برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام که در زبان انگلیسی از آن با عنوان Joint Comprehensive Plan of Action نام برده می‌شود توافقی چند جانبه بود که در سال 2015 میلادی بین دول اروپایی، آمریکا و ایران امضا شد و به بخشی از تحریم های شدید بین‌المللی در مورد ایران پایان داد. تحریم هایی که حتی فروش کامیون به ایران را نیز شامل شده بود.
در ماه های گذشته با خروج دولت آمریکا از این معاهده، نگرانی از بازگشت تحریم های شدید گذشته و یادآوری وضعیت اقتصادی کشور در اواخر دولت احمدی نژآد و اوایل دولت حسن روحانی ذهن همگان را به خود مشغول ساخته است. در این نوشتار با بررسی رفتار شرکت های تولید کننده کامیون فعال در بازار ایران، پیش‌بینی از آینده صنعت کامیون در ایران را خواهیم داشت.
با توجه به عدم رابطه اقتصادی بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، دهه هاست که هیچ کامیون آمریکایی به صورت رسمی در ایران عرضه نشده و با توجه به عدم بهبود روابط سیاسی این رویه ادامه نیز خواهد داشت. در نتیجه کامیون های آمریکایی کمافی السابق دغدغه کامیون داران ایرانی محسوب نمی شوند.
اما در قاره سبز که مهمترین تأمین کننده کامیون ایران به شمار می‌رود نگرانی‌ها بسیار گسترده است. شرکت های آلمانی همچون مرسدس بنز و مان نه تنها در بازار آمریکا حضور گسترده ای دارند بلکه از سهامداران عمده و مالکان برخی برندهای آمریکایی نیز هستند. در نتیجه بازار گسترده آمریکا را به بازار بسیار کوچکتر ایران ترجیح خواهند داد و مانند گذشته سریع‌تر از سایرین بازار ایران را ترک خواهند کرد.
در سمت مقابل شرکت های سوئدی همچون ولوو و اسکانیا قرار دارند که سابقه رفتاری بهتری با بازار ایران در مقابل تحریم های آمریکا دارند. ولوو همچون مرسدس بنز با توجه به حضور گسترده در آمریکا بدون شک بازار ایران را ترک خواهد کرد اما رفتار اسکانیا احتمالاً متفاوت خواهد بود. این برند حضور مستقیم در بازار آمریکا ندارد اما از زیر مجموعه های فولکس واگن محسوب می‌شود که از بازیگران اصلی صنعت خودرو در آمریکا محسوب می شود.
با این حال اسکانیا در دوره قبلی تحریم ها علی الظاهر بازار ایران را ترک نکرد و محصولات این شرکت هر چند گرانی بی سابقه ای را تجربه کرد اما همچنان در بازار ایران حضور داشتند.
کامیون سازی رنو از زیرمجموعه های ولوو محسوب می‌شود و بدون شک تابع رفتار شرکت مادر خواهد بود، چنانکه در دوره گذشته همزمان با ولوو بازار ایران را ترک کرد.
از برندهایی جدید بازار ایران بایستی به کامیونت میتسوبیشی فوسو اشاره کرد که از زیرمجموعه های مرسدس بنز محسوب می شود!!! در مورد اینکه این شرکت چه رفتاری در قبال سیاست‌های دولت آمریکا خواهد داشت بایستی منتظر ماند و تماشا کرد…
تنها امید بازار ایران می‌تواند به شرکت های چینی و تا حدودی کره ای باشد که شانسی برای حضور در بازار کامیون آمریکا ندارند و می‌توانند بدون واهمه از جرایم دولت آمریکا به فروش خود در بازار بی رقیب ایران ادامه دهند. با این حال حمایت اتحادیه اروپا از شرکت های اروپایی در مقابل جرایم دولت آمریکا موضوعی است که تأثیر آن را بایستی در آینده مشاهده کرد.
کمبود کامیون، افزایش قیمت آن به موازات افزایش قیمت دلار، افزایش قیمت قطعات یدکی، کمبود و فقدان قطعات یدکی معتبر و… مواردی است که ظهور آن قابل پیش‌بینی است. یکی از موضوعاتی که این روزها به شدت فقدان آن احساس می‌شود گستره سرزمین ایران و جمعیت آن است، اگر ایران سرزمینی بسیار گسترده‌تر و دارای جمعیت بیشتری بود طبیعتاً تحریم آن به سهولت الان نبود. گستره جمعیت و سرزمین ارزش بازار وسیع‌تری را نیز عرضه می‌کند که بسیاری از کشورها از آن دل نخواهند کند.
در چنین شرایطی عرضه کامیون بومی توسط شرکت های ایرانی تنها کورسوی امید بازار کامیون ایران است، می توانستیم با افزایش تولید، کاهش قیمت، ایجاد شغل و … از این جنگ اقتصادی به راحتی گذر کنیم اما متأسفانه چنین توانایی در شرکت های ایرانی نیست.
این مقاله در وبسایت نشریه سلطان جاده منتشر شده است که با رضایت مدیرمسئول منتشر شده است.
