زلزله یکی از بلایای طبیعی است و ایران یکی از کشورهای زلزله خیز جهان به شمار می شود و مهمترین مساله حفظ جان انسانها، کاهش صدمات جسمی و روحی ناشی از حوادث ناگهانی و مرگ ناشی از آن است.ایجاد سازه ها و ساختمان های مقاوم در برابر زلزله یکی از مهمترین اهداف مهندسین در طول سال های متمادی بوده است.روش جداساز لرزه ای از متد های جدید ایمنی در برابر زلزله میباشد که تاثیر بسزایی در مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله ایفا میکند.دراین روش ، سازه بر روي تكيه گاههايي كه قابليت تغييرشكل جانبي زيادي دارند قرار مي گيرد.در صورت وقوع زلزله ، عمده تغییرشکلها در تکیه گاه رخ داده و سازه مانند جسمی صلب با تغییرشکل های کوچکی ارتعاش میکند.نصب جداگر لرزه ای باعث افزايش زمان تناوب و ميرايي سازه میگردد و بدین ترتیب تقویت ظرفیت باربری سازه کاهش میابد.به عبارت ساده تر بجای آنکه نیروی زلزله وارد سازه شده و تمهیداتی برای مقابله با آن در نظر گرفته شود از ورود نیروی زلزله به سازه جلوگیری شده و نیروی زلزله در تراز جداساز میرا میشود.به عبارتی اصل جداسازی لرزه ای بر ایجاد انعطاف پذیری در پایه ساختمان در صفحه افقی مبتنی است و در عین حال از اجزای میرا برای محدود کردن دامنه حرکت ناشی از زلزله استفاده میکند. برپایی ساختمانها بر روی یک سیستم جداساز لرزه ای باعث جلوگیری از انتقال قسمت زیادی از حرکت افقی زمین به ساختمان می شود(اثر زلزله را تا ۸۰ درصد کاهش میدهد) که این عمل منجر به کاهش شدید شتابهای طبقات و تغییرمکان های بین طبقه ای می شود. این روش مستلزم نصب جداسازها در یکی از طبقات ساختمان (ترجیحاً تراز پی) می باشد. پس از نصب جداساز لرزه ای تغییر شکل جانبی در آن متمرکز شده و تغییر شکل نسبی طبقات بالای آن به شدت کاهش می یابد.
لازم است یک سامانه ی جداسازی دارای قابلیتهای زیر باشد:
1- بتواند نیروهای قائم ناشی از وزن و پاسخ زلزله در زمان زلزله را تحمل کند؛
2- در جهت افقی انعطاف پذیری لازم را تامین نماید؛
3- قابلیت جذب انرژی داشته باشد.
به طور کلی جداسازهای لرزه ای را می توان به دو دسته ی جداسازهای لاستیکی و جداسازهای اصطکاکی تقسیم مبندی کرد.
جداسازهای زیر از جداسازهای لاستیکی به شمار میروند:
– جداسازهای لاستیکی با ورقه های فولادی(و میرایی کم)؛
– جداسازهای لاستیکی با میرایی زیاد؛
– جداسازهای لاستیکی با هسته ی سربی.
جداسازهای اصطکاکی به طور عمده جداسازهای زیر در صنعت تولید می شوند:
– جداسازهای اصطکاکی؛
– جداساز های الاستیک اصطکاکی؛
– جداساز های اصطکاکی پاندولی.
در طراحی و محاسبه باید دقت کرد که ساختمان های دارای جداگر، جابجایی بسیار گسترده تری نسبت به سازه های با پایه های ثابت دارند. در تحلیل تاریخچه زمانی این سازه ها باید حتماً تمام جداگرها غیر خطی مدل شود.
محل نصب جداگرها در طراحی بسیار تعیین کننده است آن ها معمولا نزدیک به پی ساختمان هستند ولی نمونه های از جداگر وجود دارد که در بالای ستون و زیر سقف های سنگین نصب می شود تا نیرو وارده به ستون را کاهش دهد. پی و جداگر ، هر دو در یک تراز اجرا می گردد،اما بیشترین کاربرد آن ها در پی ساختمان و یا زیر پی ساختمان استفاده می شوند و بعضی دیگر پی اضافی در محل خود دارند.
مزایای جداسازی لرزه ای عبارتست از:
-کاهش نیروی زلزله وارد شده به سازه تا بیش از ۰¬۶%
-رساندن خسارات سازه ای و غیر سازه ای به صفر
-کاستن از حجم مصالح مورد نیاز برای ساخت و ساز تا بیش از ۲۰%
-کاهش ضرورت استفاده از سیستم های باربر جانبی چون مهاربند یا دیوار برشی
-قابلیت استفاده در سازه های موجود
