درموردجذب جوانان به مسجد

بی تردید برای جذب جوانان و حضور آنها در مسجد و جماعات هم موانع مختلف و هم راه کارهای مختلفی متصور است که این موانع و همچنین راه کار ها می توانند جنبه های فردی ، خانوادگی و محیطی داشته باشند در این بخش آن قسمت از مواردی که بیشتر جنبه علمی و کاربردی دارد مورد بحث قرار می گیرد:

۱- علل عدم حضور در مسجد و جماعات و ضرورت تبیین فلسفه و اسرار نماز و جماعات برای عدم حضور در جماعات و مسجد علل گوناگون است ، بعضی واقعاً عذر دارند و دلیلشان پذیرفتنی است ولی بسیاری از موارد بهانه هایی پوچ، بیشتر نیست از جمله: غفلت از پاداش های نماز جماعت ، بی رغبتی به جهت بد رفتاری برخی نماز گزارن در مسجد، همفکر نبودن با امام جماعت از نظر دیدگاه سیاسی ، عیب های احتمالی بستگان و نزدیکان امام جماعت ، طول کشیدن نماز جماعت ، رفتار متولیان و دست اندرکاران مسجد و.... علاوه بر موارد مذکور که بیشتر در مورد نمازخوان ها است در مورد آن هایی که نماز نمی خوانند و به تبع آن در مسجد و جماعات نیز حاضر نمی شوند می توان به نتیجه تحقیقی اشاره کرد که بر اساس آن « بیش از ۵۰% کسانی که مورد پرسش قرار گرفته اند که چرا نماز نمی خوانید؟ پاسخ داده اند که خدا به نماز ما نیازی ندارد.

۲- عامل بهداشت ونظافت مساجد امیر المومنین (ع) به استاندار خود می فرماید :« افضل اوقات را برای نماز قرار بده »، حال اگر افضل اوقات برای نماز است ، افضل جاها هم باید برای نماز باشد . یکی از مشکلاتی که برای جذب مردم به مراکز اقامه نماز داریم ، کمی نظافت است ؛ نظافت امروز و در دنیای امروزی یکی از عوامل جذب جوان ها است ، این جزء نماز هم نیست ، ولی چیزی و رای احکام نماز است ، ما نباید فقط در حد طهارت و مسأله فقهی به این بپردازیم یعنی خیلی ظاهر بینی است که طهارت را با همان فرمول های فقهی بپذیریم و هر چه آلودگی و میکروب و چیز های دیگری است که مردم را متنفر می کند ، همه را ندیده بگیریم . من فکر می کنم یکی از چیز هایی که قشر تحصیل کرده ، قشربه اصطلاح متجدد و قشر جوان را از این جاها دور کرده ، این است که فضا ، متناسب با این شرایط نیست . از آنجاییکه طبع جوانان پاک، زیبا دوست و پر نشاط می باشد ، لذا به مکان های پاکیزه ، زیبا، جذاب و دلپذیر بیشتر گرایش پیدا می کند . بنابراین برای جذب آنان به مساجد باید این مکان ها را آراسته و پاکیزه ساخت ، فرش های مسجد تمیز و پاکیزه بوده، روشنایی در حد مطلوب و مسجد همواره معطر و خوشبو باشد و نماز گزاران با لباس پاکیزه و بوی خوش وارد مسجد شوند.

۳- جاذبه برای حضور زنان در مساجد زنان بخش عظیمی از جامعه را تشکیل می دهند . حضور آنان در مسجد ، فرصت مناسبی برای بهره گیری معنوی از این جایگاه مقدس و آشنایی با معارف اسلامی است ، بلکه برای برخی از آنان این تنها فرصت است. با این وجود یکی از مسائلی که در مساجد هست ، عدم جاذبه بخصوص در شبستان خانم ها است ، متأسفانه محل اجتماع خانم ها هم از نظر کمّی و هم از نظر کیفی ، جاذبه لازم را ندارند و گاهی هم دافعه دارند . از نظر نور، تهویه، فرش ، مسیر رفت وآمد و.... معمولاً قسمت خانم ها به مراتب بد تر از آقایان است با توجه به اینکه خانم ها اغلب همراه فرزندانشان وارد مسجد می شوند و اگر بر خورد این فرزندان با مسجد مطلوب و خوشایند باشد اثر مثبت بر روی آن ها خواهد داشت و اگر مطلوب و خوشایند نبود اثر بد. همچنین دختران و بانوان جوان به مراتب بیشتر تحت تأثیر میزان مطلوب یا نامطلوب بودن قسمت مربوط به خانم ها در مساجد هستند. مطمئناً حضور دختران و بانوان در مساجد در جذب برادران آن ها و همسران آن ها در آینده به مساجد نقش به سزایی خواهد داشت علیرغم نقش زنان در مسائل تربیتی و تأثیری که برای حضور برادران و همسران جوان خود در مساجد می توانند داشته باشند متأسفانه می بینیم در مساجد هنوز محل استقرار خانم ها حتی به اندازه ی محل آقایان از جذابیت ، راحتی و مطلوبیت برخوردار نیست.

