امروزه تقریبا در تمام محیط های صنعتی و شهری جوشکاری برای اتصال فلزات به یکدیگر استفاده می کنند. براساس نوع فلز, شرایط کیفیت گاز و سایر عوامل جوشکاری انواع مختلفی وجود دارد. افراد جوشکار و کمک جوشکار و افرادی که در نزدیکی فرایند های جوشکاری مشغول کارند با خطراتی روبه رو هستند که باید تدابیر لازم اندیشیده شود. اشعه ساطع شده در فرایند جوشکاری مانند اشعه ی فرابنفش (UV) و مادون قرمز (IR) برای چشم خطرناکند.
جوشکاری و عوارض آن
در جوشكاری ابزار و وسايلی مورد استفاده است كه در صورت عدم رعایت ايمنی باعث بروز مشكلاتی می‌شود. امروزه فرآیندهای جوشکاری در محیط‌های حفاظت شده توسط پرده جاذب اشعه جوشکاری صورت می‌گیرد. اگر جوشکاری در محیط آزاد انجام شود، حرارت بیش ازحد، باعث سوختن فلز و انتشار اشعه‌های مضر می‌شود. انتشار این اشعه‌های منجر به آسیب رساندن محیط اطراف خواهد شد.
اشعه‌های ناشی از جوشكاری
نور مرئی همان نور طبیعی و نور مصنوعی ناشی از لامپ‌ها بوده كه نه تنها نقش مهمی در رویت اشیا و جلوگیری از برخورد با آنها دارد بلكه بر اساس آخرین تحقیقات نقش بسیار مهمی در افزایش بازدهی و جلوگیری از خستگی ناشی از كار دارد. در بین اشعه‌ها، اشعه ماوراء بنفش (UV) ناشی از نقطه جوش و مادون قرمز (IR) ناشی از التهاب فلز گداخته خطر بیشتری دارند. تابش اشعه حاصل از جوشكاری بخصوص دستگاه‌های جوش الكتریكی بر چشم، سبب ناراحتی چشم با علائم سرخی، ریزش اشك، خارش و ترس از نور، ورم ملتحمه، خیرگی و آب مروارید می‌شود.
اشعه uv
اشعه uv توسط قوس الکترکیی در طی فرآیند جوشکاری ایجاد می‌شود. این اشعه در اثر تماس با پوست دست منجر به سوختگی شدید می‌شود. به عبارتی به عدسی چشم نیز آسیب رسانده و منجر به بیماری قوز قرنیه می‌شود.
اشعه مادون قرمز IR
این اشعه توسط قوس الکتریکی ایجاد شده، به سطح پوست آسیب رسانده و منجر به سوختگی می‌شود.
مواد تشکیل دهنده پرده جاذب اشعه جوشکاری
پرده جاذب اشعه جوشکاری برای حفاظت جوشکار از جرقه جوشکاری و اشعه‌های ساطع شده در طی فرآیند جوشکاری ساخته شده است. جوشکار، با پوشیدن ماسک جوشکاری و لباس مخصوص، خود را از خطر محافظت می‌کند ولی کسانی
که در اطراف محل جوشکاری قرار دارند یا در رفت و آمد هستند در معرض آسیب‌های ناشی از اشعه‌های مضر هستند. پرده جاذب اشعه جوشکاری (پاراوان)، اشعه‌های مضر و همچنین بخارات و آلودگی‌های صوتی ناشی از جوشکاری را تا حد زیادی جدب می‌کند.
پرده جاذب اشعه جوشکاری از مواد پی وی سی، وینیل ورقه ورقه شده با استحکام بیش از ۱۸۰ کیلوگرم بر متر مربع تشکیل شده است. این پرده شفاف بوده و از اثرات مضر اشعه فرابنفش و نور مرئی جلوگیری می‌کند.
انواع پرده جاذب اشعه جوشکاری
-Stand alone welding strip curtains
-Sliding welding curtains
-Movable welding curtains
-Stand alone welding screen
از انواع گفته شده در بالا، سه نوع اول پرده‌ای هستند و فقط نحوه نصب یا متحرک و ساکن بودنشان با یکدیگر تفاوت دارد. این‌ها پرده‌های جوشکاریِ سبک وزنی هستند که برای ایجاد محافظت سریع در محل جوشکاری طراحی شده اند. در این پرده‌ها معمولاً در قسمت بالایی حلقه‌هایی برای آویزان کردن تعبیه شده است و این امکان را می‌دهد که سریعاً در محل مورد نظر نصب شده و حداکثر محافظت را ایجاد کنند.
این پرده‌ها با عرض محدود و به صورت طولی تولید می‌شوند، به عبارت دیگر سفارش مشتری به صورت انتخاب از عرض های موجود و طول دلخواه خواهد بود. معمولاً حداکثر طول این پرده ها در حدود ۲۳ متر است. عرض نرمال پرده های جاذب جوشکاری نیز در حدود ۱۶۰ سانتیمتر است. ماده سازنده این پرده ها ترکیباتی از وینیل است. وزن هر رول از این پرده ها با ابعاد نرمال (۲۳۰۰×۱۶۰ سانتیمتر) ۲۰ کیلوگرم است. این پرده ها به علت نصب شدن در فضای جوشکاری، ضد حریق نیز هستند.
