کودکتان پس از تولدش می‌تواند گهواره، تخت یا هر دو را در دو زمان مشخص یعنی برای چند ماه اول، یک گهواره و سپس یک تختخواب داشته باشد. در واقع این شما هستید که لازم است طی یک بررسی و برنامه‌ریزی از قبل تولدش ببینید که آیا تخت را فقط برای دوران نوزادی فرزندتان می‌خواهید یا قصد دارید کودکتان حداقل تمام کودکی‌اش را از همین تخت استفاده کند. این موضوع در مورد تمام وسایل و لوازم نوزاد هم صدق می‌کند. همچنین در ماه اول تولد نوزاد برخی از والدین ترجیح می‌دهند که نوزادشان را نزدیک خودشان ولی در تخت یا گهواره‌ای جدا بخوابانند تا راحت‌تر باشند. این را نیز به یاد داشته باشید که در زمان خرید سرویس خواب نوزاد لازم نیست حتماً هزینهٔ اضافی و زیادی کنید و بالش و پتو بخرید، چون کودک شما حداقل تا شش ماه بعد از تولدش بهتر است بدون بالش و بدون انواع پتوها بخوابد. در این مطلب می‌توانید با ویژگی‌های یک تختخواب خوب برای نوزادتان آشنا شوید.
در این مقاله مطالعه می‌کنید:
- اندازه و سایز تخت
- قابلیت تنظیم ارتفاع تخت
- چرخ‌های تخت
- جنس تخت
- استحکام و کیفیت ساخت تخت
- حفاظ و نرده‌های تخت
- ضربه‌گیر تخت
- شکل و مدل تخت
- رنگ تخت
- قابلیت چسبیدن به تخت والدین
- هماهنگی تشک با تخت
- کشوی تخت
- تجهیزات و تزیینات جانبی تخت
- نو بودن تخت
- ضمانت‌نامهٔ تخت
- نصب آسان و دفترچۀ راهنمای تخت
اندازه و سایز تخت
اولین نکته‌ای که در خرید یک تختخواب برای کودکتان باید به آن توجه کنید اندازهٔ تخت است. قبل از خرید تخت بهتر است ببینید که آن را فقط برای دوران نوزادی یا چند ماه اول تولد لازم دارید یا تختی می‌خواهید که در تمام دوران کودکی و شاید نوجوانی فرزندتان بشود از آن استفاده کرد. از لحاظ اقتصادی خیلی بهتر است اگر تخت بزرگ‌تری برای کودک تهیه کنید تا در دورهٔ نوجوانی کودک نیز قابل استفاده بماند. همچنین کودک شما باید روی تختش جای کافی برای بازی و فعالیت کردن داشته باشد.
به عنوان مثال یک تخت مناسب نه لازم است آن اندازه بزرگ باشد که منجر شود که کودک مدام غلت بزند و نتواند به حالت اول خود بازگردد و نه آن‌قدر کوچک و تنگ باشد که قدرت حرکت کافی را از او بگیرد. همچنین چون اغلب اتاق‌های آپارتمان‌های امروزی کوچک است، شاید والدین ترجیح بدهند که از تخت یا گهوارههای کوچک‌تر استفاده کنند. اما به مرور وقتی که وزن کودک بیشتر شد یا قدش بلندتر شد بهتر است تخت او را عوض کنید.
قابلیت تنظیم ارتفاع تخت
در ماه‌های اول تولد، کودک بدون تکان زیاد یا حرکت بیش از حد به پشتش می‌خوابد و برای برداشتن و گذاشتنش بهتر است ارتفاع تخت و تشک بالا باشد ولی بعد از چند ماه کودک شروع به فعالیت و بازی در تختش می‌کند و بهتر است ارتفاع تختخواب او دیگر خیلی کم و پایین باشد. برخی از تخت‌های کودکتان کفه‌های قابل تنظیم ارتفاع دارند که باعث می‌شود بتوانید ارتفاع تشک را تغییر دهید. این قابلیت برای وقتی است که کودک شما فعال‌تر می‌شود و می‌تواند بلند شود، بایستد یا چند قدم راه برود و از تخت خارج شود. اما این لزوماً ویژگی خوبی نیست، چون اگر کفی تخت کیفیت و استحکام لازم را نداشته باشد، اهرم نگهدارنده در کف تخت ممکن است با فعالیت‌ها و بالا و پایین پریدن‌های کودک در برود و باعث صدمه دیدن کودکتان شود. بنابراین باید هنگام خرید محکم بودن و استقامت کف تخت را حتماً از فروشنده بپرسید و مطمئن شوید.