۴- نقش امام جماعت در میان تمام کسانی که به گونه ای در اداره امور مسجد دخالت دارند ، امام جماعت دارای نقشی ممتاز و ویژه است . طوری‌که صلاحیت‌ها، شایستگی‌ها، عملکرد، شخصیت و چگونگی برخورد اوباجوانان به طور مستقیم برمسجد و جذب افراد از جمله جوانان اثر می گذارد. در ارتباط با عملکرد و نقش امام جماعت به موارد زیر می توان اشاره کرد : الف) روابط و احترام میان امام جماعت و جوانان ، نباید در چارچوبی خشک و رسمی باقی بماند و باید به روابط عاطفی بیا نجامد ، یعنی امام جماعت به عنوان یکی از دوستان جوانان به شمار رود.در این راستا لازم است همواره جوانان را همراهی کند ، مشکلات آنان را یاری کند ، موفقیت هایشان را به آنان تبریک بگوید ، از ناراحتی و غم هایشان ابراز تأسف کند . همچنین علاوه بر ارتباط حضوری برقراری ارتباط کتبی نیز میان جوانان و امام جماعت مفید است. ب) امام جماعت باید وقت کافی برای جوانان بگذارد. «تجربه نشان داده است که امام جماعت هایی که وقت می گذارند ، می توانند در ترویج فرهنگ نماز موفق باشند و کسانی که صرفاً می خواهند یک نماز را اقامه کنند و بلافاصله از خوابگاه دانشجویی خارج شوند این امکان پذیر نیست«پیامبر اسلام(ص) بسیاری از اوقات پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب در مسجد می‌ماندند. بخشی از این وقت صرف پاسخگویی به پرسش های دینی و حتی تعبیر کتاب هایی که مسلمانان دیده بودند ، می شد. ج) «مردم باید پذیرای امام جماعت باشند ، امام جماعت تحمیلی جایز نیست». اگر امام جماعت را دوست نداشته باشید تأثیر ندارد ، غیر از امامت که یک منصبی است ولایی ، در پیش نمازی رضاالقوم هم وجود دارد .

۵- روش و شیوه های تبلیغ و دعوت مبلغ و دعوت کننده باید مومن به آن چیزی باشد که دیگران را بدان دعوت می‌کند. دل او به آن چه می گوید باید آرام باشد . دل می تواند دل را هدایت کند. دعوت و تبلیغ ما هنگامی مؤثر است که نشأت گرفته از درون باشد و این، نیاز به ایمانی دارد که در جان آدمی ریشه دوانده ست بنابراین این یک هشدار است برای دست اندرکاران این امر که اگر باوری راستین عامل حرکتشان نباشد نخواهند توانست در دیگران نفوذ کنند . امام صادق (ع) نیز ضرورت مطابقت قول و فعل عالمان و واعظان را اینگونه بیان فرموده است « اگر عالم و دانشمند به علم خود عمل نکند ، موعظه و اندرز او از دل ها می لغزد ، آن چنان که باران از روی سنگ صاف و نشیب های لغزنده ی کوه صفا لغزان است». بنابراین مهمترین گام در تأثیر گذاری دعوت کننده و مبلغ مطابقت گفتار با کردار وی است . حال باید دقت شود که مؤثر ترین روش تبلیغی و تربیتی کدام است ؟ « در تربیت چند چیز شرط است ، یکی مشافهه و چشم به چشم بودن و نکته ی بعدی محبت و تقدس ». توجه به این امر لازم است که « هدف ما آن هایی هستند که نماز نمی خوانند و یا به مسجد نمی روند و می خواهیم به نماز و مسجد دعوتشان کنیم ، برای آن ها باید برنامه داشته باشیم و یکی از برنامه های مهم ارتباط مستقیم است و افرادی که مؤمن به نماز و علاقه مند به توسعه فرهنگ نماز و مسجد هستند می توانند بهترین سرباز این جبهه و میدان باشند» . بنابراین در این زمینه می پذیریم که « تربیت باید نفس به نفس باشد ، جوان به جوان ، جوان های نماز خوان و مسجدی می توانند جوان های دیگر را جذب مسجد بکنند و همسالان خودشان را به پای نماز بیاورند »

6- تعیین واحیای دیگرکارکرد های مسجد مطمئناً این امر در جذب جوانان ونوجوانان موثر خواهدبود. بررسی هانشان می دهد که مساجدی که برای نوجوانان وجوانان محلی برای فعالیت های ورزشی ، فرهنگی، آموزشی و... هستنددرجذب جوانان بسیار موفق بوده اند. در این راستا می توان انواع کلاسهای تقویتی و آموزشی را با همکاری دبیرانی که خود اهل مسجد ونماز بوده و علاقمند به احیای نماز و مسجد هستند استفاده کرد و با مبالغی کم و یا حتی بعضا رایگان اقدام به تشکیل کلاس کرد همچنین برای این کار از دانشجویانی که خود مسجدی هستند و یا سایر تخصصهای اهالی مسجد می توان استفاده کرد .

