جایگاه فرزندآوری در زمینه سازی ظهور

انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، نیاز به شرایطی دارد که با تحقّق تمام شرایط، امام ظهور می کند. یکی از آن شرایط، وجود یاران باتقوایی است که برای برپایی حکومت حضرت، همراه او باشند. لذا، با توجه به آیات و روایاتی که در بحث فرزندآوری و نیز شمار فراوان یاران امام عصر (عجّل الله فرجه) و صفات ممتاز آنان، وجود دارد شایسته هر زن منتظر است که با زادَن و تربیت فرزندان صالح، زمینه ساز ظهور باشد و منتظرپروری را بر تکالیف اجتماعی مقدّم کند.

جایگاه فرزندآوری در زمینه سازی ظهور

راضيه ناطقي؛ دانش پژوه كارشناسي ارشد جامعه المصطفي العالميه مشهد

چکیده:
انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، نیاز به شرایطی دارد که با تحقّق تمام شرایط، امام ظهور می کند. یکی از آن شرایط، وجود یاران باتقوایی است که برای برپایی حکومت حضرت، همراه او باشند. لذا، با توجه به آیات و روایاتی که در بحث فرزندآوری و نیز شمار فراوان یاران امام عصر (عجّل الله فرجه) و صفات ممتاز آنان، وجود دارد شایسته هر زن منتظر است که با زادَن و تربیت فرزندان صالح، زمینه ساز ظهور باشد و منتظرپروری را بر تکالیف اجتماعی مقدّم کند.
کلیدواژه ها: نقش زن، زمینه سازی ظهور، امام مهدی (عجّل الله فرجه)، فرزندآوری، زن منتظر، تربیت نسل منتظر، یاران امام مهدی (عجّل الله فرجه).

مقدّمه:
در شرایطی که امام مهدی (عجّل الله فرجه)، در غیبت به سر می‌برند معتقدان به مهدویت، وظایف مهمّی برای فراهم کردن مقدّمات ظهور آن حضرت دارند. لذا هر زن و مرد منتظری با انجام وظایف خود می‌تواند زمینه ساز ظهور و تشکیل حکومت عدل جهانی آن حضرت باشد. زنان به‌عنوان بخش عمده‌ای از جمعیت هر جامعه‌ای، علاوه بر وظایف عمومی هر منتظر، وظایف خاصّی نیز دارند که با انجام صحیح آن نقش زیادی در فراهم سازی مقدّمات ظهور دارند. امّا وظایف مختصّ یک زن منتظر در عصر غیبت چیست و با چه کارهایی می تواند سهمی در زمینه سازی ظهور داشته باشد؟
یکی از شرایط لازم برای تحقّق ظهور، وجود یارانی شایسته است که برای پیش برد اهداف امام زمان خود تا پای جان، پیش روند. لذا تربیت و ازدیاد یاران امام زمانی اهمّیت می یابد. از آنجایی که یکی از راه های ازدیاد منتظران و یاران امام، پرورش آن ها در دامن خانواده است و زن عضو محوری خانه است، بر همین اساس، پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی- تحلیلی و رویکرد درون دینی بر آن است که روشن سازد یکی از مهم‌ترین وظایف اجتماعی هر زن متدیّنی در دوران پنهان زیستی امام عصر (عجّل الله فرجه)، زادَن و تربیت نسل منتظر است. علاوه بر این، با توجّه به اینکه طبق آمارها، در حال حاضر در بسیاری از کشورهای اسلامی با بحران کمبود جمعیت، پیری جمعیت، تمایل کم جوانان به ازدواج و بچه‌ دار شدن و شیعه کشی در برخی مناطق جهان مواجه هستیم ضرورت فرزندآوری و منتظرپروری بیش از گذشته احساس می‌شود.