چرخ‌های تخت
بعضی از تخت یا گهوارههای نوزادان چرخ دارد و می‌توانید آنها را جابهجا کنید. داشتن چرخ در زیر تخت نوزاد یکی دیگر از مواردی است که باید در زمان خرید سرویس خواب نوزاد در نظر گرفته شود. این ویژگی هم یک نکتهٔ مثبت دارد و هم یک نکتهٔ منفی؛ از آنجا که جابهجا کردن زیاد تخت و گهواره ممکن است سخت باشد، داشتن چرخ این جابه‌جایی آن آسان می‌کند اما از طرف دیگر داشتن چرخ گاهی با تکان‌های کودکتان باعث سر خوردن و برگشتن تخت یا گهواره می‌شود. برای همین توصیه می‌شود اگر می‌خواهید گهواره یا تخت کودکتان چرخ داشته باشد باید به قفل‌دار بودن چرخ آن هنگام خرید توجه کنید تا وقتی آن را جابه‌جایی کردید، چرخ‌ها را قفل کنید تا تخت دیگر تکان نخورد.
جنس تخت
بهترین جنس برای تختخواب کودکان چوب طبیعی است. استفاده از جنس MDF و دیگر مواد مصنوعی در سرویس خواب نوزادان اغلب یک ویژگی خوب نیست، چون در ساخت تخت‌هایی با جنس MDF یا دیگر مواد مصنوعی گاهی از مواردی استفاده می‌شود که برای سلامت کودکان مضر است و می‌تواند باعث ایجاد حساسیت و آلرژی در شیرخواران شود، پس اگر می‌توانید خیلی بهتر است اگر از تخت‌هایی با جنس تمام چوب طبیعی استفاده کنید. اما برخی سرویس خواب‌های کودک از جنس MDF نیز وجود دارد که به میزان بسیار کمی از مواد مضر استفاده می‌کند و مشکلی ندارند، پس این مورد را نیز از فروشنده جویا شوید. تخت‌های فلزی نیز معمولاً از جنس آلومینیوم، نیکل و برنج است که معمولاً عمر طولانی دارد اما باید مراقب باشید که باعث صدمه زدن و آسیب به کودک نشود.
استحکام و کیفیت ساخت تخت
استحکام و محکم بودن تخت نیز مهم است. شما می‌توانید هنگام خرید تختخواب را کمی بیشتر بررسی کنید تا از چگونگی پایداری و میزان ثبات آن مطمئن شوید. از فروشنده بخواهید در مورد استحکام تخت، اتصالات و بست‌های آن کامل به شما توضیح بدهد. به عنوان مثال لق زدن تخت یک ایراد به شمار می‌رود، البته به شرطی که کف فروشگاه تراز باشد. قطعات جداگانۀ تخت نیز اهمیت دارد. برخی از تخت‌های نوزادان نیز به شکلی طراحی شده است که با گذشت زمان و رشد کودک شما با کوچک‌ترین حرکتی دچار لق زدن و جیرجیر خواهد شد، پس هرگز فراموش نکنید که سؤال پرسیدن از فروشنده حق شماست. اگر هم اینترنتی خرید می‌کنید می‌توانید در مورد جنس و اتصالات تخت و پایه‌های آن مطالعه کنید.
همچنین بیشتر تخت‌های بچه‌ها به شکلی قابل تغییر و تبدیل هستند و می‌توان آنها را برای استفادۀ کودکان بزرگ‌تر نیز تغییر داد، فقط لازم است در مورد انواع تخت تحقیق کنید و مطمئن شوید که این تغییرات راحت و آسان است و صدمه‌ای به استحکام تخت نمی‌زند.
