کوه سلطان از مجموعه کوههای چهل چشمه است و از توابع روستای شاه قلعه است. کوه سلطان بلندترن کوه چهل چشمه است و مسیر رویایی و سبز پوش دارد. از روستای نرگسله حدود ۴ ساعت پیاده روی لازم است تا به این کوه رویایی رسید. این کوهستان رویایی در مکانی بکر و دیدنی قرار دارد که تاکنون مقصد گردشگران نبوده و گمنام باقی مانده است.
این کوه در ۵۳ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سقز قرار گرفته است و در سمت جنوب شرقی آن شهرستان دیواندره و در جنوب غربی چهل چشمه شهرستان مریوان قرار دارد. کوه چهل چشمه با ارتفاع ۲۱۳۷ متر از سطح آب های آزاد به عنوان مرتفع ترین کوه استان کردستان شناخته می شود.
این کوه دارای آبشارها و چشمه های بسیار زیبایی است و وجه تسمیه آن نیز حکایت از وجود چهل چشمه آب دارد. این کوه در منطقه “خورخوره” از شهرستان دیواندره قرار دارد و منطقه ای سردسیر و برف گیر است. در این کوه می توان در تمامی سال برف را مشاهده کرد. این کوه یکی از سرچشمه های رودخانه جغاتو (جغتو) و سپید رود است و دارای چشمه سارهای فراوان و دامنه های سرسبز و زیبا است.
این مجموعه عظیم کوهستانی صدها گونه گیاهی دارویی بی نظیر را در خود جای داده است، از جمله: سولان یاگل پامچال، کاشمه، لووشه، پسل یا کول، سموور، ریواس، منی، سووره بنه، گونی، کنیوال، پیچک، برزا، سنوبر، قیتران، بنفشه، سالمه و … و اینگونه یکی از کم نظرترین مجموعه گل و گیاه را در ایران به وجود آورده است.
از رودخانه های بسیار مهم این منطقه می توان به قزل اوزن که به سفید رود می ریزد و یکی از شاخه های سیروان که به دریای عمان می ریزد و همچنین رودخانه خورخوره که به سد بوکان می ریزد اشاره کرد.
مجموعه کوه های چهل چشمه شامل حدود بیست قله دیگر می باشد. از جمله: شاه نشین در چهل چشمه، دالاش، دوبرار، کوه سلطان، کوه باینچوب، کوه افراسیاب، کوه کانی میران، کوه هزار میرگ، باشورتی و کوه کل کوژ با ارتفاعات گوناگون. خود قله چهل چشمه یا شاه نشین دارای یال های متعددی می باشد، از جمله: کل با یا یال مله که وه، یال کانی زلیخا یا قولی زلیخا، یال گاوه لال، یال برده قبله، یال شاه نشین، یال کال کالی، یال دلو، یال ئه ستیره ره ش (حوض سیاه).
در تمام جبهه های این منطقه چشمه های فراوانی وجود که که معروف ترین و پرآب ترین چشمه آن کانی چاو ره ش نام دارد که در ضلع جنوب شرقی آن قرار دارد.
از ییلاق های چهل چشمه می توان از ییلاق قولنگ احمد خدر در منطقه شمال شرق دیواندره، ییلاق میکائیل کویره، هوار یا ییلاق کانی چاوره ش، ییلاق جمین، ییلاق کانی زلیخا و در آخر ییلاق مصطفی خان نام برد.
از جانداران این منطقه می توان به خرس، گرگ، روباه، خرگوش، کبک کوهی، مارهای فراوان و گراز اشاره نمود.
از روستاهای اطراف چهل چشمه می توان به اسحاق آباد، بست، کا نعمت، سوله، نرگسله و درهوان اشاره نمود. از مسیرهای معمول برای فتح این کوه می توان به سه مسیر اسحاق آباد، بست و درهوان اشاره نمود. لازم به ذکر است که در نزدیکی روستای بست یک پناهگاه جهت استفاده کوهنوردان احداث گردیده است.
در این مجموعه به دلیل مسیرهای پر شیب و دره های بهمن گیر آن در زمستان بسیار خطرناک می باشد و جهت صعود به آن باید حتما از راهنماها و کوهنوردان آشنا به مسیر منطقه استفاده نمود.
کوه سلطان آغزه تو : کوه بلندی است در سلسله کوههای چهل چشمه به اسم صحابه ای است که گویا کشته شده ودر بلندی هما کوه دفن شده اند. | تگ
در بخش مرکزی شهرستان سنندج دو رشته کوه ازکوه معروف و مرتفع چهل چشمه منشعب می گردد .
