جزیره کیش، یکی از جزایر خلیج‌فارس در استان هرمزگان است و یکی از دیدنی‌ترین جزایر این ناحیه است و امروز به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شده است.
کیش جزیره زیبای ایران در خلیج فارس است که در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای تبدیل آن به قطب گردشگری انجام شده است. بسیاری از خانواده‌ها برای گذراندن تعطیلاتی خاطره‌انگیز به کیش سفر می‌کنند و از برنامه‌های تفریحی و شاد تدارک دیده شده در این جزیره توریستی استفاده می‌کنند.
در ایام عید جشنواره‌های زیادی در این جزیره برگزار می‌شود و هوا هم مناسب است، پس شاید یکی از بهترین مقاصد برای سفر عید امسال، کیش باشد.
جغرافیا
جزیره کیش شکلی شبیه به بیضی دارد و مساحت آن برابر با ۹۱ کیلومترمربع است. این جزیره رودخانه دائمی ندارد و آب شیرین منطقه از تعداد زیادی منابع آب شیرین تأمین می‌شود. کیش از مسیر دریایی با جزیره هندورابی ۲۸ کیلومتر، با جزیره فارور ۵۵ کیلومتر، جزیره سیری ۸۷ کیلومتر، ابوموسی ۱۷۷ کیلومتر، قشم ۲۲۵ کیلومتر و تا بندرعباس ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد. آب خلیج‌فارس، شفاف و زلال است و در این منطقه گونه‌های مختلفی از آبزیان زندگی می‌کنند که ممکن است در هیچ کجای منطقه نتوان شبیه به آن را پیدا کرد.
جمعیت کیش در آخرین سرشماری صورت گرفته در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۴۸۱۹ نفر بود که بیشتر این افراد در شهر کیش سکونت داشتند.
تاریخچه
در عصر هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان کیش تحت سلطه ایران بود و در عصر اسلامی به دست خلفای اموی افتاد. از اواخر حکومت امویان تا دوران حکومت آل‌بویه کیش تحت حکومت یکی از ایرانیان بوده که از اطاعت از خلفای اموی سرباز زده است. در زمان حکومت سلجوقیان و اتابکان فارس منطقه همچنان در دست ایرانیان بود. در عصر سلجوقی کیش به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری خلیج‌فارس تبدیل شد. بزرگان زیادی از جمله ابن خرداد، ابن‌بطوطه، یاقوت حموی به کیش سفر کرده‌اند و سعدی هم در آثار خود به کیش اشاره کرده است.
در بین سال‌های ۹۱۲ تا ۱۰۳۱ جزیره کیش مثل جزیره هرمز به دست پرتغالی‌ها افتاد. در زمان حکومت محمدرضا پهلوی کیش یکی از مراکز مهم تجارت و صید ماهی شد، ولی با ورود مروارید ژاپنی، ارزش مروارید ایرانی کاهش یافت. در سال ۱۳۴۹ کیش به‌عنوان یک منطقه توریستی بین‌المللی انتخاب شد و در سال ۱۳۶۱ عنوان اولین منطقه آزاد اقتصادی را به خود گرفت.
وجه‌تسمیه
نام جزیره کیش ریشه‌ای تاریخی دارد. در بسیاری از منابع قدیمی نام قدیم کیش را «کیان» ذکر کرده‌اند. ممکن است این نام از سلسله کیانیان گرفته‌شده باشد. در برخی منابع هم به‌جای کیش از کلمه «قیس» استفاده‌شده است، این قیس نام شخص نیست.
بسیاری از کارشناسان کیش را نامی باستانی می‌دانند چون شهری به همین نام در شرق بابل وجود داشته، البته هیچ ارتباطی میان کیش بابلی با کیش ایران وجود ندارد. ممکن است به خاطر مهاجرت اقوامی از بابل به کیش یا از کیش به بابل این همنامی رقم خورده باشد.
علی‌اکبر دهخدا در لغت‌نامه‌اش این‌گونه می‌نویسند:
چون به بلندی‌های اطراف آن برآيند، در نظر مانند كيش نمايد كه تركش باشد آن جزيره دراز نيز خوانند، وجه اين نام، آنكه چون از دور نظر كنند، به تركيب كيش يعني كيش جای تير نمايد
فرهنگ و مردم‌شناسی
پوشش
لباس محلی مردان در کیش دشداشه همراه با عرقچین است و مهم‌ترین اعیاد در این جزیره عید قربان و عید غدیر است. زنان محلی در کیش پوششی به نام ملفع دارند و بطوطه یا برقع روی صورت خود می‌گذارند.
