در مطلب قبلی ما با نام انواع بلوک ساختمانی با انواع بلوک های معمولی ساختمانی اشنا شدید ، در این مطلب از پیمانساز نگاهی به بلوک سیمانی سبک و انواع آن خواهیم پرداخت .
بلوک سیمانی سبک :
بلوک سبک بتنی (مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 7782) به بلوک هایی گفته می شود که چگالی آنها حداکثر 1700 کیلوگرم برمتر مکعب باشد. بلوک سبک از سیمان، ماسه، آب و سبک دانه های طبیعی یا صنعتی ساخته می شود. در صورتیکه که چگالی آنها بین 1700 تا 2000 کیلوگرم بر مترمکعب باشد به آنها بلوک نیمه سبک گفته می شود.
سبک دانه های طبیعی به عنوان پوکه معدنی نظیر پوکه بستان آباد (Pomis) و پوکه قروه (Scoria) و سبک دانه های صنعتی به صورت رس منبسط شده (لیکا) و سبک دانه ها که الزامات استاندارد ملی ایران را برآورده می سازد قابل استفاده می باشد.
رده بندی بلوک سبک :
مطابق استاندارد بلوک های سبک به چهار رده تقسیم می شوند که شامل رده های ذیل میباشند
- بلوك سيماني سبك رده يك: چگالی این نوع بلوکها پس از خشک شدن در گرمخانه، درمحدوده 500- 700کیلوگرم بر متر مکعب است.
- بلوك سيماني سبك رده دو: چگالی این نوع بلوکها پس از خشک شدن در گرمخانه، درمحدوده 700- 1000 کیلوگرم بر متر مکعب است.
- بلوك سيماني سبك رده سه: چگالی این نوع بلوکها پس از خشک شدن در گرمخانه، درمحدوده 1000- 1700 کیلوگرم بر متر مکعب است.
- بلوك سيماني سبك رده چهار: چگالی این نوع بلوکها پس از خشک شدن در گرمخانه، درمحدوده 1700-2000 کیلوگرم بر متر مکعب است.
در نوع بلوك سيماني سبك رده چهار ، همانطور که پیشتر در تعرف بلوک سبک اشاره شد رده 4 جز بلوک نیمه سبک محسوب می شود.
این نوع بلوکها معمولا مقاومت فشاری کمتر از حد استاندارد بلوکهای باربر داشته و جز بلوکهای غیر بابر محسوب می شوند. از انواع مختلف این بلوکها شامل بلوک لیکا ، بلوک اتوکلاو شده می باشند.
آیا می دانید : وزن دیوار چیده شده با بلوک سبک در مقایسه با مصالح سنتی مانند آجر حدود 5/2 برابر کمتر است. استفاده از بلوک سبک نه تنها در ساختمانهای نوساز بلکه در بازسازی ساختمانهای قدیمی هم میتواند بسیار قابل توجه باشد .
در ادامه با انواع بلوک سبک ساختمانی آشنا میشویم .
بلوک لیکا
بلوک پوکه صنعتی یا بلوک لیکا از مخلوط سبک دانه با سیمان و آب به دست می آید. واژه ليکا از معني دانه رس سبک منبسط شده گرفته شده است ، برای حفظ سبکی این قطعات, ریزدانه طبیعی از بتن حذف شده و محصول نهایی دارای تخلخل بالاتری نسبت به بتن نیمه سبک می شود. وزن فضایی بلوک های بتنی دانه سبک اغلب کمتر از 1100 کیلو گرم بر متر مکعب است.
دانه های لیکا از انبساط خاک رس در کوره هاي گردان با حرارتي حدود 1200 درجه سانتيگراد بدست مي آيند. سبک دانههای لیکا ( پوکه صنعتی لیکا ) داراي شکل تقريبا گرد و سطح زبر و ناهموارند.
بلوک لیکا در دو شکل تو پر و تو خالی تولید می شود. ضخامت جداره بلوکهای تو خالی برای استفاده بیشتر از ویژگیهای عایق کاری آنها بیشتر از بلوک های سیمانی معمولی است,. که این افزایش به خاطر وزن بسیار کم بتن مصرفی اثر چندانی بر وزن نهایی بلوک ندارد. بلوک های سبک لیکا در انواع مختلف دیوارهای پیرامونی وتیغه ای تولید شده و دارای کاربرد های گسترده ای در انواع دیوارهای پوشش خارجی ,جدا کننده, نما ,دو جداره ,عایق ,ضد آتش و نیز سقف های سبک بتنی (تیر چه و بلوک ) می باشند.
وزن بلوک لیکا :
دیوار ساخته شده از این جنس با وزن حدود 130 کیلوگرم در هر متر مربع را دارا میباشد .