هدف از نوشتار پیش رو، ایجاد انگیزه برای فرزندآوری و بارور کردن حسّ مسئولیت در زوج های جوان نسبت به زمینه سازی ظهور است. آنچه ضرورت پرداختن به این مسأله را ایجاد می کند منزلت والای فرزندآوری در اسلام است؛ به ویژه نسل صالحی که افتخار سربازی در رکاب امام زمان خویش را پیدا کنند. 
در این میان، فرض اصلی این نوشتار، حتمی بودن ظهور حضرت حجّت (عجّل الله فرجه)، و انقلاب جهانی ایشان است که برای تحقّق آن، نیاز به نیروی انسانی فراوان با صفاتی ویژه دارند. لازم به ذکر است اگرچه آثاری در این باره تدوین یافته امّا کمتر موردی با این نگاه، به موضوع مورد بحث پرداخته است.

1- اهمّیت فرزندآوری در اسلام
ازدواج و در پی آن فرزندآوری از موضوعاتی است که مورد تأکید اسلام بوده و آیات و روایات زیادی در اهمّیت آن وارد شده است. روایاتی که به طور صریح ترغیب به ازدواج با زنان بچه زا می کند و از ویژگی های همسر خوب را فرزندآوری می داند، شاهدی بر این مدّعاست.
از دیدگاه قرآن، ازدواج و فرزندآوری نه تنها موجب مشکلات اقتصادی و معیشتی نیست که توسعه معیشتی را نیز در پی دارد (انعام: 151؛ إسراء: 31؛ نور: 32). مؤمنین نه تنها به فرزندآوری که به فُزونی آن دعوت شده اند؛ چنانکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در روز قیامت بر زیادی امّت خود بر سایر اُمَم مباهات می¬کنند (الکافی، کلینی، ج 6، ص 2).
تکثیر نسل تا آنجا مهم است که اگر فرزند سقط شود پدرش را به بهشت می برد و اگر در کودکی از دنیا برود خداوند به پدر و مادرش اجر می دهد و اگر در دنیا بماند و سالیانی زندگی کند؛ بعد از مرگِ پدرش، برای او طلب آمرزش کند. یکی از عواملی که باعث بازماندن نامه اعمال پس از مرگ می شود؛ فرزندِ درست کاری است که برای والدین طلب آمرزش کند (بحارالانوار، مجلسی، ج 6، ص 293). در آموزه های دینی، از فرزند با تعابیری همچون «نور چشم»، (قصص: 9) «گلی از گل های بهشت»، (الکافی، کلینی، ج 6، ص 3) «بهترین نعمت»، (الدعوات، راوندی، ص 285) «مایه خیر و برکت» (نهج الفصاحه، پاینده، ص 374) و... یاد شده است که همگی حاکی از منزلت والای فرزندآوری در اسلام است.

این آیات و روایات نشان می دهد زاد و ولد در اندیشه دینی مورد توجّه قرار گرفته است؛ خصوصاً نسل مؤمنی که زمینه ساز برای وراثت صالحان در زمین شوند.

2- نگاهی به تعداد یاران امام مهدی (عجّل الله فرجه)
انقلاب جهانی امام زمان (عجّل الله فرجه)، نیاز به شرایطی دارد که بدون تحقّق آن ها ظهور اتفاق نمی افتد. یکی از آن شرایط، وجود یارانی شایسته و لایق است که در هر حال آماده خدمت و جان فشانی باشند. این یاران از هر جهت، قابلیت لازم برای همراهی امام را دارند.

یاران حضرت به چند دسته تقسیم می شوند:
- مطابق روایات، تعداد یاران خاصّ حضرت سیصد و سیزده نفر- به تعداد یاران رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در جنگ بدر- هستند (کمال الدین، ابن بابویه، ج 2، ص 672) که هسته اصلی سپاه امام را تشکیل می دهند؛ این گروه از شرافت بالایی برخوردارند و در روایات از ایشان با عنوان «اصحاب»، یاد شده است (همان). حضرت با چنین یارانی، جهان را فتح کرده و اسلام را در سراسر گیتی، حکم فرما می‌سازد (همان، ص 673).
- دسته دوم از یاران امام مهدی (عجّل الله فرجه)، لشکری ده هزار نفری است که حضرت را همراهی می کند (الغیبه، نعمانی، ص 307). از این گروه به «انصار» یاد شده است. برخی روایات هم تعداد آن ها را هنگام ظهور بین دوازده تا پانزده هزار نفر ذکر کرده است (الملاحم و الفتن، ابن طاووس، ص 65). حتی در برخی روایات عدد یکصد هزار نفر نیز نقل شده است (بحارالانوار، مجلسی، ج 52، ص 307).
- علاوه بر این دو دسته، گروه سومی که عموم شیعیان و دوست داران حضرت اند از نقاط مختلف جهان به ویژه مشرق زمین، پس از شروع قیام به لشکر امام می پیوندند. این افراد به این درک رسیده اند که حکومت های فعلی پاسخگوی روحیه عدالت طلبی شان نیست. 
البته ممکن است علّت اختلاف روایات درباره تعداد یاران امام مهدی (عجّل الله فرجه)، ناظر به فزونی آنان باشد.

