تالاب درگه سنگی
تالاب درگه سنگی در منتهی الیه جنوبی دریاچه ارومیه در ۲۰کیلومتری شهر نقده و در موقعیت جغرافیایی ۳۶درجه و ۵۹دقیقه و ۴۵ثانیه عرض شمالی و ۴۵درجه و ۳۴دقیقه طول شرقی قرار دارد . در گویش محلی به آن سیران گلی می گویند . این تالاب دائمی بامساحت حوضه آبریز ۲۱۰۰ هکتار در ارتفاع ۱۲۸۰ متری ازسطح آبهای آزاد واقع است.منبع تامین آب آن روانابهای فصلی ناشی ازبارندگی،مازاد جریان آب انهار،سنتی منشعب ازرودخانه گدارنقده،جریان چشمه هاونشت آبهای زیرزمینی می باشد. اين تالاب از شمال به رشته كوههاي سنگي و از مغرب و جنوب غربي به اراضي چمن زار و پست و شور با شيب ۰ تا ۵/۰ درصد منتهي مي‌شود كه اين اراضي با افزايش ميزان آب به زير آب مي‌رود. و از شرق و جنوب به ارتفاعات نيمه سنگي تا سنگي با خاك كم منتهي مي‌شود. مساحت اين تالاب حدود ۳۸۰ هكتار است، عمق متوسط اين تالاب ۱۰۰ سانتيمتر و حداكثر عمق آن ۱۶۲ سانتيمتر است.
پوشش گیاهی قابل توجه دربخش جنوبی تالاب ،تنوع وکثرت فیتوپلانکتونهاوگونه های جانوری بی مهرگان درآب این تالاب نظیرانواع بنتوزهاوزئوپلانکتونها،زیستگاه بسیارمناسبی رابرای پرندگان آبزی وکنارآبزی بوجودآورده است.ازپرندگان شاخص این تالاب میتوان به فلامینگو،اردک سرسفید،انواع مرغابیها،چنگراشاره نمود.
اين تالاب در محور جاده اروميه به مهاباد واقع شده و از كنار جاده قابل رؤيت است. بعد از رسيدن به سه‌راهي محمديار و پيمودن يك جاده خاكي ۲۰۰ متري بطرف شمال شرقي به روستاي دورگه سنگي مي‌رسيم كه تالاب در حاشيه آن قراردارد. اين تالاب كه در بالاي جاده نقده ـ مهاباد قرار دارد و از نظر زمين‌شناسي شامل نهشته‌هاي زير است:
پرمين
رسوبات پرمين در اين منطقه شامل آهك، آهك دولوميتي و ماسه سنگ كه گاهاً نوع كوارتزيتي بوده است. رنگ رسوبات از روشن تا تيره حتي نوع صورتي متمايل به قرمز رنگ نيز دارد كه در سنگهاي آهكي و ماسه سنگي نيز ديده مي‌شود كه دليل ناخالصي‌هاي اكسيد آهن و بعضاً كانيهاي رسي ميباشد، همراه اين نهشته‌ها در بعضي از نقاط كنگلومرا، شيل و سيلتستون نيز ديده مي‌شود كه ضخامت آنها نسبت به رسوبات نوع اول ازاهميت كمي نيز برخوردار است.
ميوسن
نهشته‌هاي ميوسن شامل آهك به رنگهاي خاكستري و صورتي رنگ ميباشد كه گاهاً ذرات ريزي از سنگ با جنس‌هاي متفاوت توسط همين آهك‌ها كه نقش سيمان را دارند به همديگر چسبيده و سنگهاي برشي را تشكيل داده‌اند. با توجه به اينكه اين سنگها تحت تاثير عوامل تكنونيكي قرار گرفته‌اند، لذا شكستگي‌هاي فراوان باعث شده است كه ميزان نفوذپذيري اين سنگها زياد و بعلت هوازدگيهاي فيزيكي و شيميايي خرده‌سنگهاي آهكي رد پاي دامنه برونزده‌ها ديده شوند و همچنين در نقاطي تشكيل پرتگاههائي را دهند كه بعلت ضخامت كم اين نهشته‌ها در اين مناطق داراي ارتفاع كم مي‌باشند. در بعضي از نقاط اين سنگها برروي رسوبات جوانتر بصورت ناپيوسته نوع هم شيب قرار گرفته‌اند.
اليگوميوسن
اين تشكيلات شامل رسوبات مارني به رنگ خاكستري تا سبز كه گاهاً بعلت زياد بودن مواد رسي و تركيبات آهن‌دار متمايل به قرمز تا آجري هم ميباشد. همراه اين نهشته‌ها كنگلومراها و گاهاً لايه‌هاي نازكي از آهك به ضخامت چند سانتيمتر تا چندين متر در بين اين لايه‌هاي آهكي ديده مي‌شود كه از نظر وجود ماكروفسيلها بسيار بوده و داراي نفوذپذيري زياد و اين نهشته‌ها در بعضي از مناطق بسيار
ناپايدار مي‌باشند، بطوريكه درقسمتهايي بصورت واريز بطرف سرازيري‌ها ريخته و برروي همديگر انباشته شده‌اند. ضخامت اين رسوبات در بعضي از قسمتهاي چندين متر خصوصاً در كناره جاده تا بيش از ۱۰۰ متر مي‌رسد.
كواترنري
اين رسوبات شامل تشكيلات كواترنري ميباشد كه بصورت رسوبات آبرفتي و مخروط‌افكنه‌ها سيستم قديمي در ارتفاع بالاتر قرار گرفته‌اند و شامل كنگلومراهائي مي‌شوند كه با توجه به عدم دياژنتيكي موثر است و غالباً بصورت واريزهاي پايين سرازير شده‌اند.
هيدرولوژي
تالاب دو رگه سنگي يك تالاب دائمي است و آب آن از بارش مستقيم و آبهاي جاري سطح كه از ارتفاعات اطراف به پايين سرازيرمي‌شود و از دو چشمه كه در ضلع جنوبي و از كنار وارد تالاب مي‌شود،
تأمين مي‌شود. هنگام افزايش آب چمن‌زارهاي سمت غرب و جنوب غربي تالاب به زير آب مي‌رود و مساحت تالاب را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
دوچشمه ذكر شده آب لب شور دارند و از زير صخره‌هاو كف زمين مي‌جوشد و براي شرب انسان بعلت شوري مناسب نيستند. روستائيان دورگه سنگي از آب اين چشمه‌ها براي شستشوي ظروف و لباس و
گاهي شستن خودشان از آن استفاده مي‌كنند بخصوص كه در زمستان آب چشمه‌ها نيمه گرم است.
دبي تقريبي آب چشمه‌ها عبارتند از: چشمه بزرگ ۸ ليتر در ثانيه و چشمه كوچك ۴ ليتر در ثانيه، آب چشمه‌ها دائمي و در همه فصول است.
راههای دسترسی
از طریق جاده ارومیه به مهاباد در یک کیلومتری سه راهی محمدیار قابل دسترسی است .
امکان جذب گردشگر
باتوجه به زادآوری انواع پرندگان و طبیعت و کوهستان اطراف آن و سهل الوصول بودن تالاب می توان در فصول مختلف سال گردشگری زیادی به آن جذب کرد .
