امسال در پی حوادث اخیر شاهد آتش سوزی‌های فراوانی در جنگل‌ها و مراتع بودیم. آتش‌سوزی‌هایی از جنگل‌های غرب ایران، مرز کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان تا رشته‌کوه‌های زاگرس، کوه‌های اطراف بهبهان، علفزارهای کرج و تپه‌های شمال شرق تهران. اتفاقی که عده‌ای علت آن را افزایش بارش‌های بهاری، رشد پوشش‌های گیاهی و رونق مراتع دانسته و قبلاً هشدار و پیش‌بینی آن را داشته‌اند که نزولات آسمانی می‌تواند باعث رویش گیاهان هرز با عمر کوتاه شوند و با گرم شدن هوا و خشک شدن آن‌ها، احتمال آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع به‌شدت افزایش یابد که برای جلوگیری از این امر باید سریعاً تدابیری اندیشیده شود. با گفتگویی که با مسئولین اداره مرکز آتشپ‌نشانی داشته‌ایم، آن‌ها علت آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع را تنها در این امر ندانسته بلکه عمده علت این آتش‌سوزی‌ها را در بی‌احتیاطی و عدم توجه مردم به نکات ایمنی اشاره می‌کنند.
انداختن ته سیگار یا کبریت روشن روی زمین می‌تواند خسارت‌های سنگینی به همراه داشته باشد. اگر از منقل و اجاق ذغالی و چوبی استفاده می‌کنید، خاکسترهای اضافی آن را در محیط نریزید. این مواد پتانسیل شعله‌ور شدن دارند
نکاتی که عدم توجه به آن‌ها منجر به آتش‌سوزی‌های عظیم در مراتع و جنگل‌ها شده است.
بنابراین هرکدام از ما شهروندان لازم است با توجه به شرایط ایجادشده و نیز فرارسیدن ایام تعطیلات و افزایش سفرها برای در امان ماندن از اتفاقات و خسارات ناگوار ناشی از آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع، نکاتی را به‌عنوان پیشگیری و نیز مواردی را در رابطه با مقابله و در راستای کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی بدانیم.
اکثر حوادث قابل‌پیشگیری هستند
شنیده‌اید که می‌گویند: «حادثه خبر نمی‌کند» اما نباید فراموش کرد که اکثر حوادث قابل پیشگیری هستند. به نقل از مسئول اماکن پیشگیری اکثر آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده در این مدت اخیر مربوط به عدم توجه به نکات ایمنی مردم بوده که با رعایت آن‌ها قابل‌پیشگیری بوده است.
1- با توجه به نزدیک شدن فصل گرما از روشن کردن آتش در دشت و کوه و جنگل خودداری کنید. اگر ضرورتی برای روشن کردن آتش پیش آمد، اطراف آن را از پوشش گیاهی و علوفه خالی و با سنگ محصور و از آتش زدن کاه و کلش مزارع کشاورزی پرهیز کنید.
2- انداختن ته سیگار یا کبریت روشن روی زمین می‌تواند خسارت‌های سنگینی به همراه داشته باشد.
3- اگر از منقل و اجاق ذغالی و چوبی استفاده می‌کنید، خاکسترهای اضافی آن را در محیط نریزید. این مواد پتانسیل شعله‌ور شدن دارند.
4- فراموش نکنیم هر جا اکسیژن هوا، مواد سوختنی و شعله در مجاورت هم قرار گیرند آتش به وجود خواهد آمد. بنابراین در جنگل‌ها این سه عامل را از هم دور نگه دارید؛ اکسیژن که همه‌جا هست و دست ما نیست، شعله و مواد سوختنی کنترل کنید.
نکاتی قبل از روشن‌کردن آتش در جنگل
1- اگر می‌خواهید آتش روشن کنید، جهت باد را در نظر بگیرید. هرگز نمی‌توان خلاف جهت باد آتش را مهار کرد.
2- هنگامی‌که آتش روشن کردید، آن را به حال خود رها نکرده و بعد از اتمام کار روی آن آب ریخته و از خاموش شدن و سرد شدن آن مطمئن شوید. سعی کنید آتش را در محل‌های مشخص‌شده روشن کرده تا از اتفاقات ناگوار جلوگیری شود.
3- حداقل 5 متر دورتر از چادر، درختچه‌ها، بوته‌ها و دیگر مواد اشتعال‌زا آتش روشن کنید.
4- در هنگام روشن کردن آتش مراقب شاخه درختانی که آویزان هستند باشید.