3- ویژگی های یاران امام مهدی (عجّل الله فرجه) 
از بین بردن بی عدالتی، شرک و نفاق و تحقّق حکومت عدل جهانی، علاوه بر وجود رهبری شایسته همچون امام معصوم، نیاز به وجود یارانی لایق و فداکار است که قابلیت هایی در خور، داشته باشند و سطوح بالای تهذیب نفس را طی کرده باشند. 
روایات زیادی در مورد ویژگی ها و صفات یاران حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، وارد شده است که حاکی از شایستگی آن ها برای خدمت در رکاب حضرت است. یکی از خصوصیات بارز یاران امام عصر (عجّل الله فرجه)، وجود ایمانی عمیق و استوار در دل های آنان است به حدّی که هیچ حادثه ای در آن تزلزل ایجاد نمی کند (شرح الأخبار، ابن حيون، ج 3، ص 360) و در اعتقادشان به خدا از سنگ و صخره محکم ترند (سرور أهل الإيمان، نیلی، ص 97؛ بحارالانوار، مجلسی، ج 52، ص 308).
از لحاظ طهارت در سیرت و تقوا در عمل، در حدّ اعلا هستند (کمال الدین، ابن بابویه، ج 2، ص 449)، از نظر معرفت به ساحت الهی در مراتب بالایی هستند (کشف الغمه، إربلی، ج 2، ص 478) و در اطاعت خدا سخت کوش هستند (کمال الدین، ابن بابویه، ج 1، ص 268).
بصیرت و شمّ سیاسی عمیق، (ینابیع المودّة، قندوزی، ج 3، ص 273)، قدرت روحی و بردباری بالا (بحارالانوار، مجلسی، ج 52، ص 308) و روحیه شهادت طلبی (سرور أهل الإيمان، نیلی، ص 97) تنها برخی از ویژگی های معنوی یاران امام زمان (عجّل الله فرجه)، است.

ویژگی ها و اوصاف کم نظیر یاران امام عصر عجّل الله فرجه نشان می دهد که آن ها نقش مهمّی در پیروزی انقلاب جهانی دارند.

4- نقش زن منتظر در افزایش یاران
برای شکل گیری یاران امام زمان (عجّل الله فرجه)، با آن صفات، چند راه وجود دارد و آنچه بر زنان منتظر در این باره مفروض است دو روش «فرزندآوری» و «تربیت» است که به توضیح مختصر هر یک می پردازیم.

الف. فرزندآوری
با توجه به اینکه از مقدّمات زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، وجود یاران فراوان با خصوصیاتی ویژه است و بیشتر این یاران، در خانه و در دامن زنانی مهذّب پا به عرصه هستی می گذارند؛ بر این اساس، زن منتظر نقش زیادی در افزایش یاران امام زمان (علیه السلام) دارد. 
زنان متدیّنی که علاوه بر خودسازی و انجام تکالیف فردی خود، با پرورش فرزندانی مخلص و فداکار، امام خویش را یاری کنند. هر زنی که این چنین احساس مسئولیت کند علاوه بر اینکه خود، جزء یاران امام (علیه السلام) است، فضیلت منتظران حقیقی برای او ثبت می شود و صف یاران امام عصر (علیه السلام) را هم افزایش می دهد. 
ذکر این نکته لازم است که هرچند در مورد تعداد فرزند در روايات عددي مشخص نشده امّا با توجّه به تعداد زیاد یاران حضرت و نقش زن منتظر در تحقّق آن و نیز با عنایت به فرمایشات متعدّد مقام معظّم رهبری، علما و صاحب نظران دینی در سال های اخیر در خصوص فرزندآوری، به نظر می رسد شایسته است اهتمام هر زوجی تلاش برای به دنیا آوردن فرزند بیشتر باشد، فرزندانی که نور چشم پدر و مادر و سرباز قابلی برای امام خویش باشند.

