امام حسن عسکری (عليه السلام) در ماه رمضان و به نقلی ربيع الثانی سال 232 قمری در مدينه منوره متولد شد. مادر حضرت «حديثه» نام داشت (نام مادر حضرت را سوسن، سليل و اسماء نيز گفته اند) و پدر ش امام هادی (عليه السلام) بود. اسم شريف آن حضرت حسن، كنيه اش ابو محمد و القابش: الزكی، الصامت، الهادی، الرفيق، النقی و العسکری است.
آسمونی : در مناقب ابن شهر آشوب آمده است كه امام حسن و پدر و جدش همگی در زمان خود به ابن الرضا معروف بوده اند. و چون آن حضرت و پدر بزرگوارش امام هادی در سامرا در محله عسکر سكونت داشتند، آن حضرت را عسکری می گويند. (عسکر يعنی لشكر و سپاه نظامی) امام هادی و امام حسن به «عسکريين» مشهور بودند.
امام عسکری همراه پدرش امام هادی ناراحتی های بسياری را تحمل كرد و بيشتر زندگانيش را در پايتخت عباسيان، سامرا سپری كرد. در حالی كه دو سال از عمر شريفش گذشته بود همراه با پدر بزرگوارش به سامرا پايتخت متوكل عباسی فراخوانده شد و از آن پس در آن شهر ساكن گرديد. امام حسن امامت را پس از پدرش به عهده گرفت‚ درحالی كه بيست و دوسال داشت.
امام هادی بارها بر امامت امام حسن پس از خودش تصريح فرموده بود. لذا پس از شهادت امام هادی تقريبا تمام شيعيان دوازده امامی، امامت حضرت را پذيرفتند. دوران امامت امام حسن مقارن با خلافت سه تن از خلفای عباسی بود. معتز بالله، مهتدی و معتمد. حدود يكسال بامعتز بود كه تركان عليه او قيام كردند و او را كشتند و در حدود سال 255 قمری مهتدی به جای او نشست كه او نيز پس از مدت كوتاهی بدست همانها به قتل رسيد. مهتدی امام را به زندان افكند و دستور داد برآن حضرت سخت بگيرند.
پس از اين دو، معتمد عباسی به خلافت رسيد. در برخی روايات آمده است كه معتمد در آغاز خلافت در خانة امام حسن به حضور حضرت رسيد و از ايشان خواست تا برای طول عمر او دعا كند واز خدا بخواهد تا خلافتش رابيست سال مقرر گرداند. امام دعا كرد، خداوند عمر را دراز گرداند. معتمد حدود 23 سال خلافت كرد، در حالی كه 3 تن از اسلافش همگی مدت كمی خلافت كرده بودند.
(منتصر و معتز و مهتدی ‚ هر سه كمتر از يكسال حكومت كردند) اما علی رغم دعای خير امام، معتمد همان برخوردی كه اسلافش با پدران و اجداد امام حسن (عليه السلام) داشتند در پيش گرفت و در شكنجه و آزار حضرت كوتاهی نمی كرد و حضرت را مجبور كرده بود كه روزهای دوشنبه و پنج شنبه به دارالخلافه برود و سرانجام حضرت را به زندان افكند و بالاخره او رابه شهادت رساند.