آداب و رسوم
اقوام و نژادهای مختلفی در جزیره کیش در کنار هم زندگی می‌کنند که هرکدام از آن‌ها آداب و رسوم خاصی دارند. در این شهر ساحلی شغل‌هایی نظیر ماهی گیری، دریانوردی و بازگانی و بسیاری از شغل‌های مربوط به دریا رواج دارد.
همان‌طور که اشاره کردیم، عید قربان و عید غدیر در کیش با آداب و رسوم خاصی جشن گرفته می‌شود، در عید قربان مردم محلی گندم سبز می‌کنند و آن را به آب می‌اندازند، کاری که بسیاری از ایرانیان در روز ۱۳ بدر انجام می‌دهند. همچنین، گوسفندی قربانی می‌کنند و گوشت آن را به نیازمندان می‌دهند. در روز عید غدیر حسینیه‌ها با آینه و پارچه سبز و سیاه آراسته شده و جشن و سرور برپا می‌شود.
در سالروز بعثت پیامبر، در جزیره کیش دختران ۱۲ تا ۱۳ ساله با کاسه‌هایی به درب خانه مردمان شهر می‌روند و صاحب‌خانه هم مقداری حنا در کاسه دختران قرار می‌دهد. کودمان حنا را به خانه برده و سایر اعضای خانواده حنا را به دست‌هایشان می‌زنند.
مراسم حنابندان در شهرهای جنوبی
آداب و رسوم محلی زیادی در این منطقه وجود دارد که برخی از آن‌ها از شهرهای اطراف وارد فرهنگ کیش شده است، در این بخش تنها به تعدادی از مهم‌ترین آداب و رسوم اشاره کردیم.
صنایع‌دستی
بسیاری از گردشگران فکر می‌کنند که کیش صنعت دستی زیادی ندارد و نمی‌توانند از این شهر صنایع‌دستی به‌عنوان سوغات برای عزیزان خود ببرند، ولی این شهر صنایع‌دستی زیادی دارد که یک هدیه مناسب برای کسانی است که دوست‌شان دارید. از جمله صنایع‌دستی این جزیره زیبا می‌توانیم به کوزه‌های سفالی، شیر یکی پیچ، چادرشب، سبد و حصیر، صنایع‌دستی دریایی، پارچه گلابتون دوزی، بادله دوزی و پوشاک باقیمت مناسب اشاره کنیم.
غذاهای محلی
تفکر غلط مدرن بودن کیش و نبودن تاریخ و فرهنگ غنی در این منطقه، در ذهن بسیاری از ما ایرانی‌ها نقش بسته است، درحالی‌که این منطقه از عصر هخامنشی اهمیت داشته است. غذاهای محلی کیش مانند سایر غذاهای جنوبی طعم بسیار خوبی دارد.
سمک مشوی، مرگوگ یا مرقوق، برنج شکری یا محمر، مضروبه، هریسه، برنج مجبوس از غذاهای خوشمزه کیش است.
گردشگری
جاذبه‌های تاریخی
شهر باستانی حریره یکی از آثار باستانی مهم این جزیره است. این شهر باستانی متعلق به سده ۵ تا ۱۰ هجری قمری بوده که در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.
جاذبه‌های طبیعی
جزیره کیش به دلیل گردشگری بودن در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته و پارک‌ها و منطقه‌های تفریحی زیادی در آن ساخته شده است. ساحل مرجانی سواحل ماسه‌ای مرجانی و روستای باغو از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی کیش است. در سال‌های اخیر مجتمع‌های تفریحی زیادی در این منطقه ساخته شده است که ازجمله آن‌ها می‌توانیم به پارک‌های آبی، باغ‌وحش، آکواریوم، باغ پرندگان، دلفیناریوم و پارک‌های ساحلی اشاره‌کنیم.
کشتی به‌گل‌نشسته یونانی امروز به یکی از جاذبه‌های گردشگری کیش تبدیل شده است و منظره این کشتی در کنار غروب آفتاب کیش بسیار لذت‌بخش است.
سوغات
یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های کیش ماهی و میگو باکیفیت است. از مشهورترین ماهیان این منطقه می‌توان ماهی تن، سنگسر، ساردین، هامور، سرخو، میش ماهی و مقوا را نام برد. از دیگر سوغاتی‌های خوشمزه کیش می‌توانیم به شکلات و قهوه اشاره کنیم.