ب. تربیت فرزندان مهدی یاور
باید توجّه داشت که صرف فرزندآوری برای تکمیل کادر یاران امام زمان (عجّل الله فرجه)، کافی نیست و نحوه تربیت فرزندان و دستگیری از نسل جوان امروز بسیار مهم است؛ زیرا یاران امام زمان (عجّل الله فرجه)، دارای کمالات اخلاقی و معرفتی آن هم در حدّ أعلی هستند. 
یاران حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، به خاطر ایمان و بصیرت بسیار بالا در کشاکش فتنه ها و حوادث آخرالزّمانی همچنان محکم و استوار انتظار می کشند تا در سپاه امام، به یاری اش بشتابند. همین، ضرورت دقّت مادران برای تربیت ولایی فرزندان شان را روشن می کند.
امروزه غفلت برخی والدین از آموزه های دینیِ وارده در زمینه فرزندپروری، موجب ناکامی آنان در تربیت نسل مهدی باور و مهدی یاور شده است. در طول تاریخ، زنان شیعه با تربیت نسل ولایی و انتقال اندیشه مهدوی به نسل آینده نقش مؤثّری در حفظ ارزش های الهی داشته و بلندترین گام ها را برای حفظ ولایت برداشته اند، لکن امروزه با توجه به جریان «ناتوی فرهنگی» که بنا دارد نسل جوان را بی هوّیت کند نقش مادران در دفاع ارزش‌های دینی -به ویژه ولایت مداری- در درون خانواده پررنگ تر شده است. 
بنابراین، بانوان منتظر باید بدانند یکی از مسئولیت هایی که شرع بر عهده ایشان نهاده، تلاش برای تربیت یک نسل ولایی است؛ چراکه بر طبق روایات، ولایت اهل بیت (علیهم السّلام)، از فرایض الهی و ملاک قبول اعمال و عبادات است که حاکی از اهمیت ولایت پذیری و پرورش نسل پاک است، امر مهمی که مادر، نقش زیادی در انتقال آن به فرزندش دارد. بر همین اساس، عمده ترین نقش زن منتظر، «منتظرپروری» است و زنان و مادران با تربیت نسل مهدوی می توانند زمینه ساز حکومت جهانی حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، باشند.

نتیجه
انقلاب جهانی امام مهدی (عجّل الله فرجه)، نیاز به زمینه هایی دارد که وجود یارانی با صفات ممتاز همچون «ایمان عمیق و راسخ، کاردان، متعهّد و باشهامت، سخت کوش در طاعت الهی، بصیر و بردبار» از آن جمله است. زن به عنوان عضو محوری خانه، می تواند با فرزندآوری، تربیت صحیح و انتقال اندیشه مهدوی به فرزندانش زمینه را برای ظهور امام زمان (عجّل الله فرجه)، آماده کند؛ فرزندانی که با حضور در سپاه امام عصر (عجّل الله فرجه)، حکومت عدل جهانی را برپا کنند. 
بنابراین زنان منتظر باید بدانند که وظایف آن ها تنها به حضور مفید در اجتماع و خدمت به هم نوعان خلاصه نمی شود، بلکه می بایست با فرزندآوری و تربیت ولایی آن ها - که در این سال ها ضرورت آن بسیار احساس می شود و از سوی بزرگان نیز مورد تأکید قرار گرفته است- قدمی برای فراهم کردن مقدّمات ظهور بردارند. در نهایت، با توجّه به نیازهای اقتصادی، نظامی، نیروهای رزمی و سایر اموری که با ظهور امام عصر (عجّل الله فرجه)، بدان نیاز است مناسب است پژوهشگران، مقالاتی کاربردی در این زمینه تألیف کنند.