  نتیجه‌گیری اهمیت و ارزش حضور در مسجد و نمازهای جماعت براساس آیات الهی وروایات وسیره معصومین(ع) برکسی پوشیده نیست.از طرفی جذب جوانان به این امر مهم درکشور اسلامی مساله جدی واز دغدغه های متولیان امر می باشد. ویژگی های دوره جوانی ایجاب می کند که راهکارهای متناسبی جهت جذب آنها به مسجد وجماعات استفاده گردد. دراین راستا موارد زیر قابل طرح است:

۱- بهانه‌های مختلفی برای عدم حضور درمساجد مطرح می شود که پیشنهاد گردید باید جوانان را با فلسفه و اسرار و ارزش جماعات و حضور در مساجد آشنا کرد که طبق فرمایش پیامبر اسلام(ص) اگر افراد ارزش حضور در جماعات را بدانند برای شرکت در آن قرعه کشی می‌کنند.

۲- بهداشت و نظافت مساجد به عنوان عامل دیگری برای جذب جوانان مطرح است . روشن است که جوانان به ویژه تحصیلکرده ها چقدر به امر بهداشت و تمیزی اهمیت می‌دهند.

۳- ایجاد جاذبه برای حضور زنان در مساجد به عنوان نیمی از افراد جامعه و عوامل موثر در تربیت افراد جامعه، متا‌سفانه محل استقرار بانوان در مساجد در مقایسه با آقایان از وضعیت نامناسبی بر خوردار است .

۴- نقش امام جماعت به عنوان یکی از ارکان و عوامل تاثیر گذار در امورات مسجد و همچنین جذب و نگهداری جوانان است که در این زمینه ایجاد ارتباط عاطفی، گذاشتن وقت کافی برای امور جوانان، مورد پذیرش مردم و جوانان بودن، داشتن تقوا و فضایل اخلاقی و عدالت ، رعایت نظافت وتمیزی ، نظم و انضباط داشتن ، بردباری ، آسان گیری و عمل به گفته ها، مواردی هستند که رعایت آن از طرف امام جماعت در جذب جوانان موثر است .

۵- در روش و شیوه های تبلیغ ، داشتن ایمان قلبی و عامل بودن و نیز روش ارتباط مستقیم نفس با نفس و جذب همسالان توسط جوان مسجدی موثر است .

۶- از وظیفه ونقش نماز گزاران و اهالی مسجد می توان به داشتن غیرت نسبت به نماز ، رعایت حرمت اشخاص ، بهداشت و نظافت لباس ، بدن و دهان ، پرهیز از تندی و افراط در برخورد با نوجوانان و جوانان ، مطابقت گفتار و عمل متولیان امور مساجد ، ایجاد ارتباط بین مدرسه ومسجد و بطور کل احیای مسجد و جماعات اشاره کرد.

۷- احیای کارکردهای مختلف مسجد از جمله آموزش ، فعالیتهای ورزشی ، فرهنگی، هنری و....

۸- ارئه الگو برای جوانانی که در جماعات و مسجد حضور نمی یابند از طریق صدا و سیما و رسانه های جمعی از قهرمانان ورزشی و هنرمندان و اهل علم در حال نماز خواندن و حضور در مساجد.

۹- عدم انحصاری کردن امورات و فعالیتهای مسجد و پایگاه مقاومت و کانون‌های مساجد و رفع موانع حضور و عضویت جوانان و نوجوانان علاقمند محله ها در این نهادها.

۱۰- ارایه وبیان ترجمه دعاها و اذکار به زبان روان جهت آشنایی جوانان و نوجوانان با معارف و پیامهای دلنشین و تاثیر گذار این دعاها .

از ارسال مطلب خوبتان ممنونیم.

مسجد مکان امن خداست ، جوانان را به مکان رهنمود کنیم که آرام گیرند .

مسجد نمونه ، مکانی برای انجام کارهای خدا پسندانه و ارتباط بنده با معبود است .

مسجد تجلی گاه خداوند برای انسان و کانون آموزش امور فرهنگی ، اجتماعی است . مسجد نه تنها محل عبادت خداست . مکانی برای بیداری ملت های تحت ظلم است.

مسجد مکانی جهت دمیدن روح امید در کالبد انسان های آزاده است.

مسجد محل شور و مشورت و حل مشکلات محله است. 

پاکبزه نگه داری مسجد از غربت و کهنگی از وظایف مومنین و خدا دوستان است.

مسجد ها قبلاًجایگاهی بسیار خوبی برای جوانان بود چون هم محل عبادت بود وهم محل کسب کمالات .ولی امروزه مسجد جایگاه خود را از دست داده جوانان به بزرگان احترام نمی گذارند وجایگاه خود را نمی داند ودر هر کجای مسجد خواتند می نشینند.ووووووووووووووووووووووووووو