دی ماه 1357

                                                     

یكم دی 1357 / ايجاد صندوق‌های كمك‌های مردمي به كاركنان اعتصابی
براي كمك به روزنامه‌نگاران و كارمندان اعتصابي شركت نفت، صندوق‌هاي دريافت كمك‌هاي نقدي مردم ايجاد شد.

سوم دی 1357/ تعطيلی مدارس توسط دولت تا اطلاع بعدی
پس از تظاهرات دانش‌آموزان در تهران و سردادن شعار‌هاي ضد سلطنت، دولت مدارس را تا اطلاع بعدي تعطيل اعلام كرد.

چهارم دی 1357 / تظاهرات وسيع دانش‌آموزان
دانش‌آموزان در گسترده‌ترين تظاهرات خود، تمام شهر تهران را به دست گرفتند. نيروهاي نظامي به سوي آن‌ها تيراندازي كردند و حداقل دوازده نفر را به شهادت رساندند. در كرج و سقز و بابل نيز تظاهرات مردم به خود كشيده شد.

پنجم دی 1357/ قطع كامل صادرات نفت
خارك، مهم‌ترين بندر نفتي ايران به دليل اعتصاب طولاني كاركنان شركت نفت از كار بازماند و صادرات نفت به طور كامل قطع شد و قيمت نفت در دنيا از بشكه‌اي 40 دلار هم بالاتر رفت.

ششم دی 1357/ تهديد كاركنان اعتصابی شركت نفت به محاكمه نظامي از سوی دولت
دولت، كارگران اعتصابي شركت نفت را تهديد به محاكمه‌ي نظامي كرد. در حالي كه مردم تهران، شيراز، شاهرود، بابل، اروميه، بابلسر و نهاوند، عزادار شهيدانشان بودند، اعلام شد كه بيش از دوهزار خبرنگار و عكاس خارجي براي گزارش لحظه به لحظه رويداد‌هاي انقلاب در ايران حضور دارند.

هشتم دی 1357/ تعيين هيئتی از سوی امام خمينی(ره) برای نظارت بر امر توليد و توزيع نفت

امام خميني(ره) درباره‌ي حل مشكلات شركت نفت، خطاب به مهندس مهدي بازرگان فرماني صادر كردند ه در آن آمده بود: «... جناب‌عالي كه در اداره‌ي صنايع نفت داراي سوابق و تجارب هستيد يك هيئت پنج‌ نفري مركب از جناب حجت‌الاسلام حاج شيخ اكبر رفسنجاني و جناب مهندس كتيرايي و دو نفر ديگر را با نظر خودتان و مشورت آقايان تعيين كنيد و اين هيئت تحت سرپرستي جناب‌عالي مناطق نفتي را بازرسي كرده در امر توليد نفت نظارت نماييد.»كاركنان صنعت نيز در پي اجراي فرمان امام خميني براي توليد نفت مورد نياز داخل كشور، سر كار خود بازگشتند.

نهم دی 1357/ استعفاي ازهاري و انتخاب شاپور بختيار
ارتشبد ازهاري به علت بيماري قلبي استعفا داد و دكتر شاپور بختيار به نخست‌وزيري منصوب شد.

سيزدهم دی 1357/ آغاز كنفرانس گوادلوپ

روساي جمهور فرانسه، امريكا و نخست وزيران آلمان و انگليس براي رسيدگي به بحران ايران در جزيره گوادلوپ گرد آمدند. در اين گردهمايي چهار روزه، رهبران كشورهاي غربي مسئله سقوط بازار ايران، قطع صدور نفت ايران به اروپا و امريكا را بررسي كرده و نتيجه گرفتند كه كشورهاي غربي نبايد رابطه‌ي خود را با حكومت آينده‌ي ايران قطع كنند. بنابراين تصميم گرفتند روشي پيش گيرند كه بر اساس آن بتوانند با رژيم بعدي ايران رابطه‌ی خوب و همكاري‌های اقتصادی داشته‌باشند