منابع:
* قرآن کریم.
* مفاتیح الجنان.
1- بحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السّلام)، مجلسی، محمدباقر، بی جا، داراحیاء التراث العربی، بی تا.
2- بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد (صلّى الله عليهم)، صفار، محمد بن حسن‏، محقّق/ مصحّح: محسن بن عباسعلى‏ كوچه باغى، قم، مكتبة آية الله المرعشي النجفي‏، 1404 ق.
3- الدعوات، قطب الدين راوندى، سعيد بن هبة الله‏، قم، انتشارات مدرسه امام مهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف، 1407 ق‏.
4- روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، فتال نيشابورى، محمد بن احمد، قم، انتشارات رضى‏، 1375 ش‏.
5- زن منتظر و منتظرپروری (رسالت های انگیزشی، شناختی و رفتاری زن منتظر)، معین الاسلام، مریم؛ غلامی، علی، قم، نشر مؤلف، 1388 ش.
6- سرور أهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان (عليهالسّلام)، بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم، قم، دلیل ما، 1384 ش.
7- شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار (عليهم السّلام)، ابن حيون، نعمان بن محمد، قم، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي،‏ 1409 ق.
8- الغیبه، نعمانی، محمد بن ابراهیم، محقّق: علی اکبر غفاری، تهران، مکتبه الصدوق، 1397 ق.
9- الکافی، كلينى، محمد بن يعقوب‏، محقّق/ مصحّح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندى، تهران، دارالكتب الإسلامية، 1407 ق.
10- کشف الغمه فی معرفه الأئمه، إربلی، علی بن عیسی، معلّق: هاشم رسولی، تبریز، بنی هاشمی، 1381 ق.
11- کمال الدین و تمام النعمه، ابن بابویه، محمد بن علی، تصحيح و تعليق: على‏اكبر غفارى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1359 ش.
12- الملاحم و الفتن في ظهور الغايب المنتظر (عليه السّلام)، ابن طاووس، على بن موسى‏، قم، الشريف الرضي‏، 1398 ق.
13- من لا يحضره الفقيه‏، ابن بابويه، محمد بن على‏، محقّق/ مصحّح: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، 1413 ق.
14- نگاهی به فواید و آثار فرزندآوری و فرزندپروری در آموزه های دینی با رویکردی اخلاقی، پناهی، علی احمد، فصلنامه علمی- ترویجی اخلاق، س 6، ش 21، بهار 1395، صص 33-63.
15- نگین آفرینش (درسنامه دوره مقدماتی معارف مهدویت)، حائری پور و دیگران، محمدمهدی، قم، مرکز تخصصی مهدویت، 1390 ش.
16- النوادر، راوندى كاشانى، فضل الله بن على‏، محقّق/ مصحّح: احمد صادقى اردستانى، قم، دارالکتاب، بی¬تا.
17- نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)، پاینده، ابوالقاسم، تهران، دنیای دانش، 1382 ش.
18- وسائل الشيعة، حرّعاملى، محمد بن حسن‏، محقّق/ مصحح: مؤسسة آل البيت (عليهم السّلام‏)، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السّلام‏، 1409 ق.
19- ویژگی های یاران خاص امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف)، مجلّه حصون، تابستان 1386، ش 12.
20- ينابيع المودة لذوي القربى‏، قندوزى، سليمان بن ابراهيم،‏ محقّق: على بن جمال اشرف‏ حسینی، قم، منظمة الاوقاف و الشؤون الخيرية، دار الأسوة للطباعة و النشر، 1422 ق.
21- www.irinn.ir/fa/news
22- www.shahnoushi.ir
23- afghanistan.shafaqna.com
24- www.irna.ir/fa/News
25- www.leader.ir