حفاظ و نرده‌های تخت
اولویت بعدی حفاظ یا نرده‌های تخت است. یک تخت نوزاد خوب باید به جای نرده و میله، یک حفاظ شبکه‌ای متحرک داشته باشد تا به شکل کامل از آسیب به کودک پیشگیری کند. اما اگر تختی را انتخاب کردید که از هر جهت مناسب بود ولی به جای حفاظ شبکه‌ای، نرده داشت، لازم است که فاصلۀ هر نرده تا نردۀ بعدی از ۷ سانتی‌متر بیشتر نباشد تا مانع از گیر کردن سر کودک میان آنها شود. همچنین این حفاظ‌ها نباید به شکلی باشد که کودک از آنها به عنوان نردبان استفاده کند و از تخت بالا و پایین برود. قفل‌ها و چفت‌های حفاظ تخت نیز نباید تیز باشد، بلکه باید دارای لبه‌های گرد باشد.
همچنین خیلی خیلی بهتر است که تخت به جای نرده‌های جانبی هر چهار طرف، در سه طرف بالا، چپ و راست نرده داشته باشد و پایین تخت باز باشد تا کودک بتواند هنگام بیدار شدن به جای بالا رفتن از نرده‌های تخت برای خروج از پایین تخت خارج شود. این امکان باعث خواهد شد تا کودک دچار سانحۀ سقوط نشود. اما این را فراموش نکنید که این مورد برای تخت‌هایی مناسب است که ارتفاع بسیار کم و استاندارد و طول زیادی به اندازۀ یک تخت معمولی نوجوان یا بزرگسال داشته باشد، چون غلتیدن کودک در یک تخت با طول کم برای آنها خطر افتادن از تخت دارد.
و نکتۀ مهم‌تر اینکه خیلی بهتر است اگر نرده‌های تختخواب کودک ثابت نباشد و قابلیت جدا شدن برای سال‌های آینده را هم دارا باشد اما نه به شکل ریلی و با نرده‌های جانبی که به پایین باز شوند و با فشار یک دگمه بالا و پایین برود، چون این تخت‌ها بسیار خطرناک است و اگر نرده‌ها ناگهان توسط فشار کودک پایین بیاید احتمال گیر کردن و آسیب رسیدن به کودک وجود خواهد داشت. این نرده‌های متحرک باید قابل گذاشتن و برداشتن باشد و البته نباید کودکتان این کار را یاد بگیرد و همچنین از ثابت شدن کامل آن در هر بار گذاشتن فرزندتان مطمئن شوید، مثلاً بتوان آن را قفل کرد. پس موقع خرید تخت یا زمان تحویل گرفتنش آن را امتحان کنید تا مطمئن شوید که کناره‌های تخت به آسانی و مطمئن تنظیم می‌شود.
ضربه‌گیر تخت
در تخت نوزاد بهتر است و شاید به شکل مشخص‌تر نباید از ضربه‌گیرها استفاده کرد، زیرا این وسایل غیرضروری احتمال خطر خفگی نوزاد و سندرم مرگ ناگهانی کودک را افزایش می‌دهد. اما در ماه‌های بعدی یعنی از شش ماهگی به بعد که کودکتان توانایی تحرک بیشتر را داشت، شاید بتوان از برخی از ضربه‌گیرهای صد درصد ایمن تخت استفاده کرد تا کودک موقع غلتیدن و حرکت به نرده‌های تخت نخورد. همچنین با بزرگ‌تر شدن کودک و توانایی برای ایستادن و بلند شدن، می‌توان لبه‌های بالایی تخت با محافظ دندان پوشانده شود تا کودک با گاز گرفتن آن به لثه و دندانش آسیب نرساند.
شکل و مدل تخت
غیر از جنس، سایز و استحکام تخت، لازم است به شکل و مدل تختخواب نیز توجه داشته باشید. خرید تخت کودک یکی از خریدهای مهم برای شیرخوار شماست، زیرا علاوه بر امنیت و ایمنی خوب، در روزها و ماه‌های اول شما تمام وقت خود را به مراقبت از نوزاد می‌گذرانید و از آنجا که قرار است کودکتان زمان زیادی را در تخت خودش سپری کند، انتخاب یک تختخواب امن و مناسب که طرح و شکلی زیبا هم داشته باشد برای فرزندتان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
انواع تخت‌های کودکان زیاد و بسیار متنوع است که می‌تونید در مطلب انواع تخت کودک اطلاعات بیشتر و کاملی در این مورد بخوانید. همچنین اگر می‌خواهید برای نوزاد خود خوابی امن و آسوده تضمین کنید می‌توانید از تجربیات پدر و مادرهای دیگر در مورد خرید تخت نیز استفاده کنید.
