و در میان دوستان جدایى مى افکنند».(انَّ احَبَّکُمْ الَى اللَّهِ الَّذِینَ یُؤْلَفُونَ وَ یَأْلِفُونَ وَ انَّ ابْغَضَکُمْ الَى اللَّهِ الْمَشَّائُونَ بِالَنمِیمَةِ، الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْاخْوانِ)(2).

از مجموع این احادیث به خوبى استفاده مى شود که نمامى و سخن چینى از گناهان کبیره و بسیار خطرناک و سبب خسران و زیان دنیا و آخرت است کسانى که مرتکب این کار شوند و در میان دوستان و خانواده ها جدایى افکنند هرگز روى بهشت را نخواهند دید، مگر این که توبه کنند.

اکنون این سوال مطرح می شود که زمانی که یک کارمند از دیگری سخن چینی می کند چگونه باید با او برخورد کرد، مثلا بعضی ازکارمند ها زیر آب کارمندهای دیگر را می زنند در این صورت وظیفه مدیر یا کارمندی که سخن او را می شنود، چیست آیا باید حرف او را باور کند یا باید کاملا آن را رد کند؟ از دیدگاه روایات اسلامی هنگام رویارویى با اشخاص سخن چین، باید نکات زیر رعایت گردد:

1. به سخن چین نباید روى خوش نشان داده، بلکه باید با او چنان برخورد کنید. که به خود اجازه ندهد، حرف دیگران را پیش شما نقل کند. در غیر این صورت، شریک جرم او شده، او را در کارش تشویق کرده اید. این را هم باید دانست که سخن چین همان طور که سخن دیگران را نزد ما افشا می کند، سخن ما را نیز پیش دیگران بر ملا می سازد . 2 او را نهى از منکر کنیم و زشتى کارش را به او گوشزد نموده، نصیحتش کنیم . 3 در صورتى که بر کار خود اصرار ورزد او را از خود دور کنیم . 4 با اعتماد به سخن او، نسبت به دیگران بدگمان نشویم.

علی کفشگر فرزقی

منبع: اخلاق کارمندی از دیدگاه قرآن و روایات،محمد خامه گر، ص 109