-------------------------------------------------------------------

پی نوشت ها:
1. برای افزایش یاران امام زمان (عجّل الله فرجه)، راه های زیادی وجود دارد که دعوت عمومی و تبلیغ مذهب تشیّع، امر به معروف و نهی از منکر دوست داران امام و تألیف قلوب از آن جمله است. نوشتار حاضر صرفاً به جایگاه فرزندآوری در این زمینه می پردازد؛ چراکه فرض این است که یک زن منتظر با فرزنددار شدن و تربیت صحیح آن می تواند قدمی برای ظهور بردارد و این به معنای نفی سایر روش ها نیست. 
2 . معاون طرح‌های آماری مرکز آمار ایران هشدار داد: اگر میزان رشد با همین منوال تا سال 1430 ثابت بماند رشد جمعیت کشور صفر می شود. www.irinn.ir/fa/news
در طي سال هاي 1990 ميلادي تا سال 2012، جهان شاهد روند کاهش جمعيت از 1.72 به 1.15 بوده است. طي اين سال ها کاهش جمعيت در جهان عرب و در واقع کشورهاي اسلامي نسبت به کلّ جهان بيشتر بوده و از 3.54 به 2.06 رسيده است. اين روند در عربستان، بنگلادش، امارات متّحده، پاکستان، افغانستان، مالزي، يمن، ليبي، اردن و ازبکستان شديدتر بوده است.www.shahnoushi.ir
3 . به گفته رئیس مرکز سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سنّ ازدواج در ایران در یک دهه گذشته بین 4 تا 6 سال در استان های مختلف افزایش یافته است. www.irna.ir/fa/News
وقتی سنّ ازدواج، بالا برود سنّ باروری و فرزندآوری محدود می شود و همین، زمینه ای برای کاهش جمعیت می شود.
4 . در ﺳﺎل هاي ﺍﺧﻴﺮ، ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺑﺎ نام های ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﻓﻌّﺎﻟﻴﺖ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺟﻨﺎﻳﺎﺕ ﻫﻮﻟﻨﺎﻛﻲ ﺭﺍ ﺭﻗﻢ ﺯﺩﻩ ﺍﻧﺪ. ﺑﺎ ﻣﺮﻭﺭ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﺻدﻫﺎ ﺗﻦ ﺷﻴﻌﻪ ﻣﺬﺑﻮﺡ ﺗﻴﻎ «ﺩﺍﻋﺶ» ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺯﺍﺕ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ، ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺗﻴﻎ ﻫﺎﻱ ﺿﺪ ﺷﻴﻌﻪ مي شوند. afghanistan.shafaqna.com
5 . به عنوان نمونه ر.ک: خانواده و زمینه سازی ظهور؛ محمود ملکی راد. زن منتظر و منتظرپروری؛ مریم معین الاسلام؛ علی غلامی.
6 . «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً...» (روم: 21)؛ «وَ أَنْکحُوا الْأَیامی مِنْکمْ وَالصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکمْ وَ امائِکمْ...» (نور: 32)؛ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): «مَا بُنِيَ بِنَاءٌ فِي الْإِسْلَامِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنَ التَّزْوِيجِ» (من لایحضره الفقیه، ابن بابویه، ج 3، ص 383).
7 . قرآن کریم از فرزند به «باقیات صالحات» تعبیر کرده است: «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ‏ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً» (کهف: 46).
درخواست فرزند پاک از سُنن انبیای الهی است. وقتی زکریا (علیه السّلام) دید برای حضرت مریم (سلام الله علیها) مائده آسمانی آمده است همان جا دست به دعا برداشت و از خداوند تقاضای فرزند کرد و عرضه داشت: خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه اى (نیز) به من عطا فرما...؛ «هُنالِکَ دَعا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لی‏ مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً...» (آل عمران: 38).
8 . رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله):‏ «تَزَوَّجُوا السَّوْدَاءَ الْوَلُودَ الْوَدُودَ وَ لَا تَتَزَوَّجُوا الْحَسْنَاءَ الْجَمِيلَةَ الْعَاقِرَ...» (النوادر، راوندى كاشانى، ص 13).
