وب‌سایت یک‌پزشک - علیرضا مجیدی: آیا باید از یک پزشک، صرفا «پزشکی» را انتظار داشت؟ شاید دغدغه‌ها و مشغله‌هایی که این روز‌ها پزشکان دارند، ما را تشویق کند که به این سؤال پاسخ مثبت دهیم. اما مروری بر تاریخ نشان می‌دهد که همواره پزشکان در عرصه‌های دیگر علوم و هنر هم فعالیت چشم‌گیری داشته‌اند و در بسیاری از موارد فراتر از تأثیر‌گذاری‌شان بر بهداشت و سلامت جامعه توانسته‌اند، نقش‌های اساسی دیگری هم ایفا کنند.
جستجویی اندک در مورد فعالیت‌های غیرپزشکی پزشکان، لیستی طولانی از نام پزشکانی را در اختیار ما می‌نهد که در عرصه‌های دیگر فعال بوده‌اند. در این نوشته مروری مختصر داریم بر تعدادی از پزشکانی که وارد دنیای سیاست شده‌اند:
بشار اسد
بشار اسد رئیس جمهور جمهوری عربی سوریه و پسر رئیس جمهور سابق سوریه، حافظ اسد. بشار اسد از دانشکده پزشکی دمشق فارغالتحصیل شد و در لندن موفق به طی دوره تخصصی چشم‌پزشکی شد. در ابتدا برادر بزرگ‌تر بشار اسد، نامزد جانشینی حافظ اسد بود، ولی مرگ زودهنگام برادر بزرگ‌تر در یک تصادف اتوموبیل در سال ۹۴، بشار اسد را به عنوان جانشین آینده حافظ اسد مطرح کرد. وی بعد از مرگ پدرش در سال ۲۰۰۰، رئیس‌جمهور سوریه شد.
سید ابراهیم جعفری
سید ابراهیم جعفری متولد کربلا، نخست‌وزیر سابق عراق در دولت انتقالی عراق بعد از انتخابات ژانویه ۲۰۰۵، فارغالتحصیل از دانشکده پزشکی موصل. در سال ۱۹۸۰ عراق را ترک کرد تا به جنبش مبارزه علیه صدام بپیوندد، وی به نرم سخن گفتن و استفاده از عباراتی از ادبیات کلاسیک و عرب در سخنان خود مشهور است.
ایاد علاوی
ایاد علاوی نخست وزیر سابق عراق و رهبر جنبش وفاق ملی. ایاد علاوی که پس از سرنگونی رژیم صدام حسین در سال ۲۰۰۳ از سوی نیرو‌های امریکایی به عنوان یکی از اعضای ۲۵ گانه «مجلس الحکم» شورای حکومت انتقالی عراق انتخاب شده بود، به سمت نخست وزیر و اولین رئیس دولت عراق پس از صدام حسین برگزیده شد و قدرت را از پل برمر حاکم امریکایی عراق تحویل گرفت و تا هنگام پیروزی ائتلاف عراق واحد در انتخابات پارلمانی و معرفی ابراهیم جعفری به عنوان نخست وزیر جدید عراق این سمت را بر عهده داشت. وی در دانشکده پزشکی بغداد، به تحصیل طب پرداخت.
سالوادور آلنده
سالوادور آلنده متولد ۲۶ جولای ۱۹۰۸، وی از نوامبر ۱۹۷۰ تا زمان مرگش در کودتای پینوشه در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳، رئیس‌جمهور شیلی بود. وی در سال ۱۹۳۳ موفق به کسب مدرک پزشکی از دانشگاه شیلی شد. آلنده در سال ۱۹۳۰ برای یک دوره وزیر بهداشت شیلی شده بود.
امیلو آلوارز مونتالوان
امیلو آلوارز مونتالوان متولد ۳۱ جولای ۱۹۱۹٫ وی در سال ۱۹۶۶ دوزیر امور خارجه نیکاراگوئه شد، در سال ۱۹۴۶ مدرک پزشکی عمومی خود را از دانشگاه شیلی گرفت و در سال ۱۹۴۹ دوره چشم‌پزشکی خود را در دانشگاه بوینس آیرس به اتمام رساند. مونتالوان در بسیاری از مؤسسات تحقیقاتی در نقاط مختلف دنیا مانند پاریس، لندن، بریتانیا و نیویورک به تحقیق مشغول بوده است.