رنگ تخت
رنگی که برای رنگ‌آمیزی تخت کودک به کار می‌رود باید غیرسمی و بدون ضرر باشد. اگر کودک عادت به جویدن نرده‌ها دارد، بایستی آنها را با وسیله‌ای غیرسمی پوشاند. همچنین تخت‌های قدیمی که معمولاً از جنس فلز هستند می‌تواند برای نوزادان و کودکان شیرخوار خطرناک باشد، زیرا ممکن است در آنها سرب وجود داشته باشد. بنابراین اگر یکی از این مدل‌های قدیمی یا دست دوم را تهیه کردید بهتر است آن را برای ایمن بودن بررسی کنید. همچنین مراقب نقاط تیز فلزی، رنگ و ریل‌ها قدیمی یا زنگ‌زده و نرده‌های آن باشید و برای آن چاره‌ای ایمن بیاندیشید.
قابلیت چسبیدن به تخت والدین
همان‌طور که می‌دانیم خواباندن یک نوزاد خیلی کوچک در تخت والدین کار مناسبی نیست و برای کودک خطرساز است. به همین دلیل برخی از والدین برای فرزندشان گهواره‌ای تهیه می‌کنند که از یک طرف باز شود و قابلیت اتصال به کناره‌ها یا پشت تخت مادر و پدر همراه هستند و درواقع به تخت والدین می‌چسبند. همچنین این گهواره‌ها اغلب کوچک هستند و می‌توان آنها را در خانه و اتاق جابهجا کرد. به این شکل علاوه بر اینکه کودک در ماه یا ماه‌های اول نزدیک والدین است، تغذیۀ شبانهٔ او هم آسان‌تر خواهد بود. فقط یادآور می‌شویم که بهتر است گهواره بدون چرخ باشد یا اگر چرخ دارد، چرخ‌هایش قابلیت کامل قفل شدن داشته باشد تا مشکلی برای کودک پیش نیاید.
هماهنگی تشک با تخت
تشک تخت را بهتر است همزمان با خرید تخت تهیه کنید تا اندازۀ تخت انتخابی شما باشد. همچنین خودتان هم می‌توانید آن را بدوزید یا کودک را داخل پتوی پوشیدنی نوزاد درون تخت یا گهواره‌اش بگذارید. حداقل سایز استاندارد تشک نوزاد ۱۳۰ سانتی‌متر برای طول و ۷۰ سانتی‌متر برای عرض و ضخامت یا قطر تشک نیز بین ۷ تا ۱۵ سانتی‌متر عنوان شده است. همچنین باید از کیپ بودن تشک درون تخت کودکتان مطمئن شوید یعنی هیچ فاصله‌ای بین تشک و دیواره‌ها یا حفاظ تخت نوزاد وجود نداشته باشد تا کودکتان آسیب نبیند. به عنوان یک اصل؛ اگر بین تشک و دیوارهٔ تخت بیش از دو انگشت فاصله باشد یعنی تشک برای تخت خیلی کوچک است.
کشوی تخت
داشتن کشو یک مزیت خوب و البته نه چندان واجب برای تخت کودک است. با وجود یک کشو در زیر تخت می‌توان برخی از وسایل بی‌خطر کودک مثل لباس‌هایش را زیر تخت گذاشت است. همچنین برخی تخت‌های کودکان که تخت چندمنظوره نام دارند، خودشان در کنارشان کمد کنار تخت و کشوهایی کوچک هم دارند. برخی از این کمدها نیز ممکن است قابلیت جدا شدن از تخت را هم داشته باشند.