بلوک پوکه معدنی :
بلوکی است که از پوکه معدنی تولید میشود پوکه معدنی همان طور که از نامش پیداست ، پوکه ای است که از معدن استخراج می شود و همان خاکستر مواد آتشفشانی است، پوکه معدنی در نیمه شمالی کشور به وفور یافت میشودکه همین امر باعث قیمت مناسب آن است ، دو نوع از رایج ترین پوکه های معدنی ،پوکه معدنی قروه و پوکه معدنی تبریز است .
بلوک های پوکه ای از مخلوط این دو نوع پوکه به نسبت های مشخص به همراه سیمان با عیار ۳۵۰ تولید می شود.
بلوک پوکه معدنی و بلوک پوکه صنعتی در سایز های( ۷*۲۰*۴۰ ) ،( ۱۰*۲۰*۴۰)،(۱۵*۲۰*۴۰) ، (۲۰*۲۰*۴۰) ،( ۱۵*۲۰*۵۰) عرضه شده و نوع سه جداره و چهارجداره با توجه به نیاز به نوع دیوار ساخته میشود.
بلوک بتن گازی :
بتن هوادار اتوکلاو (بتن گازی) که در دنیا به اختصار AAC نامیده میشود یک نوع خاص بتن سبک متخلخل است که عمدتاً از مواد با پایه سیلیس، سیمان و آهک ساخته میشود. محصولی که امروزه به نام AAC موسوم است در ۷۰ سال اخیر در کشور سوئد به توسعه رسیده است و به علت وزن كم و خواص عايق حرارتي خود، باعث كاهش وزن ساختمان و صرفه جويي در مصرف انرژي مي گردد و بدين لحاظ كاربرد آن در سطح جهان در حال گسترش مي باشد . این بلوکها به نام هبلکس نیز شناخته می شوند.
چین، آسیای مرکزی، هند و خاورمیانه در ساخت و مصرف بلوک AAC بالاترین رتبه را دارند. تولید بلوک AAC در خلیج فارس در سال ۱۹۷۸ همراه شرکت تولید بتن سبک سیپروکس LCC آغاز شد. بتن گازي معمولاً با جرم حجمي خشك در محدود 400 تا g/m3 800 توليد مي شود.
بلوک بتن گازی که از مخلوط شدن سیمان ، پودر سیلیس ، آهک ، آب، پودر آلومینیوم و سایر مواد افزودنی ساخته می شوند پس ازریختن در قالبهای مخصوص به دو روش عمل آوری می شوند که بر اساس روش عمل آوری به همان نام معروف هستند که عبارتنداز:
- اتوکلاو شده AAC
- اتوکلاو نشده NAAC
که در روش اول به دلیل مصرف بالای انرژی، هزینه تمام شده تولید بالاتر بوده ولی در روش NAAC هزینه مصرف انرژی وبه طبع آن هزینه های تولید را کاهش دهد. در این روش از طریق درجه حررات خود مصالح در حین تولید و سیستم های گرمایشی سالن ، تولید صورت می گیرد که نسبت به روش اتوکلاو شده ضمن حفظ کیفیت دارای هزینه تولید پایین تری می باشد.
با توجه به اینکه بتن گازی دارای وزن کم و مقاومت مناسب غیر سازهای است، از عمدهترین کاربردهای آن میتوان به بلوکهای سبک ساختمانی جهت ساخت دیوارهای جداکننده و همچنین قطعات مسلح بتن گازی برای کاربردهای غیر باربر مانند پانلهای پر کننده سقف و دیوار غیر باربر اشاره نمود.
از مزایای بلوکهای ساخته شده با این بتن میتوان به مقاومت مناسب آن در مقابل آتش، عدم صعود گازهای سمی از بلوک در هنگام اشتعال، عملکرد حرارتی مطلوب، عدم نیاز به عایقهای حرارتی مجزا، کاهش انتقال صوت، افزایش سرعت ساخت و کاهش در مصرف مصالح مورد نیاز برای نما و همچنین کاهش در جرم ساختمان را نام برد. در صورت عدم رعایت الزامات فنی در تولید و نصب این بتن، مشکلات بهره برداری از قبیل ترکهای ناشی از جمع شدگی و انبساط و انقباض حرارتی ایجاد میشود.
همچنین بتن گازی در جرم حجمی و مقاومتهای مختلف تولید میشود که بستگی به کاربرد مورد نظر دارد. لازم به ذکر است بتن گازی جهت کاربردهای سازهای مورد استفاده قرار نمیگیرد.
کار کردن با بلوک سبک هبلکس بسیار آسان است، میتوان آن را بر اساس نیاز در محل مورد استفاده بوسیله اره برش داد، براحتی میخ در آن کوبید و یا مسیر تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی را به راحتی در آن ایجاد نمود.