آرنولفو آریاس
وی در سال ۱۹۰۱ در پنونوم، مرکز یکی از استان‌های پاناما به دنیا آمد و در سال ۱۹۸۸ در میامی فلوریدا از دنیا رفت. آریاس، ۳ دوره رئیس‌جمهور پاناما شد، ولی هیچ گاه نتوانست دوره ریاست جمهوری خود را به اتمام برساند چرا که در هر ۳ دوره با کودتای نظامی از کار برکنار شد. سومین دوره ریاست جمهوری وی در سال ۱۹۶۸ تنها دو هفته طول کشید. وی دوره پزشکی عمومی و دوره تخصص جراحی خود را در دانشگاه هاروارد طی کرد و بعد‌ها در روانپزشکی، بیماری‌های زنان و بیماری‌های غدد درون‌ریز به ادامه تحصیل پرداخت.
میشل باشلت
وی رئیس‌جمهور فعلی شیلی است. در واقع او نخستین زنی است که توانسته در تاریخ شیلی به چنین مقامی برسد. در انتخابات سال ۲۰۰۶ شیلی وی با کسب ۵۳٫۵% آرا توانست رقیب ثروتمند و توانمندش سباستین پینه‌را را پشت سر بگذارد. با وجود اینکه باشلت علاقه داشت به تحصیل جامعه‌شناسی و اقتصاد بپردازد با تشویق پدرش پزشک شد. وی یک جراح، پزشک اطفال و اپیدمیولوژیست است و مطالعاتی در استراتژی نظامی هم دارد. ایشان در دولت ریکاردو لاگوس، وزیر امور خارجه و وزیر بهداشت هم بوده است. در سال ۲۰۰۶، مجله فوربس وی را در لیست قدرتمندترین زنان دنیا قرار داد.
علی اکبر ولایتی
علی اکبر ولایتی متولد شمیران، سیاستمدار و پزشک متخصص اطفال. وی در حال حاضر مشاور امور بین‌الملل مقام رهبری است. دکتر ولایتی ۱۶ سال وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بوده است، یعنی از سال ۱۹۸۱ تا سال ۱۹۹۷٫ به این ترتیب وی طولانی‌ترین دوره تصدی وزارت امور خارجه را در تاریخ ایران داشته است.
وی ۴ دوره وزیر امور خارجه بوده است که ۲ دوره را در دولت مهندس میرحسین موسوی و دو دوره را در دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی طی کرده است. دکتر ولایتی در سال ۱۹۷۱، دوره پزشکی عمومی خود را در دانشگاه تهران به پایان رسانید و پس از آن به تحصیل طب اطفال در دانشکده پزشکی جان هاپکینز پرداخت و در سال ۱۹۷۴ در این رشته فارغالتحصیل شد.
سیدمحمدرضا خاتمی
سید محمد رضا خاتمی متولد اردکان و برادر سید محمد خاتمی پنجمین رئیس جمهور ایران. او نخستین دبیرکل حزب مشارکت یکی از احزاب اصلاح‌طلب ایران بوده است. ایشان در انتخابات مجلس ششم با آرای بالا به عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد. دکتر خاتمی یک نفرولوژیست است.
مصطفی معین
مصطفی معین متولد ۱۱ فروردین ۱۳۳۱ در نجف‌آباد، فوق تخصص آلرژی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص بیماری‌های کودکان از دانشگاه شیراز. کاندیدای نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران پزشک و سیاستمدار ایرانی با سابقه ۱۰ ساله وزارت علوم ۱۳۶۸-۱۳۷۲ و ۱۳۷۶-۱۳۸۲ که اولین دوره در دولت اول هاشمی و دومین دوره در دولت خاتمی بوده است.