تجهیزات و تزیینات جانبی تخت
برای کودکان بهتر است از تختخوابی استفاده شود که لوازم جانبی غیرضروری آن با حداقل امکانات باشد و برای داشتن ایمنی باید ساده و بی‌زرق و برق باشد. بعضی از مدل‌های تخت نوزاد به پخش‌کننده موزیک، صدای قلب و صوت‌های طبیعت مجهز هستند. گروهی دیگر نیز از چراغ‌خواب، لامپ و نورپردازی ویژه برخوردار هستند. بعضی از تخت گهواره‌ها نیز دارای ویبراتور و تاب دهنده خودکار هستند.
این لوازم تزیینی و تجهیزات چندان برای کودک لازم و ضروری نیست و بیشتر جنبۀ زیبایی دارد و حتی ممکن است هر کدام از این قطعات در صورت نبود شما در اتاق باعث ایجاد دردسر شود. به همین دلیل، توصیه که می‌شود تا حد امکان تختی ساده برای کودکتان بخرید و بی‌جهت هزینه اضافی متحمل نشوید. همچنین از خرید تخت‌هایی با با کنده‌کاری‌ها و تزیینات برجسته و تیز که ممکن است به کودکتان صدمه بزند خودداری کنید.
نو بودن تخت
برای نوزادتان بهتر است یک تخت یا گهوارۀ نو خریداری کنید ولی اگر می‌خواهید تخت دست دوم بخرید لازم است به نکاتی توجه کنید تا از سالم بودن کامل آن مطمئن شوید و شاید بتوانید خیلی منصفانه آن را به شرط پیش نیامدن مشکل تا یکی دو ماه آینده بخرید، پس هنگام خرید به دقت و طولانی‌مدت آن را مثل یک کارشناس بررسی کنید تا مطمئن شوید که چوب‌های تخت صاف و بدون هر گونه خراش و شکستگی، ترک خوردگی یا کنده شدن رنگ است.
ضمانت‌نامهٔ تخت
هر نوع و مدل تختی که برای کودکتان می‌خرید لازم است گارانتی یا ضمانت‌نامهٔ معتبر داشته باشد تا مشخص شود که ایمنی لازم را دارد و باعث ایجاد دردسر و صدمه یا آسیب فرزندتان نخواهد شد. بنابراین در مورد گارانتی، مدت زمان این گارانتی و شرایطی که این تکه کاغذ ارزشمند برای شما مهیا می‌کند از فروشنده سؤال کنید.
نصب آسان و دفترچۀ راهنمای تخت
اگر تختی را که می‌خرید، هنگام آوردن برای شما نصب می‌کنند که یک ویژگی خوب برخی فروشگاه‌هاست، ممکن است شما به چگونگی نصب آن دقت نکنید ولی این مشکل هنگام اسباب‌کشی یا تعویض جای تخت برای شما ایجاد مشکل خواهد کرد. در چنین زمانی است که اگر تخت یک کتابچۀ راهنما برای نصب داشته باشد کمک بزرگی به شما خواهد شد. همچنین موقع نصب اگر حس می‌کنید که تخت کودکتان خیلی لغزان و شل نصب شده است یا قطعاتی از آن هنوز در جعبه‌اش باقی مانده که به نظر شما نرسیده به چه کاری می‌آید و درکل چیزی وجود دارد که از آن مطمئن نیستید، شاید داشتن یک دفترچۀ راهنما به شما کمک کند تا مشکل نصب برطرف شود.
شما همچنین می‌توانید از مراحل بسته شدن تخت کودکتان توسط نصاب فیلم بگیرید. این کار دو مزیت دارد؛ یکی اینکه همیشه می‌توانید برای باز و بسته کردن مجدد تخت استفاده کنید و دوم اینکه اولین روز آمدن تخت کودکتان را به خانه ثبت کنید تا بعدها با دیدن آن هیجانش را از این اتفاق ببینید.
اگر بعد از خواندن این مطلب باز هم نتوانستید تخت مناسبی پیدا کنید و تصمیم بگیرید، به یاد داشته باشید که شما با در نظر گرفتن چند اولویت مهم می‌توانید خودتان تخت کودکتان را طراحی کنید و سفارش بدهید تا یک نجار ماهر آن را بسازد و هرگز موارد ایمنی تخت را در این سفارش فراموش نکنید.