شانزدهم دی 1357/ اعلام سياست‌های بختيار. كشف يك زندان سياسی و شكنجه‌گاه در تهران

دكتر شاپور بختيار، اصول سياست‌هايش را در دو مصاحبه مطبوعاتي اعلام كرد. اوگفت: ‌« اميدوارم آيت الله خميني اين افتخار را به ما بدهند كه هرچه زودتر به ايران بازگردند.» - به اعتقاد من اعليحضرت بايد سلطنت كنند و دولت حكومت. - به اسرائيل و افريقای جنوبی نفت فروخته نخواهد شد. - لايحه «‌محاكمه عاملان فساد دولتي و متجاوزان به حقوق عمومي » ‌و طرح «‌انحلال ساواك» ‌به مجلس داده خواهد شد. - درشهربانی و ژاندارمري خانه تكاني خواهيم كرد. - مطبوعات درچارچوب قانون اساسي آزادخواهند بود . - دولت من مروج دين اسلام دركشور خواهد بود ودرضمن مذاهب شناخته شده رانيز به ديده احترام مي نگرم . - كليه زندانيان سياسي رابه شرط سياسي بودن آنها آزاد مي كنم - حكومت نظامي را به تدريج لغو خواهم كرد - كليه زندانيان سياسي رابه شرط سياسي بودن آ»ها آزاد مي كنم - حكومت نظام را به تدريج لغو خواهم كرد. - به كليه آزادي هاي محض واجتماعي تأكيد شده درقانون اساسي واعلاميه جهاني حقوق بشر درسارع وقت جامه عمل مي پوشانم - به بازماندگان شهداي سه ماه اخير درصورت لزوم تمام كمكهاي مادي ومعنوي خواهد شد - كليه اجزابي سياسي مي توانند شروع به فعاليت كنند بختيار درانتهاي سخنانش گفت :‌«‌مردم بايد به من اطمينان كنند ودرصورتي كه ظرف يك مدت معقول تمام وعده هاي من جامه عمل نپوشيد مي توانند درقضاوت خود درباره من تجديد نظر كنند واعتبار سي ساله مرا باطل نمايند...من مرغ طوفانم ، نينديشم من از طوقان موجم ، نه آن موجي كه از دريا گريزد...»‌ امام خميني نيز در پيامي به مناسبت روز كارآمدن دولت بختيار به ملت فرمودند «‌ملت آگاه ايران، شجاعانه مبارزات خود را ادامه دهيد من به عموم ملت ايران اعلام مي كنم كه رژيم سلطنتي غيرقانوني است، مجلس غير ملي و غيرقانوني وحكومت غاصب ، غيرقانوني وياغي است اينك چند مطلب راكه لازم مي دانم تذكر بدهم: 1. كارمندان وزارتخانه ها وزراي فاسد وغيرقانوني را نپذيرند وازآنها اطاعت نكنند ودرصورت قدرت ،‌به وزارتخانه راه ندهند . 2. ملت ازدادن ماليات وپول آب وبرق خودداري كنند و از آنچه اعانت به دولتي است احتراز كنند. 3. علماي اعلام ، دانشگاهيان ، وكلاي محترم ... مخلوع بودن شاه وغيرقانوني بودن مجلسين را اعلام فرمايند 4. فروشندگان محترم از گرانفروشي خودداري كنند 5. ازكمك به كارگران وكسبه صنفي كه براثر اعتصابات ضرركرده اند غفلت نشود... اين جانب روز دوشنبه نهم صفر 1399 (ه.ق) را براي شهداي مشهد و قزوين وكرمانشاه و ساير بلاد روز عزاي ملي اعلام مي كنم.»درپي اجراي دستور امام خميني (ره)‌، كاركنان بعضي وزارتخانه ها وزراي جديد را به وزارتخانه راه ندادند.همچنين، روزنامه‌هاي اطلاعات، ‌كيهان و آيندگان پس از شصت و يك روز اعتصاب ، كارخود را آغاز كردند. در حالي كه تمام صفحه‌هايشان پر بود از عكس واخبار قيام در تهران وشهرستانها ، مصاحب‌ها وخاطرات زندانيان سياسي، عكس وزندگينامه هاي شهيدان ومبارزان و... روزنامه ها با تيراژ بي سابقه يك ميليون نسخه چاپ مي‌شدند وبا اين وجود مردم براي خريد آن درصف‌هاي بسيار طولاني انتظار مي كشيدند .مردم سرهركوچه وخيابان، روزنامه ها رابه ديوار مي چسباندند تا عده بيشتري بتوانند آنها را مطالعه كنند .درتهران، مردم يكي از زندان‌هاي ساواك رادرخيابان بهاركشف كردند وگروه گروه براي بازديد از وسايل شكنجه به آنجا مي رفتند . نوزدهم دی 1357/ افتادن اداره‌ي امور شيراز و اردبيل به دست مردم