9 . رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله):‏ «إِنَّ مِنْ خَيْرِ نِسَائِكُمُ الْوَلُودَ...» (روضه الواعظین، فتال نیشابوری، ج 2، ص 374).
10 . برای اطلاع از متن روایات به کتاب «مُسكّن الفؤاد عند فقد الأحبّة و الأولاد‏» نوشته شهید ثانی مراجعه کنید.
11 . برای اطلاع بیشتر ر.ک: نگاهی به فواید و آثار فرزندآوری و فرزندپروری در آموزه های دینی با رویکردی اخلاقی، علی احمد پناهی.
12 . «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ‏» (انبیاء: 105).
13 . «شرایط» ظهور با «علائم» فرق دارد. شرایط در تحقّق ظهور، تأثیر واقعی دارند و تنها با فراهم شدن آن ها، ظهور اتّفاق می افتد؛ ولی علائم در ظهور نقش اصلی ندارند بلکه نشانه هایی هستند که به وسیله آن ها می توان به اصل ظهور یا نزدیک شدن آن پی برد (نگین آفرینش، حائری پور و دیگران، ص 124).
14 . سنّت الهی بر این است که هر پدیده ای از راه فراهم آمدن شرایط آن، به وجود آید. قیام امام مهدی عجّل الله فرجه نیز پیرو همین اصل است و حرکت اصلاحی آن حضرت به وسیله عوامل عادی (و با مهیّاشدن تمام شرایط ظهور) به سرانجام می رسد؛ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام): «أَبَى اللَّهُ أَنْ يُجْرِيَ الْأَشْيَاءَ إِلَّا بِالْأَسْبَابِ فَجَعَلَ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ سَبَباً...» (بصائرالدرجات، صفار، ج 1، ص 6).
15 . لازم به ذکر است که تکمیل یاران حضرت مهدی (عجّل الله فرجه)، تنها یکی از شرایط ظهور است و شرط کافی نیست؛ بلکه شرایط دیگری مانند ظرفیت پذیرش دولت حق از سوی مردم نیز لازم است محقّق شود.
16 . برخی از این صفات، مختصّ 313 نفر یار خاصّ امام است و برخی مشترک بین هر سه دسته است.
17 . ذخیره سازی نسل منتظر تنها در خانه و با تربیت والدین نیست بلکه محیط پیرامونی و قابلیت خود فرد نیز مهم است امّا با توجه به محوریت این نوشتار، به نقش زن منتظر در این مورد پرداخته شده است.
18 . ناگفته نماند که فرزنددار شدن در چنین زمانه ای با سختی هایی همراه است. امّا زنان منتظر هر گونه سختی در این راه را برای به دست آوردن لبخند رضایت امام خویش به جان می خرند.
19 . مسئله ی جمعیّت... مسئله بسیار مهمّی است. بلاشک از نظر سیاست کلّی کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیّت؛ البتّه به نحو معقول و معتدل. پیام رهبر انقلاب برگرفته از بیانات ایشان در دیدار اعضای دست اندرکار برگزاری همایش ملّی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه 6/8/1392.www.leader.ir
20 . مقام معظّم رهبری در جمع دانشگاهیان و دانشجویان استان سمنان، فرمود:
«باندهای بین المللی زر و زور که برای تسلّط بر منافع ملّت‌ها، سازمان‌های نظامی ناتو را تشکیل داده بودند، اکنون در پی تشکیل «ناتوی فرهنگی» هستند و با استفاده از امکانات زنجیره‌ای متنوّع و بسیار گسترده رسانه‌ای... در پی تخریب هویت ملّی جوامع بشری هستند». سخنرانی مقام معظّم رهبری در جمع اساتید و دانشجویان استان سمنان، 12/2/1384.
21 . مثلاً در زیارت جامعه کبیره آمده است: «وَ بِمُوَالاتِكُمْ تُقْبَلُ‏ الطَّاعَةُ الْمُفْتَرَضَةُ وَ لَكُمُ الْمَوَدَّةُ الْوَاجِبَةُ؛ به سبب ولایت شما طاعت واجب پذیرفته می‌شود و دوستی واجب برای شما است» (مفاتیح الجنان، قمی، زیارت جامعه کبیره). همچنین پیامبر (صلی الله علیه و آله) به سلمان فرمودند: «دوستی اهل بیت من، بر هر مرد و زن باایمان، واجب است» (وسائل الشیعه، حرّعاملی، ج 9، ص 559).
22. برای اطلاع بیشتر ر.ک: زن منتظر و منتظرپروری، معین الاسلام؛ غلامی.