در روایتی از حضرت صادق علیه السلام است که می فرمایند:
یؤخذ طین قبر الحسین علیه السلام من عند القبر علی سبعین ذراعاً[1]
تربت امام حسین شامل 70 زراع اطراف قبر امام علیه السلام که حدود سی و پنج متر می شود چون هر زراع حدود نیم متر است.
طایفه ای دیگر از روایات چهار میل را می گوید:
مقدار اربعة أمیال[2]
میل که جمع آن امیال است را گفته اند چهار هزار زراع است. در حدود دو هزار متر است به عبارتی دو کیلومتر.
طایفه ای دیگر از روایات یک فرسخ در یک فرسخ را می گوید
ورُوِی فَرسخٌ فی فرسخ [3]
که هر فرسخ پنج کیلومتر و هفتصد و پنجاه متر می شود.
طایفه ای دیگر از روایات خاکی را که نزد سر مبارک و مطهر حضرت سیدالشهداء است را می گوید
عن الصادق علیه السلام: انَّ عند رأس الحسین علیه السلام لتربةً حمراء فیها شفاء من کل داءِ الاَّ السّام[4]
امام صادق علیه السلام می فرمائید نزد سر مبارک امام حسین علیه السلام خاکی سرخ است که در آن شفاء از هر دردی است الاّ مرگ.
طایفه ای دیگر از روایات تا پنج فرسخ را می گوید:
قال الصادق علیه السلام حَرَمُ الحسین علیه السلام خمس فراسخ من اربعة جوانب القبر [5]
امام صادق علیه السلام می فرمایند حرم امام حسین علیه السلام پنج فرسخ از چهار طرف قبر است.
در حدیثی دیگر از اسحاق بن عمار آمده است که امام صادق علیه السلام فرمودند از محل قبر امام حسین علیه السلام از چهار جانب بیست و پنج زراع [6] مساحت کن جزء قبر و حرم امام است.
و در حدیثی از عبداللّه بن سنان است که از امام صادق علیه السلام نقل می کند بیست زراع مساحت کن[7] حدود ده متر از چهار جانب قبر شریف.
در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام است که
علی قدر سبعین باعاً[8]
به قدر هفتاد باع که حدود هفتاد متر می شود.
آنگاه مرحوم شیخ طوسی گفته توجیه این روایات ترتّب در فضیلت است که بالاترین پنج فرسخ است و کمترین عند رأس است.
یعنی هر چه نزدیک تر به قبر مطهر امام باشد و یا بدن مطهر باشد فضیلت آن بیشتر است و الاّ آنچه از روایات برمی آید تا پنج فرسخ جزء حرم امام علیه السلام است و خاک در این محدوده جزء تربت امام حسین علیه السلام است. و اللّه العالم.
پی نوشت ها:
[1] کافی: ج 4 ص 588- کامل الزیارات: ص 486- المزار: ص 128 تهذیب الاحکام:ج 6 ص 74.
[2] کامل الزیارات: ص 280- بحارالانوار: ج 101 ص 131.
[3] کامل الزیارات: ص 282؛ تهذیب الاحکام: 6 ، ص 71 ؛ بحارالانوار 101 ، ص 131.
[4] کامل الزیارات: ص 279.
[5] کامل الزیارات: ص 272 مصباح المتهجد: ص 511.
[6] زراع حدود نیم متر است و زرع حدود یک متر است که دو زراع می شود یک زرع.
[7] مصباح المتهجد: ص 511.
[8] بحارالانوار: ج 101 ص 131.