نوع چهارم در ساختار خود اندکی با سه نوع اول تفاوت دارد. جنس این نوع از محافظ ها نیز از وینیل است با این تفاوت که این نوع کمی سفت تر بوده و حالت پرده‌ای ندارد و بیشتر شبیه به طلق است. محافظ های طلقی اغلب به صورت پنلی ساخته می‌شوند و حالت طولی ندارند. این نوع از محافظ برای نصب شدن نیاز به فریم دارد. جنس این فریم معمولا از فولاد با مقاومت بالا است. پس از نصب شدن این محافظ بر روی فریم، می‌توان آنرا جابجا نموده و در محل دیگری مستقر کرد. محافظ های طلقی بر اساس استاندارد DIN EN ISO 25980 ساخته می‌شوند.
همانطوری که گفته شد این محافظ ها به صورت پانلی تولید می‌شوند. عرض پانل ها از ۱۵۰ تا ۲۴۰ سانتیمتر متغییر بوده و طول آنها نیز مابین ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است. ابعاد نرمال و تجاری برای این پانل ها ۱۸۰×۱۸۰ و ۱۳۰×۱۸۰ سانتیمتر است. برای نصب محافظ های طلقی حداقل ارتفاع ۶۰ سانتیمتری از سطح زمین باید رعایت شود.
مزایای استفاده از پرده جاذب اشعه جوشکاری
برای محافظت از ساختمان، کارکنان، ایمن سازی محیط جوشکاری، بایستی از پرده جاذب اشعه جوشکاری استفاده کرد. مزیت‌های عمده به شرح زیر است.
کنترل دمای جوشکاری
کنترل دمای جوشکاری به وسیله تولید سطح بالای گرما است. نصب پرده جوشکاری بسیاری از مشکلات جوشکاری را حل کرده است. این پرده‌ها از مواد با استحکام بالا تشکیل شده‌اند که می‌توانند در دمای به ویژه ۲۸- تا ۸۲ درجه سانتیگراد مقاومت داشته باشند.
کاهش سر و صدا
جوشکاری همراه با سر و صدای زیاد است که اگر کنترل نشود می‌تواند جوشکار را در معرض آسیب شدید شنوایی قرار دهد. پرده جوشکاری سر و صدای ناشی از جوشکاری را کاهش داده و صدای کمتری تولید می‌کند.
كاهش قدرت شنوایی، تحریك اعصاب، وزوز كردن گوش، سوت كشیدن پرده گوش از جمله عوارض ناشی از سر و صدای محیط كار است. تغییر در تركیبات خون و سایر مایعات بدن نیز گزارش شده است كه افزایش یا كاهش قند خون از آن جمله‌اند.
کاهش بخارات حاصل از جوشکاری
در جوشکاری بخارات زیادی تولید می‌شود که بدون محافظ چشم بسیار خطرناک بوده و منجر به صدمات زیادی هم برای جوشکار و هم برای کسانی که اطراف محیط جوشکاری قرار دارند، می‌شود.
دود حاصل از جوشكاری با كاربید و استیلن، حاوی انواع فلزات سمی و سایر مواد شیمیایی بوده كه استنشاق آنها به آسانی صورت می‌گیرد. این ذرات می‌توانند به قسمت‌های انتهایی ریه‌ها نفوذ نموده و عوارض شدیدی ایجاد نمایند.
از جمله گازهایی كه در حرفه جوشكاری استفاده می‌شود گاز استیلن بوده كه گازی بیرنگ است. خالص آن بوی بدی ندارد ولی علت بوی بدی كه در جوشكاری‌ها استشمام می‌شود هیدروژن سولفوره مخلوط با آن است كه به علت ناخالصی كاربید است. عوارض ناشی از آن سرفه، ریزش اشک، سردرد،، اختلالات گوارشی، بیهوشی، نارسایی تنفسی بوده كه در غلظت‌های زیاد باعث مرگ می‌شود.
استفاده از سیستم تهویه مناسب با نصب پرده جاذب اشعه جوشکاری می‌تواند محیط ایمنی از لحاظ کاهش بخارات جوشکاری فراهم آورد.
*خطرناکترین طول موج مربوط به نور آبی در حدود 440mm است که موجب آسیب دائمی شبکیه چشم می شود و در صورت بی توجهی منجر به کوری نیز خواهد شد.
*اشعه مادون قرمز باعث آسیب دیدگی عدسی چشم و مواجهه بلند مدت آن منجر به بیماری آب مروارید (کاتاراکت) می شود.
*اشعه UV جوشکاری برای پوست صورت, گردن و دست ها خطرناک است و ممکن است باعث سرطان پوست شود.