شهرهاي شيراز و اردبيل از كنترل دولت خارج شد و اداره امور شهر به دست مردم افتاد، در اين روز، امام خميني (ره) در پيامي از مردم خواستند تا خشم خود را كنترل كرده و ساواكي‌ها را مجازات نكنند .ايشان فرمودند اين نحو مجازات‌ها از طرف جناح‌هاي منحرفي صورت مي‌گيرد كه ميخواهند هرج ومرج كنند و با ايجاد كودتاي نظامي كشور را به تباهي بكشند.

بيست‌ودوم دی 1357/ اعلام تشكيل «شوراي انقلاب» توسط حضرت امام خميني(ره)
امام خميني (‌ره)‌طي يك پيام تشكيل شوراي انقلاب را اعلام كردند. دراين پيام آمده بود: «به موجب حق شرعي و بر اساس رأي اعتماد اكثريت قاطع ملت ايران كه نسبت به اينجانب ابراز شده است درجهت تحقق اهداف اسلامي ملت ، شورايي به نام «‌شوراي انقلاب اسلامي» ‌مركب ازا فراد با صلاحيت ومسلمان ومتعهد ومورد وثوق موقتاً تعيين شده و شروع به كارخواهند كرد ... »

بيست‌وسوم دی 1357/ تشكيل اولين جلسه‌ي «شوراي سلطنت» با حضور شاه
شوراي سلطنت –كه وظيفه انجام امور مملكت را در غيبت شاه برعهده دارد– به رياست سيد جلال الدين تهراني اولين جلسه خود را در حضور شاه تشكيل داد.