بلوک سبک بتنی پرلکس
پرلکس (PERELEX) یکی از انواع بلوک های بتنی سبک سلولی بانام اختصاری cellular light concrete) CLC) است . این بلوک از دوغاب ماسه بادی و سیمان که با فوم مایع مخلوط می گردد ، تشکیل شده است. به همین دلیل به آن فوم بتن نیز می گویند. پرلکس دارای دانسیته ای حدود 700kg/m3 است و به دلیل اینکه دانسیته آن از آب سبکتر است ، روی آب شناور می ماند.
بلوک پرلکس دارای ابعاد زیر می باشد : طول : 60cm و ارتفاع : 25cm و دارای سه ضخامت : 10، 15، 20 سانتی متر .
بلوک پرلکس در دو نوع پلی استایرنی و بدون پلی استایرن تولید می گردد.( البته ضخامت 10cm فقط در یک نوع تولید می گردد.همچنین این بلوک ، دارای فاق و زبانه جهت چفت شدن در یکدیگر می باشد. به دلیل استفاده از قالب در تولید بلوک بتنی سبک پرلکس ، دقت ابعادی آن بالا و فاقد اعوجاج می باشد.
نوع دیگری از بلوک پرلکس ،نوع فوق سبک پلی استایرنی است که در ساختار آن یک لایه پلی استایرن به ابعاد حدودی 3*25*45 سانتیمتر تعبیه گردیده است.مزیت این نمونه نسبت به نوع معمولی آن ، سبک تر بودن(دانسیته حدودی 600kg/m3) و دمپینگ صوت بالاتر می باشد. اما در عین حال مقاومت مکانیکی آن پایین تر از نوع توپر معمولی است. به همین دلیل در پروژه ها عمدتا استفاده از نوع اول (توپر) با دانسیته 700kg/m3 توصیه می گردد.
اما همانگونه که هیچ مصالحی بدون عیب نیست ، بلوک پرلکس نیز از این قضیه مستثنی نیست ؛ انقباض یا جمع شدگی بلوک یکی از معایب عمومی بتن های سبک CLC و AAC می باشد. این جمع شدگی در مورد پرلکس پس از تولید تا بازه زمانی حدود 20 روزه حدود نیم درصد می باشد(البته لازم به ذکر است که این انقباض در کلیه بتن های سبک اعم از هبلکس و … نیز وجود دارد و در صورتیکه اتصال دیوار به سقف بعد از این بازه زمانی انقباضی انجام گردد، این مشکل حل خواهد گردید) .
مزایای استفاده از بلوک سبک :
استفاده از بلوک سبک نه تنها در ساختمانهای نوساز بلکه در بازسازی ساختمانهای قدیمی هم با توجه به مزایای آن میتواند بسیار قابل توجه باشد.
- مقاوم در برابر آتش : مقاومت اجزای سازه ای در برابر آتش سوزی بر اساس مدت زمانی سنجیده می شود که این اجزا می توانند آتش را بدون سوختن و فرو ریختن تحمل کنند. دانه های لیکا در دمای 1200 درجه سانتی گراد تولید می شوند که می توانند شوک های حرارتی تا دمای 1100 درجه سانتی گراد را تحمل نمایند. هر متر مربع دیوار حدودا 3 ساعت مقاومت دارد.
- عایق صوتی : ویژگی های سطح بلوک و خواص دانه های لیکا باعث جذب صوت می شود.
- عایق حراراتی : استفاده از بلوک سبک در عایق کاری دیوارهای پیرامونی، مورد تایید سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور قرارا گرفته و بدون استفاده از هرگونه عایق دیگری، دیوار چیده شده با بلوک سبک به عنوان عایق همگن محسوب می شود و الزامات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان را تامین می نماید.
- مقاومت : بلوک های سبک طبق آخرین استاندارد های موجود تولید می گردند و دارای مقاومت مطلوب در برابر بارهای وارده هستند. همچنین پایین بودن مدول کشسان این بلوک ها، به عنوان اجزاء پر کننده در ساختمان های مناطق زلزله خیز ، موجب افزایش دوره نوسانی ساختمان و به عبارت دیگر کاهش نیروی زلزله وارد بر ساختمان می گردد.
- کارپذیری فیزیکی : بلوک سبک در اشکال و ابعاد مختلف فارسی بر و آجر تولید می شود. عملیات برش، میخ کوبی، سوراخ کاری و شیارزنی مسیرهای کابل و لوله های تاسیساتی بروی این بلوک ها به راحتی انجام می گردد. این بلوک به آسانی با فرز بریده می شود و در صورت استفاده از تیشه تنها از محل ضربه می شکند که این ویژگی باعث کاهش پرت مصالح به میزان چشم گیری می شود.
- کارپذیری با انواع ملات : شکل هندسی بلوک های تو خالی سبک علاوه بر کاهش وزن، از هدر رفتن ملات در هنگام ساخت دیوار جلوگیری می کند.