منطقه حفاظت شده مغان

 ۲۵ تیر ۱۳۹۵

منطقه حفاظت شده مغان در جنوب غرب بخش اصلاندوز از توابع شهرستان پارس آباد و غرب بخش قشلاق دشت از توابع شهرستان بیله سوار، در شمال استان اردبیل و در موقعیت جغرافیایی E4723 N3921 واقع گردیده است.

دشت مغان تا اوایل دوران سوم زمین شناسی بصورت کلی سنکلینال (دریای کم عمق) در زیر آب بوده است و از نیمه دوم دوران سوم به بعد در اثر کاهش تدریجی آب جلگه وسیع بین رود کر و ارس بوجود آمده که پایین ترین ارتفاع آن از سطح دریا ۴۰ متر در شهرستان پارس آباد و بلندترین نقطه آن با ارتفاع ۱۳۰۰ متر، ارتفاعات خروسلو می باشد. منطقه مغان بیشتر به یک جلگه استپی شباهت دارد و اکثر سطوح این شهرستان ارتفاعی کمتر از ۳۰۰ متر داشته و تنها بخش ناچیزی به میزان ۱۹% از آن بصورت تپه و یا کوه کم ارتفاع می باشد.

این منطقه در راستای طرح احیای آهو در دشت مغان طی مصوبه۱۸۳۴۲۴/۴۵۵۴۰مورخ۱۶/۸/۸۹ هیات محترم وزیران و بر اساس روزنامه رسمی شماره ۲۶۱۷۸/۹۰ مورخ ۲۸/۶/۹۰ و مصوبه شماره ۳۵۰ شورایعالی حفاظت زیست به ثبت رسیده است

موقعیت عمومی منطقه
در جنوب غرب بخش اصلاندوز از توابع شهرستان پارس آباد و غرب بخش قشلاق دشت از توابع شهرستان بيله سوار، در شمال استان اردبيل واقع گرديده است

وسعت منطقه
۳۵۰۰۰ هکتار

ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها )
دشت مغان تا اوايل دوران سوم زمين شناسي بصورت كلي سنكلينال (درياي كم عمق) در زير آب بوده است و از نيمه دوم دوران سوم به بعد در اثر كاهش تدريجي آب جلگه وسيع بين رود كر و ارس بوجود آمده كه پايين ترين ارتفاع آن از سطح دريا ۴۰ متر در شهرستان پارس آباد و بلندترين نقطه آن با ارتفاع ۱۳۰۰ متر ارتفاعات خروسلو مي باشد.منطقه مغان به یک جلگه استپی بیشتر شباهت دارد و اکثر سطوح این شهرستان ارتفاعی کمتر از ۳۰۰ متر داشته و تنها بخش ناجیزی به میزان ۱۹% از آن بصورت تپه و یا کوه کم ارتفاع می باشد.
گونه های جانوری شناسایی شده در زیستگاه مورد مطالعه عیارتند از گرگ، روباه، شغال، خرگوش و گراز وحشی و پرندگانی از قبیل عقاب، دلیجه، قرقی، مینا و پری شاهرخ و پرندگاه آبزی و کنار آبزی و تعداد زیادی از گونه گنجشک سانان می باشد. گونه شاخص دشت مغان آهوی ایرنی بوده که در سالیان گذشته بر اثر شکار بی رویه منقرض شده و هدف طرح احیای این گونه در دشت مغان با انتقال از مناطق همجوار از جمله دشت سهرین زنجان می باشد.
از گیاهان بومی و مشخص و غالب دشت مغان سه گونه از جنس درمنه و خانواده مرکبان با نام محلی یوشان می باشد این گیاه سطح زیادی از مراتع دشت را می پوشاند شامل:
Artemisia herbaaiba
Artemisia vuigar
A rtemisia scoparia

جاذبه های اکوتوریستی
– وجود قشلاقات عشایر شاهسون در منطقه
– امکان بازدید از سایت تکثیر نیمه طبیعی آهو در منطقه
– پرنده نگری برای علاقمندان طبیعی به خصوص در ایام فصل پاییز و زمستان

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
در داخل محدوده ۲۳ آبادي وجود دارد كه دو روستا با تعداد به ترتیب ۶۰ و ۷۲ خانوار با جمعیتی بالغ ۲۴۴ و ۴۲۹ نفر بوده و و تعداد ۸ آبادي داراي ۲۰ تا ۵۰ خانوار بوده و ۱۳ آبادي كمتر از ۲۰ خانوار مي باشد تراکم نفر در سطح ۱۰ نفر در کیلومترمربع می باشد و شغل اهالی این آبادیها صرفاً دامدار است. جاده دسترسی آبادیهای فوق الذکر بصورت خاكي و يا شوسه اي بوده و از طریق جاده آسفالته فرعی در قسمت شمال محدوده مذکور به جاده اصلي اردبيل – پارس آباد و پارس آباد – جعفرآباد متصل می گردند.

تعارضات مهم منطقه
– چرای دام عشایر بیش از حد و ظرفیت مراتع
– تبدیل اراضی مرتعی به کشاورزی توسط افراد سود جو

تجهیزات و امکانات
در حال حاضر سایت تکثیر با امکانات یک کانکس به عنوان پاسگاه محیط بانی در منطقه ایجاد گردیده است.
۱۰-سایر ملاحظات
-احداث پاسگاههای محیط بانی
-ایجاد چارت و جذب نیروی محیط بان
– ایجاد امکانات و تجهیزات حفاضتی در منطقه

منبع : کویرها و بیابانهای ایران