اگر ظرفی آتش‌گرفته، آن را حرکت ندهید. شعله را با شن، نمک، پتوى نمناک یا پوشش‌هاى دیگر خفه کنید
5- مکان‌های طبیعی مثل رودخانه‌ها، دریاچه، جاده، باتلاق، مناطق سنگلاخی، موانع طبیعی خوبی در برابر آتش هستند و از پیشروی آتش جلوگیری می‌کنند. در صورت امکان سعی کنید حواشی این مناطق را برای روشن کردن آتش انتخاب کنید.
مراقب مواد اشتعال‌زا باشید
1- مواد شیشه‌ای(مثل انواع بطری شیشه‌ای و پلاستیکی)، خرده‌شیشه و اشیاء مشابه را در جنگل و مراتع رها نکنید چراکه این مواد موجب شعله‌ورشدن علوفه خشک و مواد قابل اشتعال در جنگل‌ها بوده و مرکز اصلی آتش در این شرایط ایجاد می‌شود.
2- از بازی کودکان با آتش و همچنین حرکات نمایشی به‌وسیله آتش به‌ویژه در مناطق جنگلی خودداری کنید.
3- زمانی که مسیر زیادی را با خودرو پیموده‌اید و موتور خودرویتان داغ است، در مناطقی که انبوه گیاهان و مستعد آتش‌سوزی هستند، توقف نکنید.
در صورت مشاهده هرگونه تخلف و عدم رعایت نکات ایمنی، و یا شرایط مشکوک که عاملی برای ایجاد آتش‌سوزی می‌شوند با شماره تلفن 1504 که مربوط به این موضوع می‌شود تماس بگیرید. نیروهای این مرکز به‌صورت شبانه‌روزی پاسخگو و پیگیر هستند.
راه‌های خاموش کردن آتش
اگر با همه پیشگیری‌ها و توجهات باز هم در شرایط آتش‌سوزی قرار گرفتید، این راهکارها می‌تواند برای شما نجات‌بخش باشند:
1- به‌محض مشاهده آتش‌سوزی خونسردی خود را حفظ کرده و در صورت محدود بودن آتش، از دانسته‌هایتان در جهت خاموش کردن آتش استفاده کنید. نوع آتش را کشف و متناسب با آن‌ها در جهت خاموش‌کردن آتش با تدبیر و حفظ خونسردی اقدام کنید.
2- آتش مواد نفتی، وسایل الکتریکی و اتصالات برقی را هرگز با آب خاموش نکنید. با گذاشتن یک درپوش آن را خاموش‌کنید.
3- اگر ظرفی آتش‌گرفته، آن را حرکت ندهید. شعله را با شن، نمک، پتوى نمناک یا پوشش‌هاى دیگر خفه کنید.
4- اگر خدایی ناکرده لباس شما آتش گرفت، هول نشوید، بایستید، روی زمین بیفتید و غلت بخورید تا آتش خاموش شود. اگر شخصی آتش‌گرفته، او را در یك پتو پیچیده و روی زمین بغلتانید.
5- در صورت وجود دود، دهان و بینی خود را با پارچه، لباس یا شال و روسری‌تان بگیرید. در صورت امکان پارچه را کمی مرطوب کنید.
6- در هنگام آتش غیرقابل‌کنترل با آتش‌نشانی (۱۲۵) تماس گرفته و با توصیف مکان، دامنه آتش‌سوزی و ... شرایط را برای تشخیص به‌موقع و انتخاب بهترین راهکار و ابزار ایجاد کنید.
اگر خدایی ناکرده لباس شما آتش گرفت، هول نشوید، بایستید، روی زمین بیفتید و غلت بخورید تا آتش خاموش شود
7- در صورت احساس خطر ندوید. اگر نزدیک خودرو شخصی قرار دارید، استفاده از آن بهتر از دویدن و فرار کردن است. از خودرو شخصی خود برای نجات کمک بگیرید، پنجره‌ها و دریچه‌های هوا را ببندید. به‌آرامی و با چراغ روشن رانندگی کنید.
8- از میان دود غلیظ حرکت نکنید و از مرکز آتش دور شوید و به‌جایی مثل دریاچه، جاده و یا گودال که قابل شعله‌ور شدن نیستند پناه ببرید. اگر هم دسترسی به این مکان‌ها امکان نداشت و مجبور بودید همان‌جا بمانید، دور از بوته‌ها و درختان خودرو خود را پارک کنید، چراغ‌های جلوی روشن نگهدارید، موتور را خاموش‌کنید و پنجره‌ها و دریچه‌های هوا را ببندید. در کف خودرو قرارگرفته و تا خاموش شدن آتش روی خود را با یک کت یا پتو بپوشانید.