بيست‌وششم دی 1357/ خروج شاه و فرح از كشور

شاه و فرح فرودگاه مهرآباد را در ساعت سيزده وهشت دقيقه ترك كردند. درفرودگاه، بختيار ، دكتر جواد سعيد (رئيس مجلس شورای ملي) و دكتر اردلان (وزير دربار)‌ و رئيس دفتر مخصوص، ‌سپهبد بدره‌ای، سرلشگر قره‌باغی، سرلشكر نشاط و عده معدودي از نزديكان او حضور داشتند. شاه در پاسخ خبرنگار تلويزيون كه از او پرسيده ‌بود چه پيامی براي مردم دارد؟ فقط گريست. فرح كه مسلط تر وخونسردتر بود، از بازگشت زودهنگامشان سخن گفت. راديوی دولتي، مسافرت شاه را موقتي و با هدف معالجه بيماري‌اش اعلام كرد. به محض انتشار اين خبر ، چهره ايران تغيير يافت. مردم عزادار و غمزده وخشمگين، رنجها و كمبودهاي خود را فراموش كردند و به خيابانها ريختند. موج شادي مهارناپذيري سراسرايران را فراگرفت. روزنامه‌هاي عصر كه درعنوان آنها با درشت ترين حروف نوشته شده بود «‌شاه رفت» بر دست‌هاي مردم، ‌روي ديوارها، پشت شيشه‌ها و هر جاي ممكن ديگر ديده مي‌شد، ماشين‌ها و موتورسيكلت‌ها با چراغ‌هاي روشن بوق‌هاي ممتد و آهنگ دار مي‌زدند‌. روي برف‌پاكن‌هاي رقصان، گل‌هاي ميخك و دستمال‌هاي سفيد در حركت بود. شادي، همه را به رقص آورده بود، شعارهاي آهنگين و طنزآلود همان لحظه ساخته و تكرار مي‌شد. مردم مي خواندند، دست مي زدند، ازشادي مي دويدند و مشت مشت شيريني و نقل به هوا مي ريختند. در ساعات اوليه شب، همه گل‌فروشي‌ها و قنادي‌ها خالي شده‌ بود. هزاران اسكناس كه تصويرشاه را از وسط بريده بودند دست به دست مي‌شد، باقي مانده مجسمه‌های شاه در سراسر ايران پايين كشيده‌شده. در وزارتخانه‌ها وسازمان‌هاي دولتي، تصاوير مختلفي از امام خميني (ره) به جاي عكس شاه نصب شد. در ميان تمام اين هياهوي همه‌گير و شادي شگفت‌آور، چهره‌هايي با نگراني آشكار به اين سو و آن سو مي‌رفتند و با صدايي كه از فرط فريادزدن گرفته بود ، خطاب به مردم مي‌گفتند: «مواظب باشيد ، خطر كودتا هست. بيست و هشت مرداد را از خاطر نبريد.»عده‌اي نظير همين حرف‌ها را برمقوا نوشته و بردست گرفته بودن :«‌بيست وهشت مرداد سال 32 هم شاه رفت، ‌اما با يك كودتا برگشت» ‌اما نگراني اين چهره‌های پرتجربه ميانسال در ميان قهقهه شاد و جوانانه مردم گم مي‌شد. همه چنان خوشحال بودند كه احتمال هيچ خطري نمي‌توانست احساس شادي‌شان را از ميان ببرد. سربازان به پادگان‌هاي خود بازگشته و اداره امور را به مردم وانهاده بودند، اما در اهواز، دزفول وانديمشك‌، نظاميان مردمي راكه مشغول پايكوبي بودند، به مسلسل بسته و عده زيادي را به شهادت رسانده يا مجروح كردند.

بيست‌وهفتم‌ دی 1357/ پيام حضرت امام (ره)در مورد رفتن شاه و دعوت راهپيمايي روز اربعين . اعلام وليعهدبراي عهده‌داری حكومت

ازسوی رهبر انقلاب پيامی به مردم فرستاده شد كه در آن همگان را به راهپيمايي بزرگ در روز اربعين حسينی دعوت كرده بودند. در اين پيام مسئله خروج شاه بی‌اهميت و پايان‌يافته فرض شده و طی 9 ماده توجهات و تذكراتي به مردم داده شده بود؛ ازجمله: - ممانعت از مأموران دولت براي بردن گندم از سيلوها و ايجاد قحطي مصنوعي. - جلوگيري از كوشش آمريكاييان براي خارج كردن سلاحها و تجهيزاتي كه با پول ملت خريداري شده اند. - دعوت كشاورزان براي كشت ديمی - توصيه به بانكهاي اسلامی به منظور دادن وام قرض الحسنه ( وام بدون بهره ) به كشاورزان. - اخطار به بانكهاي خارجي مبني بر عدم پرداخت سپرده‌هاي ارزي «دزدان اموال ملت» ‌به آنها. - اخطاربه وكلاي مجلس مبني بر خودداري از رفتن به مجلس. - اخطار به اعضاي شوراي سلطنت مبني برخودداري از دخالت درمقدرت كشور وكناره گيري از شورا. - توصيه به دانشگاهيان مبني برادامه دادن به شعارهاي ضد رژيم و تظاهرات عليه دولت و راندن استادان وابسته به حكومت در آخرين قسمت اين پيام اعلام شده بود كه: اعضاي شورای انقلاب درداخل كشور بوده وبه زودی معرفي خواهند شد.با انتشار خبر مربوط به آماده‌سازی طرح بمباران هوايي مناطقي ازكشور، افسران‌، همافران ودرجه داران پايگاه وحدتي دزفول به پشتيباني از پايگاه شاهرخي كه قبلاً اعتصاب غذا كرده بودند، دست به اعتصاب غذا زدند. رضا پهلوی، وليعهد هجده ساله ايران كه درآمريكا تعليم خلباني مي بيند ، اعلام مي كند:«اگر مردم بخواهند ،‌حاضرم كشور را اداره كنم.» او ضمن اعلام بي خبری از تصميم پدرش، در ضمن سخنانش بيان داشت كه از فسادها واشتباه‌كاری‌های دوران سلطنت او به دور بوده است!

