تشنج ناشی از تب شایع ترین نوع تشنج در کودکان است . حدود 3تا4درصد کودکان با سن کمتر از 6 سال دچار این نوع تشنج میشوند . این نوع تشنج همیشه به همراه تب بالا و در سنین 6 ماهگی تا 6 سالگی اتفاق می‌‌افتد و به ندرت ممکن است بعد از سن 6 سالگی نیز تکرار شود ولی بیشترین شیوع آن در یک تا دو سالگی است که بیشتر به دلیل بروز عفونت‌های گوارشی، تنفسی و ادراری در این سنین بروز میکند. از این رو در هر کودک مبتلا به تشنج ناشی از تب باید کانون تب مشخص و درمان شود. همچنین تشنج وابسته به تب دارای این خصوصیات است:
-تقریباً هرگز قبل از 6 ماهگی و پس از 6 سالگی اتفاق نمی افتد.
-هرگز عفونت یا بیماری مغزی که بتواند باعث تشنج شود، وجود ندارد.
-به جز تب، هیچ عامل دیگر به وجود آورنده تشنج، وجود ندارد.
-تقریباً هرگز ضایعه عصبی، جسمی و روحی در اثر آن به وجود نمی آید.
-معمولاً در ساعات اولیه افزایش درجه حرارت بدن اتفاق می افتد.
-با کاهش تب، تشنج نیز کنترل می شود.
علل:
مثل بیشتر بیماری‌ها تشنج ناشی از تب نیز تحت تأثیر ارث است اما تأثیر آن چندان زیاد نیست. این در حالی است که تب بسیار شدید (بالاتر از 41 درجه ی سانتیگراد) در بسیاری از افراد (در هر سنی) باعث بروز تشنج می شود. علت این مسئله احتمالاً افزایش حساسیت و تحریک پذیری سلول‌های عصبی مغز است اما آنچه که به عنوان بیماری تشنج ناشی از تب شناخته می شود، با این مسئله متفاوت است چرا که این نوع تشنج در تب‌های پایین تر از 41 درجه سانتیگراد اتفاق می افتد و فقط هم در کودکان کمتر از 6 سال بروز می کند. همچنین هر نوع تبی نمی تواند موجب این بیماری شود. در عین حال، یکی از علل اصلی و مهم تشنج (در هر سنی) عفونت پرده‌های مغز (موسوم به مننژیت) و گاهی عفونت بافت مغز(موسوم به آنسفالیت) است و این حالت، اکثرا همراه با تب است و در چنین حالتی هرگز اصطلاح تشنج ناشی از تب به کاربرده نمی شود. به عبارت دیگر یکی از شرایط اصلی برای این که بگوییم کودکی در اثر تب تشنج کرده است، این است که مغز عفونت نکرده باشد.
عوارض :
معمولا تشنج ناشی از تب خوش خیم بوده و عارضه ای به جا نمی‌‌گذارد مگر در مواردی که طول بکشد، تکرار شود و یا کودک معاینه عصبی غیر طبیعی داشته باشد که در این صورت نیاز به استفاده از دارو‌های ضد تشنج مثل فنوباربیتال یا سدیم والپورات به مدت یک تا سه سال دارد. در موارد بسیار نادر (فقط 2 درصد) هم تزریق واکسن می تواند موجب تشنج وابسته به تب شود. این حالت بیشتر متعاقب واکسن سه گانه( یک تا دو روز بعد از آن) و یا سرخک( گاهی 7 تا 10 روز بعد از آن) اتفاق می افتد. البته در صورتی هم که زمینه این بیماری در کودک شما وجود داشته باشد با تجویز استامینوفن توسط پزشک و جلوگیری از تب(همزمان با تزریق واکسن) احتمال بروز چنین حالتی تقریبا از بین خواهد رفت.
درمان :
والدین باید هنگام بروز تشنج خونسردی خود را حفظ کنند، کودک را به پهلو خوابانیده و چنانچه در د‌هان او ماده غذایی و یا ترشحی وجود دارد به آهستگی خارج کنند. همچنین از پاشیدن آب به صورت و یا تحریک وی خودداری شود. با استفاده از شیاف استامینوفن و کم کردن پوشش کودک درجه حرارت کودک را کنترل کنید. در صورت لزوم می‌‌توان از تن شویه با آب ولرم نیز استفاده کرد که در این مورد پنبه یا پارچه ای نرم آغشته به آب ولرم را به مدت یک ساعت در نواحی دور گردن و زیر بغل کشاله ران کشیده تا درجه حرارت کودک به حد طبیعی برسد. پس از ورود به بیمارستان در صورت ادامه تشنج تجویز دیازپام از طریق وریدی و یا مقعدی موجب کنترل تشنج خواهد شد.
نشانه ها
معمولا تشنج در اولین ساعات بروز تب پدیدار شده و گاهی حتی والدین متوجه تب کودک نمی‌‌شوند و پس از وقوع تشنج متوجه تب کودک میشوند . تشنج به صورت از دست رفتن ناگهانی هوشیاری، قفل شدن فک، سیاه شدن دور لب، سفت شدن تمام بدن و به دنبال آن حرکاتی شبیه دست و پا زدن بروز میکند. حمله تشنج معمولا کوتاه مدت بوده و در عرض یک تا دو دقیقه برطرف می‌‌شود و به ندرت ممکن است حرکات تشنجی در یک طرف بدن و یا فقط در چشم‌ها باشد که در این موارد علامت خطرناکی است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. هر چه تشنج در سنین پایینتر بروز کند، احتمال تکرار آن بیشتر است.
پیشگیری
بهترین روش پیشگیری از تشنج ناشی از تب این است که در صورت بروز تب در کودک بلافاصله اقداماتی جهت پایین آوردن تب انجام دهید و اگر در زمانی کوتاه تب قطع نشد به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض احتمالی مثل عقب‌ماندگی ذهنی، تأخیر در رشد و نمو و یا ناهنجاری‌‌های رفتاری پیشگیری شود.
