سالهاست که استفاده از آب بند یا واتر استاپ به‌منظور آب‌بندی درزهای اجرایی و محل‌های قطع بتن متداول است. امروزه تمامی کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته از مواد آبند کننده هیدروفیلیک یا بنتونیتی برای آب‌بندی درزهای اجرایی استفاده می‌کنند.زیرا محل ثابت‌سازی آب‌بندها در بین آرماتورها می‌باشد و با گذشت چند سال از عمر سازه و بررسی شرایط آرماتورها و بتن مشاهده می‌کنیم آرماتورهای طولی و عرضی که در سمت آبگیرسازه قراردارند به واسطه عبور آب از طریق درز سرد موجود بین مقاطع بتن ریزی شده و لوله‌های موئین ناشی از تبخیر آب بتن، دچار زنگ زدگی شده که در برخی از موارد با انبساط ۶ الی ۱۵ درصدی حجم آرماتورها، بتن دچار ترک خوردگی می‌گردد. این نقصان عاملی جهت تشدید نفوذپذیری و کاهش شدید طول عمر سازه بتنی می‌باشد. آب بندهای هیدروفیلیک یا بنتونیتی علاوه بر سهولت و سرعت بسیار زیاد در نصب تمامی نواقص یادشده را رفع می‌کنند. برای آب بندی یک سازه بتنی باید دو کار اساسی صورت بگیرد:
آب بندی خود بتن توسط بتن مناسب
آب بندی درزهای بتن توسط واتراستاپ
که هر دو صورت می‌بایست برقرار باشد.
انواع آب بند یا واتر اسپات
از آنجایی که دو نوع درز داریم تعداد واتر اسپات ها هم دو نوع مختلف است که به صورت تخت بوده و یکی در وسط آن حفره وجود داشته و نوع دیگر در وسط آن حفره ندارد. واتر اسپات ها به شکل آج دار هستند و این امکان را ایجاد می کنند که طول مسیر آن افزایش یافته وباعث چسبندگی می شوند و نوع آنها با توجه به نوع درز مشخص می شود. حفره موجود در آب بند های حفره دار درست در وسط آنها قرار گرفته و دقیقا وسط درزهای حرارتی انبساطی قرار می گیرد که مانع از بازی کردن درز می شود.
انواع درز موجود در سازه ها
درزها دو نوع مختلف دارند که شامل درزهای ثابت و درزهای حرکتی می باشند و درز های ثابت به درزهایی گفته می شود که در آنها آرماتور قطع نمی شود که به صورت درزهای اجرایی و ترک خوردگی می باشند. اما درزهای حرکتی شامل انبساط حرکتی، انقباض و همچنین فرعی های ترکیبی هستند. توجه داشته باشید که در درزهای انبساطی آب بند ها یا همان واتر استاپ ها به صورت مستقیم با آب در تماس هستند ولی در درزهای اجرایی به این گونه نخواهد بود.
اصول آب بندی بتن
اصلاح منحنی دانه بندی و کنترل میزان فیلر بتن و تغییر نسبت مصالح درشت به ریز (در بتن‌های معمولی شن بیشتر است ولی در اینجا نسبتها برابر باید باشد)، نسبت آب به سیمان حداقل است، از دیگر عوامل مؤثر ویبرهٔ مناسب است و برای افزایش ضریب اطمینان لزوماً همه بتن‌ها نیاز به افزودنی بتن ندارند البته اگرخوب اجرا شود.
اصول آب بندی درزها
کاربرد واتراستاپ‌ها برای آب بندی درزهای اجرایی و درزهای انبساط در سازه‌های بتنی آبی استفاده می‌شود. اهمیت واتر استاپ‌ها را در سازه‌های آبی می‌توان به مانند بادبندها در سازه‌ها عنوان نمود. واتر استاپ طول مسیر جریان و حرکت آب را طولانی می‌کند تا آب نتواند نشت کند. ضخامت بتن بر اساس میزان نفوذ پذیری از آن جهت اهمیت دارد که ضخامتش بیشتر از میزان نفوذ پذیری آب باشد تا آب از آن عبور نکند. یکی از نکات در طراحی، عرض واتر استاپ است، که عمق نفوذ بیشتر از یک دور رفت و برگشت باشد.
عوامل موثر برای انتخاب واتر اسپات
برای انتخاب اشکال و ابعاد بتن آب بند مناسب باید به نوع و اندازه درز ایجاد شده توجه کرده و همچنین محل قرار گرفتن واتر اسپات در مقطع بتن را مورد بررسی قرار داد. باید ضخامت قطعه بتنی که قرار است آب بند در آن قرار گیرد را مشخص کرده و حتی فشار هیدرواستاتیکی درون سازه را هم باید در نظر گرفته تا بتوان آب بند مناسبی را انتخاب نمود.