بيست‌ونهم دی 1357/ راهپيمايي بزرگ روز اربعين

اربعين حسيني، مردم در تمام ايران راهپيمايي‌هاي بزرگي ترتيب دادند.در تهران، از اولين ساعات روز ميليون‌ها نفر ازشهرك‌هاي شمال و غرب تا زاغه‌نشينان جنوب شهر ، به سوي بلوارشاه رضا كه حالا «‌انقلاب »‌ناميده مي شد ، راه افتادند .ارتش ، سربازان را ازمسيرراهپيمايي عقب كشيده بود . فاصله سيزده كيلومتري ميدان فوزيه ( امام حسين ع )‌و ميدان شهياد ( آزادي ) پر از جمعيت بود . اين حادثه ، پس از راهپيمائي هاي عيد فطر وتاسوعا وعاشورا ، چهارمين راهپيمائي بزرگ مردم بود . صدها خبرنگار ايراني وخارجي ، هيجان زده از فراواني آن همه خبر وحادثه به اين سو وآن سو مي دويدند وعكس و خبر تهيه مي كردند. اقليت‌هاي مذهبي ( زرتشتيان ، مسيحيان ويهوديان ) درآن روز حضوري چشمگير داشتند و هزاران تصوير از امام خميني (ره )‌و تصاويري از شهيدان مبارزان ازهرگروه وطبقه اي در دستهاي مردم بود . وقتي ظهر فرارسيد ، جمعيت كه ديگر حركتي نداشت وخيابانها را پوشانده بود ، ايستاد وقطعنامه راهپيمايي كه از طريق صدها بلندگو پخش مي شد ، خوانده شد . صداي تكبير ميليونها نفر كه هربند قطعنامه را تأييد مي كردند تا كيلومترها دورتر شنيده مي شد . قطعنامه ، رسيدن به مرحله اي تازه از قيام راخبر مي داد كه در «‌پرتو رهبري قاطعنامه وروشن بينانه امام خميني و ساير مراجع تقليد وروحانيت آگاه ومبارز » به دست آمده بود . ديگر مواد آن عبارت بودند از :‌تغيير قانوي بودن سلطنت وخلع شاه ، برقراري جمهوري اسلامي ، تشكيل شوراي انقلاب اسلامي ،‌بركناري دولت بختيار ، پيوستن قواي نظامي به ملت ‌؛،‌برقراري روابط حسنه با همه ملت‌ها ،‌استعفاي نمايندگان مجلس شورا وسنا واستعفاي اعضاي شوراي سلطنت. امام خميني (ره ) راهپيمايي روز اربعين را نوعي همه پرسي درمورد تشكيل جمهوري اسلامي قلمداد كردند . درحالي كه ارتش به نيروهايش دستورداده بود بامردم درگيرنشوند چماق داران ،؛ دريزدان شهر با سلاحهاي گرم و چماق به مردم حمله كردند و پانزده نفر را كشتند و بسياري را نيز مجروح كردند .

سي‌ام دی 1357/ سفر رئيس شوراي سلطنت به فرانسه و تقاضاي ملاقات با رهبر انقلاب
سيد جلال‌الدين تهراني كه دو روز پيش به فرانسه رفته بود، از امام خميني (ره) تقاضاي وقت ملاقات كرد. امام دو شرط براي ملاقات با تهراني قراردادند  1- استفعا 2- غيرقانوني اعلام كردن شوراي سلطنت .