تبر وازکز
تبر وازکز Tabaré Vázquez رئیس جمهور سابق اروگوئه از مارس ۲۰۰۵ وی متولد مونته‌ویدئو و یک انکولوژیست است.
ماهاتیر محمد
ماهاتیر محمد نخست وزیر سابق مالزی از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳ وی رهبری مالزی را در زمان رشد و جهش سریع اقتصادی به عهده داشت، از طرف پدری اصلیتی هندی دارد. وی در دانشکده پزشکی کینگ ادوارد ۷ در سنگاپور، به تحصیل پزشکی پرداخت.
ارنستو چه‌گوارا
وی در سال ۱۹۲۸ در روزاریو آرژانتین به دنیا آمد، در سال ۱۹۴۸ وارد دانشکده پزشکی بوینس آیرس شد و در همین دانشگاه تحصیلات خود را به اتمام رساند. از چه‌گوارا به عنوان یک انقلابی ضد امپریالیسم آمریکا یاد می‌شود که رهبری بسیاری از مبارزات آزادی‌طلبانه را در آمریکای لاتین به عهده داشت. وی دوست بسیار نزدیک فیدل کاسترو رهبر کوبا محسوب می‌شد و تا زمان دستگیری و اعدام توسط نیرو‌های ویژه بولیوی و عوامل سیا به مبارزات خود ادامه داد.
فرانسیس دوالیه
فرانسیس دوالیه رئیس جمهور هائیتی از ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۴. وی در سال ۱۹۰۷ در پورتو پرنس به دنیا آمد و در ابتدا به عنوان یک پزشک در مناطق روستایی مشغول به کار شد. از تلاش وی در این دوران در مبارزه با تیفوس و سایر بیماری‌های واگیر، به نیکی یاد می‌شود. بعد از انتخابات سال ۱۹۵۷ خود را رئیس جمهور مادام‌العمر هائیتی معرفی کرد و با دیکتاتوری نظامی و تقویت تشکیلات غیررسمی شبه‌نظام به سرکوب مخالفان خود پرداخت، طوری که از دوران رهبری وی به عنوان یک دوره پر از اختناق و استبداد یاد می‌شود.
ایمان الظواهری
وی در سال ۱۹۵۱ در حومه شهر قاهره به دنیا آمد، پدر وی یک داروساز و از یک خانواده دانش‌‍‌پرور و عمدتا پزشک بود. در سال ۱۹۷۸ تحصیلات پزشکی خود را در رشته جراحی در دانشگاه قاهره به پایان رساند. الظواهری از سال ۱۹۹۸ به گروه القاعده پیوست، وی یکی از رهبران اصلی القاعده است و مدت‌ها پزشک شخصی اسامه بن لادن بوده است.
جسلینو د الیویرا رئیس جمهور برزیل از ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۱٫
سان یات سن
سان یات سن از وی به عنوان بنیان‌گزار چین مدرن یاد می‌شود. سان یات سن، نخستین رئیس جمهور موقت چین بعد از تشکیل جمهوری چین در سال ۱۹۱۲ بود. وی یکی از نخستین دانش‌آموختگان پزشکی دانشکده پزشکی هنگ‌کنگ
بود.
ژان میشل دوبرنارد
نام وی که با بسیاری از اولین‌های عالم پزشکی همراه است، بیشتر از آنچه باید در پزشکی شناخته شود، در دنیای سیاست مشهور است. او اولین ”اولین” خود را در سال ۱۹۷۶ رقم زد، یعنی وقتی که اولین پیوند پانکراس اروپا را انجام داد. ۹ سال بعد او اولین دست را در جهان پیوند زد. وی در سال ۲۰۰۰ برای اولین بار در جهان دو اندام فوقانی برای یک فرد از ناحیه ساعد پیوند زد. او در حال حاضر یکی از قانون‌گذاران مجلس ملی فرانسه است و در واقع نماینده مردم ناحیه رون در شمال شرقی لیون فرانسه است. اما شاید مشهورترین عمل وی، اولین عمل جراحی پیوند صورت باشد که در تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ بر روی زنی ۳۸ ساله که صورتش در اثر حمله سگ به شدت آسیب دیده بود، انجام شد.
